Na een tumultueuze laatste raadsvergadering voor de verkiezingen, en een 2,5 uur durende schorsing, ging de kogel door de kerk: een meerderheid van collegepartijen drukte de zeer omstreden sloop-nieuwbouwplannen voor de Dreven, Zichten en Gaarden door. Maar liefst 2.000 sociale woningen gaan tegen de vlakte om Zuidwest fors te verdichten met 5.000 nieuwe en vooral duurdere woningen. Met de plannen wordt ook het beschermde stadsgezicht de Dreven met een pennenstreek weggevaagd, reden voor Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij om een motie van schaamte en afkeuring in te dienen. Sloop van beschermd stadsgezicht is in Nederland nog nooit eerder vertoond. Asociaal en destructief Tijdens zijn allerlaatste raadsvergadering hield nestor Wijsmuller een donderspeech. Hij noemde het sloopvoorstel van PvdA-wethouder Balster ‘asociaal, destructief en paternalistisch’ en hekelde dat geen enkele rekening wordt gehouden met de zittende bewoners. Wijsmuller: “Het was slikken of stikken. Niks samen stadmaken, maar ‘wij weten wel wat goed voor u is’”. Volgens Wijsmuller biedt grootschalige sloop geen oplossing voor de sociaal-economische problemen. Integendeel. De onzekerheid, stress en de woonlasten zullen toenemen, de sociale structuur wordt samen met de betaalbare woningen afgebroken, en in de behoefte aan beter onderwijs en gezondheidszorg wordt niet voorzien. Staatsteun “U volgt de bouwagenda van projectontwikkelaar Heijmans”, beet Wijsmuller wethouder Balster toe. Onafhankelijk onderzoek in opdracht van de SP, PvdD en Haagse Stadspartij bracht aan het licht dat het een-op-een uitgeven van grond zonder openbare competitie in strijd is met de wet. De gemeente loopt met het doordrukken van de plannen dan ook grote juridische en financiële risico’s, zo betoogden de partijen. Maar de autistische wethouder wees de kritiek van de hand zonder in te gaan op de bezwaren. Hij beriep zich slechts op een juridisch advies dat volgens hem geheim moest blijven. Onder de pet Veel deskundigen wijzen de destructieve sloopplannen resoluut af. “Den Haag staat hiermee voor aap bij de Nederlandse erfgoedwereld”, zo vatte Wijsmuller samen. Een negatief Welstandsadvies werd door de wethouder onder de pet gehouden, wat hem eerder al een motie van wantrouwen opleverde. Deze kwestie speelde opnieuw op toen de VVD met steun van de Haagse Stadspartij een motie voor een raadsonderzoek naar de informatievoorziening indiende. Het college schorste daarop de vergadering, en een collegecrisis dreigde. ‘De geur van wilde beesten hangt in de raadszaal’, zo typeerde een aanwezige journalist de sfeer. Met een kleine concessie op de motie (het woordje “vertrouwen” werd geschrapt) werd de crisis bezworen, maar het raadsonderzoek gaat door. Net zoals de zeer ingrijpende sloopplannen. Weinig succes De bewoners in ZuidWest krijgen het de komende jaren voor de kiezen. Voorstellen van de oppositie voor bijvoorbeeld een terugkeergarantie in de eigen wijk en extra financiële compensatie werden allen afgewezen. Ook de voorstellen van de Haagse Stadspartij, zoals ‘Geen dwang bij verhuizen’, ‘Breng Zuidwest in Balans’, ‘Onafhankelijk onderzoek staatsteun’ en ‘Vraag Rijksdient Cultureel Erfgoed om advies’ werden allemaal verworpen. Alleen de motie ‘Waak over gevelkunst’ om de aanwezige kunst in het gebied zoveel mogelijk te behouden kon rekenen op de steun van de meerderheid. Hieronder het betoog van Wijsmuller: “Voorzitter, ik kwam in 1998 in de raad en vertegenwoordigde een geluid dat lang niet gehoord was in deze raadszaal. Het geluid van een partij die luistert naar bewoners en de verhalen van deze stad, en zich hard maakt voor het erfgoed. De Haagse Stadspartij heeft altijd consequent een lans gebroken voor behoud van belangwekkende architectuur, stedenbouw en typisch Haagse iconen zoals de Rokerij op Scheveningen of Maakhaven en de havenkranen in Laakhaven-west. Onlangs nog werd de spoorbrug over de Trekvliet voorgedragen als monument op initiatief van Peter Bos. Helaas is het ook vaak misgegaan. Van de Blauwe Aanslag tot de Zwarte Madonna, van de Rijksmonumenten in Duindorp tot de sloop van de villa’s bij de Harstenhoekweg, de voorbeelden zijn legio. Ik heb in die 24 jaar in deze raad veel sloopellende meegemaakt, maar het opheffen van een compleet beschermd stadsgezicht nog nooit. De sloop van de Drevenbuurt is een barbaarse daad die ik niet kan bevatten. Ik vind het verschrikkelijk dat ik dit in mijn laatste raadsvergadering nog moet meemaken. De noodzaak om te verdichten en de woningvoorraad te verbeteren begrijpt ik goed. Als