De Haagse Stadspartij heeft 29 vragen gesteld aan het stadsbestuur naar aanleiding van de reconstructie door Omroep West van de mogelijke verkoop van De Schilde aan relaties van Groep de Mos. Volgens Joris Wijsmuller werpt de reconstructie nieuw licht op de eerdere antwoorden van het college op vragen van de Haagse Stadspartij.
“Volgens de reconstructie waren minimaal 3 wethouders op de hoogte van de mogelijke deal. In de eerdere antwoorden van het college werd gesteld dat alleen wethouder Revis hiervan op de hoogte was. We willen weten wie er nu fabeltjes vertelt”.
Peter Bos vervolgt: “Ook roept de reconstructie vragen op over de handelwijze van de – latere – directeur Starterspanden CV/ BV (de eigenaar van De Schilde). Hij was vanuit verschillende rollen betrokken bij het vinden van een nieuwe invulling van De Schilde en sprak al voor hij directeur was over een mogelijke verkoop van het pand”.
Ook roept de reconstructie vragen op over de komst van Plopsaland. De toenmalige wethouder Richard de Mos wilde volgens het artikel snel scoren met de komst van dit pretpark. Alle andere belangen moesten ervoor wijken. De Haagse Stadspartij wil graag weten welke afdelingen hierbij betrokken waren.
Tot slot wil de Haagse Stadspartij weten welke plannen er nu zijn met De Schilde. Tim de Boer: “We zijn al tijden niet geïnformeerd over de mogelijke invulling van De Schilde. Blijkbaar is er geen haast. Voor de huidige huurders is het echter wel belangrijk om te weten waar ze aan toe zijn”.
Schriftelijke vragen: Berichtgeving over vastgoedplannen De Schilde
Indieners: Peter Bos en Joris Wijsmuller, Haagse Stadspartij
Datum: 23 december 2020
Aan de voorzitter van de gemeenteraad,
Op 20 december 2020 verscheen op de website van Omroep West het artikel ‘Haagse wethouders wisten van ‘verdachte’ plannen De Mos voor De Schilde’ met een uitgebreide reconstructie van de politieke besluitvorming rondom de mogelijke verkoop van dit gebouw (zie bijlage).
Overeenkomstig artikel 30 van het Reglement van orde hebben wij de volgende schriftelijke vragen:
1. Kent het college het bovengenoemde artikel met reconstructie?
Ja, het college kent het artikel.
In het artikel staat dat de nachtvergunningen op verzoek van Groep de Mos zijn opgenomen in het coalitieakkoord. In het coalitieakkoord staat: “Daarom komt er een pilot voor nachtontheffingen voor locaties buiten deze kernen.” Was volgens het college hiermee al duidelijk dat deze nachtvergunningen voor De Opera bedoeld waren? Zo nee, waarom niet?
De pilot was bedoeld voor maximaal vijf grote locaties buiten de uitgaanskernen.
3. In het artikel staat dat Akyol op zoek was naar extra ruimte voor de Universiteit Leiden. “Dat is een grote klant van mij, omdat zij examens afnemen in mijn zalen. Zij groeiden heel erg in Den Haag en hadden meer plekken nodig.” Is het college bekend met het tekort aan zaalruimte voor examens van de Universiteit? Om hoeveel plekken gaat het?
Het college is ermee bekend dat de Universiteit Leiden uitwijkt naar externe locaties om tentamens af te nemen, omdat dit in tentamenperiodes niet past op de eigen locatie. De gemeente houdt goed contact en overleg met de Universiteit Leiden hierover.
4. In het artikel staat dat er contacten waren tussen De Uithof en Fonds Ruimte en Economie Den Haag (FRED) bij de aanleg van zonnepanelen bij De Uithof. Wat hield dit in en welke financiële afspraken zijn er tussen FRED, De Uithof en anderen gemaakt mbt de aanleg van zonnepanelen? En welke financiële bijdrage heeft de gemeente Den Haag aan FRED, De Uithof of anderen verleend
hiervoor?
Navraag bij Fonds FRED leert dat er geen sprake is van financiële afspraken tussen FRED, De Uithof en anderen m.b.t. de aanleg van zonnepanelen. De gemeente Den Haag heeft hiervoor ook geen financiële bijdrage aan FRED, De Uithof of anderen verleend. Door het Energiefonds Den Haag (ED) is aan het Sporttainment Center De Uithof financieringen verstrekt. Er is in twee fasen financieringen
verstrekt voor de grootschalige verduurzaming (o.a. aanpassing van de koelinstallatie, warmtepomp en terbuffer) in oktober 2015 en vervolgens de aanleg van een Zon-PV installatie op het dak van de schaatsbaan in juni 2016. Het fonds FRED behoort samen met het Haagse fonds ED en het Rotterdamse fonds SOFIE tot de JESSICA fondsen. Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn)
is fondsmanager van deze JESSICA fondsen.
