Het debat in de Haagse gemeenteraad over de ‘Leiding door het Midden’ (LDM), een warmteleiding naar de vervuilende industrie in de Rotterdamse haven, was een pijnlijke vertoning en mondde uit in een harde aanvaring tussen GroenLinks wethouder Liesbeth van Tongeren en haar voorganger Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij. Wijsmuller waarschuwde voor de negatieve gevolgen en risico’s van deze ‘smeerpijp’, en verweet de wethouder een gebrek aan regie. “Niet de lokale warmtetransitie en de 19.000 Haagse huishoudens die zijn aangesloten op het stadsverwarmingnet, maar het belang van Eneco en de smerige fossiele industrie in de Rotterdamse haven zijn voor deze wethouder leidend.”
Twee moties van de Haagse Stadspartij werden aangenomen: het college moet nu een wensen en bedenkingen-procedure starten voor dit megaproject, en het college moet uitgebreid verantwoorden hoe de LDM aan harde voorwaarden gaat voldoen. Want hoewel Provincie en Rijk inmiddels de voorbereidingen zijn gestart voor het inpassingsplan en de uitvoering van het project (van zeker 250 miljoen euro voor de aanleg van een 23,5 km lange pijpleiding over een tracé van 10 meter breed waarvoor in Den Haag circa 130 bomen moeten worden gekapt), is het nog niet gedaan. Wijsmuller: “Er is nog een lange weg te gaan. De Haagse Stadspartij zal zich blijven verzetten tegen deze smeerpijp naar de Botlek.”
Lees ook het verslag van Omroep West
https://www.omroepwest.nl/nieuws/4007627/Den-Haag-overvallen-door-provincie-bij-aanleg-mega-pijp-voor-warmte-uit-Rotterdam en hieronder het betoog van Joris Wijsmuller in de raad van 5 maart:
“Voorzitter, vertrekpunt voor het warmtetransitiebeleid is het raadsvoorstel uit 2017 ‘Op weg naar een duurzame warmtevoorziening’ waarin de LDM onder stevige voorwaarden een van de opties was, maar toen geen onderdeel uitmaakte van de besluitvorming. De raad heeft in 2017 wel besloten om 3 extra geothermiebronnen binnen 5 jaar te realiseren, en om een Plan van Aanpak te maken voor de Elektriciteitscentrale aan het De Constant Rebequeplein. Maar nu, bijna 3 jaar na dato, is er nog altijd geen zicht op uitvoering van deze besluiten, terwijl de LDM ons nu wel door externe partijen als Eneco, Provincie en Rijk wordt opgedrongen. Waar is de gemeentelijke regie op de warmtetransitie?
In 2017 werd nog aangenomen dat alle opties, ook de LDM, voor de warmtetransitie nodig waren. Maar in 2019 toonde een nieuwe studie van CE Delft en CMAG aan dat er in Den Haag genoeg duurzame warmtebronnen zijn om in de warmtevraag te voorzien. Met andere woorden: de LDM is helemaal niet nodig! Ook is nu meer bekend over de risico’s van een reginaal warmtenet – zie de ellende met warmtebedrijf Rotterdam en het fiasco met Leiding over Oost – en weten we dat een dure smeerpijp naar de vieze petrochemische industrie in de Botlek eigenlijk niet te verkopen is. De energieverspilling en de vervuilende fossiele industrie in Rotterdam – goed voor 20% van de CO2-uitstoot in NL – moet niet verlengd worden maar juist worden aangepakt! En er zijn in regio Rijnmond nog meer dan genoeg woningen die op restwarmte kunnen worden aangesloten. Slepen met warmte naar Den Haag – waar genoeg duurzame warmtebronnen zijn – is dus onlogisch en onverantwoord. Een warmteleiding van 120 graden belemmert bovendien de keuzevrijheid van consumenten, ondermijnt de noodzaak voor energiebesparing, drukt met de constante basislast nieuwe initiatieven met lagere temperatuur uit de markt, en vormt een rem op de warmtetransitie.
Om in 2030 klimaatneutraal te worden moet het Haagse stadsverwarmingsnet zo spoedig mogelijk op geothermie worden aangesloten. Tijdens de overgangsfase kan de stadsverwarming nog prima worden aangevuld met Haagse restwarmte van de Elektriciteitscentrale die voorlopig nog wel open zal blijven. Zo ingewikkeld is de keuze niet: koppel je 19.000 Haagse huishoudens aan een businesscase ter versterking van het monopolie van Eneco en het verdienmodel van de smerige fossiele industrie in Rotterdam, of koppel je 19.000 Haagse huishoudens aan een businesscase voor nieuwe duurzame warmtebronnen zoals geothermie?