wethouder heb ik na 1,5 jaar co-creatie met bewoners de Agenda Ruimte voor de Stad opgesteld. Met principes als ‘samen stadmaken’ en ‘werken vanuit bestaande kwaliteiten en cultuurhistorisch bewustzijn’. Waar zijn deze principes gebleven? Vele studies tonen aan dat renovatie en verdichting in Zuidwest hand in hand kunnen gaan. Zie ook het artikel in DHCentraal over nieuwe studie van de TU Delft, waarin nota bene samen met Staedion en gemeente plannen zijn ontwikkeld voor renovatie en extra woningen door optoppingen. Waarom heeft het college dit nooit aan de raad gemeld? De mate waarin het college hier wil verdichten is gekkenwerk en compleet gestoord. De deskundigen die er echt verstand van hebben wijzen de plannen resoluut af. Den Haag staat hiermee voor aap bij de Nederlandse erfgoedwereld. De onafhankelijke Welstands- en monumentencommissie kan er onmogelijk mee instemmen. De afdeling Monumentenzorg is onder druk gezet om hun negatieve oordeel te wijzigen. En de wethouder hield verblind door ambitie een pre-advies van de Welstand onder de pet en daardoor een motie van wantrouwen aan zijn broek kreeg. De komende jaren zal er nog een juridische strijd geleverd gaan worden met grote risico’s. Niet alleen over het beschermd stadsgezicht maar ook over het bestemmingsplan en de MER. En over risico’s gesproken: SP en Partij voor de Dieren noemden al het onafhankelijk juridisch advies over het Didam-arrest en de staatssteuntoets op de voorgenomen verkoop van grond aan Heijmans. Het een-op-een uitgeven van grond zonder openbare competitie is in strijd met de wet, voorzitter! Staedion kan dit wel bekokstoofd hebben, maar daar hoeft de gemeente toch niet aan mee te werken? Er zijn nog heel veel andere grote bezwaren zoals aantasting van de voor ZuidWest zo karakteristieke groene structuur, en het ontbreken van goed openbaar vervoer waardoor bewoners gebruik moeten gaan maken van duurder deelvervoer. Totaal in strijd met gemeentelijk beleid. Net als de afbraak van sportvoorzieningen; er gaat bijna 1 ha sportterrein verloren terwijl met de voorgestelde toename van bevolking er volgens de referentienormen juist 2,5 ha aan georganiseerde buitensportvoorzieningen bij moet. Waarom houdt het college zich met het projectdocument niet aan de referentienormen? Maar het meest stuitend is hoe er met bewoners wordt omgegaan. De keuze sloop of renovatie is hun nooit voorgelegd. Het was slikken of stikken. Niks samen stadmaken, maar “wij weten wel wat goed voor u is”. Grootschalige sloop biedt helemaal geen oplossing voor hun zorgen en problemen. Die zijn van sociaal-economische aard. Er is behoefte aan meer gezondheidszorg en voorzieningen. Sloop en nieuwbouw lossen dat niet op. Integendeel. Realisatie van voorzieningen komt in de eerste fase domweg niet voor. De onzekerheid, zorgen en stress voor bewoners nemen met deze plannen alleen maar verder toe. Ook de woonlasten zullen toenemen, en de sociale structuur in deze wijken wordt samen met de betaalbare woningen afgebroken. Het is kortom een asociale, destructieve en paternalistische aanpak die je van een moderne sociaal-democraat niet meer zou verwachten. Tot slot van mijn bijdrage in eerste termijn wil ik de volgende voorstellen indienen: Motie Geen dwang bij verhuizen om: -Met Staedion en Heijmans af te spreken dat er geen gebruik wordt gemaakt van dwang bij het “uitverhuizen” van de huidige bewoners; -Dat ook de bewoners met tijdelijke huurcontracten in deze wijken niet te maken krijgen met dwang bij het “uitverhuizen”. Motie Breng Zuidwest in balans met het verzoek aan het college: -In de plannen voor Zuidwest de ontbrekende voorzieningen en de geconstateerde achterstand in te lopen en met een aanvulling op het projectdocument te komen. Motie Vraag RCE om advies (samen met Barker): -Om de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed aanvullend onderzoek te laten doen naar de landelijke betekenis van de Dreven; -Tot dit onderzoek is afgerond geen onomkeerbare stappen te zetten en de intrekking van het stadsgezicht op te schorten tot het onderzoek is afgerond. Motie Waak over gevelkunst (samen met Barker) om zo snel mogelijk een inventarisatie te maken van de aanwezige kunst en gevelkunst in het gebied en hoe dit behouden kan blijven. Amendement Onafhankelijke analyse staatsteun (samen met Arp en Barker) voor een Onafhankelijke en openbare analyse betreffende staatssteun en het didam-arrest en in afwachting van deze analyse geen onomkeerbare stappen te zetten. Amendement Schrap de plannen in de Dreven (samen met Barker, de titel spreekt voor zich).”