5. In het artikel staat dat De Schilde verlies laat, en dat dit geld van de economiebegroting gaat. Welke bedragen zijn er in 2018 en 2019 ten laste van de programmabegroting Economie gebracht mbt De Schilde?
Er zijn in 2018 en 2019 geen bedragen ten laste gebracht van de programmabegroting Economie m.b.t. De Schilde. Verliezen die het pand laat komen ten laste van het eigen vermogen van Starterspanden B.V. Er is geen dekking nodig geweest vanuit de programmabegroting Economie om daarin aanvullend te voorzien.
6. In het artikel wordt gesteld dat Akyol al bezig was met een andere partij om daar migranten te vestigen. Om welke partij en locatie gaat het hier?
Het college heeft hierop geen zicht.
7. Volgens het artikel mist Moerwijk nu een hernieuwde Schilde. Is het juist dat de Schilde niet in Moerwijk ligt?
Het is juist dat de Schilde niet in de wijk Moerwijk is gelegen, maar in de wijk Groente- en Fruitmarkt.
8. Volgens het artikel werden de afgelopen zomer de nachtvergunningen voor Opera opnieuw toegekend na een bezwaarprocedure en heeft de gemeente al meerdere malen gesteld dat er tijdens de toekenningsprocedure voor deze vergunningen niks raars is gebeurd. Heeft het college hierbij ook onderzocht of sprake is geweest van corruptie? Zo nee, waarom niet?
Het college doet geen onderzoek naar corruptie in strafrechtelijke zin. Het college heeft ook geen intern onderzoek verricht. Uit het advies van de bezwaarschriftencommissie behorend bij de beslissing op bezwaar tegen de nachtontheffingen van 1 juli 2020 (RIS 305905) is gebleken dat daartoe geen aanleiding is voor de gemeente.
9. In het artikel van Omroep West wordt beweerd dat de toenmalige wethouder Economie destijds geen betrokkenheid had bij het onder de aandacht brengen bij de gemeente van het initiatief van derden om De Schilde te herontwikkelen. In antwoord op vraag 4 van onze eerdere vragen (RIS304001) stelt het college: “De wethouder economie verzocht daarnaast in september 2018 om een initiatief van de heren Akyol en Zaadhof in behandeling te nemen”. Wat is nu waar? Graag een uitgebreide toelichting van het college met tijdlijn hoe het precies gegaan is.
Vraag 4 uit de beantwoording van de eerdere vragen (RIS304001) is correct beantwoord.
10. Wanneer heeft de toenmalige wethouder economie dit verzoek ingediend? Bij wie? En op welke wijze is dat gebeurd?
Per e- mail van 11 september 2018 heeft de wethouder Economie aan de directeur Ontwikkeling en Realisatie gevraagd om een gesprek aan te gaan met een potentiële partij, de heer Akyol, voor een nieuwe invulling van het gebouw Televisiestraat 2 (De Schilde).
11. Volgens het artikel ontmoette de directeur van Starterspanden B.V. in september 2018 de initiatiefnemers van het plan voor het eerst. Uit de gegevens van de Kamer van Koophandel blijkt dat Roderik Wuite op dat moment nog geen directeur was van Starterspanden B.V. Hij is op 22 mei 2019 ingeschreven als statutair directeur. In welke hoedanigheid en met welk mandaat voerde de heer
Roderik Wuite dit gesprek?
De heer Wuite was in september 2018 geen statutair directeur van Starterspanden B.V. en heeft destijds geen rechtshandelingen verricht namens Starterspanden B.V. De heer Wuite werkte als investmentmanager met als opdrachtgever SVn/FONDS FRED. De heer Wuite verkende vanuit zijn rol als investmentmanager in september 2018 de interesse van partijen voor het gebouw.
12. In hoeverre was de toenmalige bestuurder (Stuurvrouw B.V.) van Starterspanden BV op de hoogte van de activiteiten van Roderik Wuite in het kader van de herontwikkeling? Heeft deze bestuurder advies gegeven aan de gemeente Den Haag over de toekomst van het pand? Zo ja, hoe luidde dat advies?
Het college heeft geen zicht op in hoeverre de voormalig bestuurder op de hoogte was van activiteiten van de heer Wuite. Zoals bij het antwoord op vraag 11 aangegeven, was de heer Wuite in september 2018 geen statutair directeur van Starterspanden B.V. De voormalig directeur van Starterspanden B.V. gaf in de contacten met het college op verschillende vlakken ideeën en suggesties mee over een toekomstbestendige invulling van het pand met behoud van het concept Stadslandbouw, Duurzaamheid en Innovatie en de kansen daarvoor.