LDM is een megaproject voor gevestigde belangen van grote bedrijven en instituties, met grote gevolgen voor 19.000 Haagse huishoudens en de lokale warmtetransitie. De keuze voor LDM is een ingrijpend besluit dat in ieder geval door de raad zou moeten worden genomen. Maar wat is er gebeurd? In de coalitieakkoorden van juni 2018 en december 2019 zijn voorwaarden voor de LDM opgenomen (die overigens ook al uitgebreider in het raadsbesluit van 2017 stonden). In het interbellum tussen twee coalitieakkoorden is sneaky door het college het besluit genomen dat de LDM aan de gestelde voorwaarden zou voldoen. Ik zeg sneaky omdat de raad hierover niet actief is geïnformeerd – niet vooraf en niet achteraf – zo blijkt ook uit de brief met het overzicht bestuurlijke informatie die op de agenda staat. Graag hoor ik een reflectie van de wethouder over deze onverkwikkelijke gang van zaken.
De vraag die nu voorligt: laat de raad zich buitenspel zetten bij dit ingrijpende plan voor een smeerpijp naar vieze restwarmte uit de Rotterdamse haven waarmee een rem wordt gezet op de lokale warmtetransitie? Hoe gaan we nu verder? Ik heb hiervoor 5 moties:
- Motie: Wensen en bedenkingen Leiding door het Midden
Met het verzoek om voor het Provinciaal Inpassingsplan en voor de Samenwerkingsovereenkomst met Gasunie de raad in de gelegenheid te stellen om wensen en bedenkingen kenbaar te maken.
- Motie: Harde voorwaarden Leiding door het Midden
Met het verzoek om in het raadsvoorstel voor het Stedelijk Energieplan een uitgebreide toelichting op te nemen hoe gewaarborgd gaat worden dat de Leiding door het Midden aan de gestelde voorwaarden gaat voldoen.
- Motie: Keuzevrijheid bij warmte-afname
Met het verzoek om geen afnameverplichtingen met het Rijk en Provincie aan te gaan voor de warmte uit de Leiding door het Midden.
- Motie: Voorrang drie nieuwe geothermiebronnen
Met het verzoek ervoor te zorgen dat de 3 afgesproken extra geothermiebronnen gerealiseerd zijn voordat de Leiding door het Midden basiswarmte mag leveren.
- Motie: Plan B voor Leiding door het Midden
Met het verzoek alternatieven voor de Leiding door het Midden te verkennen en deze verkenning gelijktijdig met het Stedelijk Energieplan aan de raad voor te leggen.
(inbreng 2e termijn)
Pijnlijk om te constateren dat er met het vorige college, waar deze GroenLinks-wethouder onderdeel van was, anderhalf jaar verloren is gegaan om uitvoering te geven aan het raadsbesluit om snelheid te maken met geothermie, dat er in afwachting van het Eneco-geld anderhalf jaar niets is gedaan om bv een experimenteerregeling voor warmtecoöperaties te ontwerpen, dat er geen regie wordt gevoerd maar de wethouder zich heeft laten overvallen door het proces voor de LDM, dat de raad hierover niet actief is geïnformeerd, dat een topambtenaar een zienswijze moet indienen omdat de wethouder ook nu weer niet zit op te letten, dat het college geen plan B wil voor als de Leiding door het Midden niet op tijd klaar is, waarmee een herhaling van het fiasco met de Leiding over Oost dreigt.
Deze raadsvergadering maakt duidelijk dat een meerderheid van de raad zeer ongelukkig is over de wijze waarop Den Haag dit megaproject wordt ingerommeld. Goed dat de wethouder ons een lijst gaat sturen met de nog komende 8 momenten waarop wij stelling kunnen nemen in de stappen die nog gezet moeten gaan worden, want de raad moet de regie overnemen. Dit mag geen lijdensweg door het midden worden, maar een strijdbare weg tegen een megaproject dat puur en alleen ten dienste staat aan de belangen van grote bedrijven, en dat grote gevolgen heeft voor 19.000 Haagse huishoudens en de lokale warmtetransitie. De Haagse Stadspartij zal zich blijven verzetten tegen deze smeerpijp van de Botlek.”
De motie ‘Wensen en bedenkingen Leiding door het Midden’ en de motie ‘Harde voorwaarden Leiding door het midden’ werden aangenomen, de overige drie moties zijn verworpen.