13. De heer Wuite is naast directeur Starterspanden B.V. ook investmentmanager bij o.a. het Energiefonds Den Haag (ED), dat gerelateerd is aan FRED, tevens mede- aandeelhouder in Starterspanden B.V. In de gesprekken over de toekomst van De Schilde vertegenwoordigde hij zowel Starterspanden B.V. als FRED en speelde hij een rol als investmentmanager. Is het college daarvan op de hoogte?
Het college is hiervan op de hoogte.
14. Is deze driedubbelfunctie van bestuurder van een vastgoedorganisatie, vertegenwoordiger van de aandeelhouder en financieel investeerder wenselijk en kan dit door de beugel volgens het college? Graag een toelichting.
De heer Wuite is statutair directeur van Starterspanden Den Haag B.V. De heer Wuite is naast statutair directeur van Starterspanden B.V. ook actief als investmentmanager voor het Energiefonds Den Haag. Bij het college zijn geen feiten bekend die erop zouden duiden dat de verschillende functies van de heer Wuite onverenigbaar zijn met de uitoefening van de rol als statutair directeur van Starterspanden Den Haag B.V.
15. Uit het artikel blijkt dat het initiatief voor vestiging van een Plopsaland themapark tot stand is gekomen na een bezoek van de wethouder Economie aan België in maart 2019. Welk werkbezoek was dat precies? Wie waren daarbij? Waar is het verslag terug te vinden?
Op 18 maart 2019 heeft de wethouder Economie een werkbezoek gebracht aan de Belgische kuststrook. Daarbij is in de ochtend de haven van Oostende bezocht en is ‘s middag een bezoek gebracht aan het bunkermuseum/ Atlantikwal en Plopsa in De Panne. Van het werkbezoek aan de Belgische kuststrook is geen openbaar verslag.
Bij het werkbezoek aan Plopsa waren naast wethouder De Mos en zijn bestuursadviseur de directeur Ontwikkeling en Realisatie van DSO aanwezig, een beleidsadviseur Sport, een projectleider van PmDH en een acquisiteur leisure die werd ingehuurd door DSO/Economie.
16. In maart 2019 is één van de ondernemers die het pand wilde kopen het pand wezen opmeten. In de antwoorden op eerdere schriftelijke vragen van ondergetekenden (RIS304001 – vraag 6) stelt het college dat het één van de taken van de directeur is om potentiële huurders of kopers toegang te geven tot het pand. Was de bestuurlijk verantwoordelijke wethouder Duurzaamheid van dit bezoek op
de hoogte? Zo nee, waarom niet?
Nee, daar was de wethouder Duurzaamheid niet van op de hoogte. Het behoort tot de taken van de directeur om potentiële huurders of kopers toegang te geven tot het pand.
17. Vervolgens is er, volgens het artikel, vanuit Plopsaland een bezoek geweest aan Den Haag in juni 2019. Er zou tijdens dit bezoek een aantal locaties zijn bekeken in Den Haag. Welke afdeling heeft dit programma samengesteld, en welke locaties zijn bezocht? Was de wethouder Stadsontwikkeling hier op enigerlei wijze bij betrokken? Is het college bereid het programma met de raad te delen?
Op 14 juni 2019 is vanuit Plopsa een bezoek gebracht aan Den Haag. Daarbij zijn de Uithof en Kijkduin bezocht. Het bezoek van Plopsa aan Den Haag werd georganiseerd door medewerkers van de afdelingen PmDH, Stedenbouw & Planologie en Economie. De wethouder Stadsontwikkeling was niet betrokken bij dit bezoek. Het programma was als volgt: 9.00 uur Ontvangst bij wethouder de Mos;
10.30 uur Gesprek met ambtenaren over Plopsa Concept; 11.30 uur Rondleiding door de Uithof met wethouder de Mos, incl. lunch; 13.00 uur Wandeling door het recreatiegebied de Uithof; 13:30 uur. Bezoek aan Kijkduin; 14.00 uur Terugkeer naar stadhuis.
18. Het college heeft op 16 juli 2019 ingestemd met de portefeuilleoverdracht tussen de wethouder Economie en de wethouder Duurzaamheid (RIS303209). Kan het college bevestigen dat, zoals beschreven in voornoemd artikel, voorafgaand aan dit collegebesluit Pagina 3 van 4 ‘politieke koehandel’ of een ‘deal’ tussen betrokken wethouders heeft plaatsgevonden? Zo ja, welke deal is
toen gesloten?
Bij het collegebesluit met bijbehorende toelichting van 16 juli 2019 (RIS303209) is de beleidsinhoudelijke verantwoordelijkheid voor Verbonden Partij Starterspanden Den Haag BV/CV overgedragen van de wethouder Duurzaamheid aan wethouder Economie. Zoals gebruikelijk, doet het college geen uitspraken over de inhoud van de beraadslaging tussen collegeleden voorafgaand aan het
besluit.
19. Zo nee, kan het college toelichten wat dan wel precies de beweegreden was van de wethouder Duurzaamheid om de verantwoordelijkheid voor dit gebouw aan een andere wethouder over te dragen?
Zie hiervoor de toelichting op het besluit van 16 juli 2019 (RIS303209).
20. Volgens de beantwoording op onze vragen (RIS304001 – vraag 16) was naast de wethouder Economie ook de wethouder Stadsontwikkeling op de hoogte van het nieuwe planologisch voorstel voor De Schilde. Volgens het artikel waren tenminste drie wethouders (de wethouders Economie, Duurzaamheid en Stadsontwikkeling) op de hoogte van de plannen voor verkoop en herontwikkeling van
de Schilde ten tijde van het collegebesluit van 16 juli 2019. In de antwoorden op eerdere schriftelijke vragen van ondergetekenden (RIS304001 – vraag 18) antwoordde het college dat de wethouder Duurzaamheid niet op de hoogte was. Wat is nu waar?
Hierbij verwijst het college graag naar het eerdere gegeven antwoord (RIS304001 – antwoord op vraag 18): Het college had geen weet van een mogelijke vastgoeddeal.
21. Waarom hebben de twee of drie wethouders hun collega-wethouders hier niet over ingelicht? Graag een uitgebreide toelichting hoe het nu precies is gegaan.
De wethouder die destijds verantwoordelijk was voor huisvesting van arbeidsmigranten is door de wethouder economie verzocht om medewerking te verlenen voor een nieuw voorstel voor De Schilde. Zoals eerder aangegeven heeft hierover geen besluitvorming plaatsgevonden.
22. Klopt het dat de toenmalig wethouder Economie de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor Starterspanden BV niet in zijn portefeuille had, zoals in het artikel wordt beweerd, maar deze verantwoordelijkheid feitelijk valt onder die van de toenmalig wethouder Financiën? Zo nee, waarom niet?
Bij het collegebesluit van 16 juli 2019 (RIS303209) is de beleidsinhoudelijke verantwoordelijkheid voor Verbonden Partij Starterspanden Den Haag BV/CV overgedragen van de wethouder Duurzaamheid aan de wethouder Economie. De aandeelhouders- en toezichthoudersrol van alle verbonden partijen, alsmede de coördinerende rol van verbonden partijen, is belegd bij de wethouder Financiën
(Beleidskader Verbonden Partijen, RIS296919).
23. Welke wethouder is verantwoordelijk voor het benoemen van de directeur Starterspanden BV? Hoe ging deze benoeming precies?
Op grond van de statuten van Starterspanden B.V. wordt de directie van de B.V. benoemd door de Algemene vergadering van aandeelhouders, waar de gemeente deel van uitmaakt. Het college heeft bij besluit van 7 mei 2019 ingestemd met de benoeming van de heer Roderik Wuite als tijdelijk statutair directeur van Starterspanden B.V.
24. Uit het artikel en ook uit eerdere berichtgeving blijkt dat de verkoop heel dichtbij is geweest. Kan het college, desnoods geheim, de raad informeren over de mogelijke verkoopwaarden en concept-afspraken met de initiatiefnemers op basis waarvan de verkoop zou plaatsvinden?
Er is geen besluit genomen om het gebouw te verkopen. Deze optie werd op verzoek van de wethouder economie wel onderzocht. In het kader van dat onderzoek is ambtelijk een extern taxateur gevraagd de waarde van het gebouw op basis van huidig gebruik en bestemming te bepalen. Deze taxatie is niet afgerond. Er is door meerdere partijen interesse getoond in het gebouw De Schilde. Door één partij
is in het 4e kwartaal van 2018 een bod uitgebracht op het pand. Op het aanbod is de gemeente niet ingegaan.
25. Volgens eerdere berichtgeving stemde het college in september 2019 in met de verkoop van de Schilde/The New Farm bij het vaststellen van de aangepaste begroting. Op de besluitenlijst van de collegevergadering van 10 september 2019 staat inderdaad een nota van de wethouder financiën over Programmabegroting 2020- 2023 welke na aanpassing door het college akkoord is bevonden. Klopt het
dat in deze nota de verkoop van de Schilde was opgenomen? Zo ja, welke uitgangspunten wilde het college hanteren bij deze verkoop? Hoe wilde men het verkoopproces inrichten?
Nee, een verkoop was niet opgenomen in betreffende nota. Het college heeft ook geen besluit genomen om het gebouw te verkopen. Wel heeft in de programmabegroting 2020, door het toenmalige college vastgesteld op 10 september 2019 en aangeboden aan de gemeenteraad RIS303443 op p. 254 gestaan; “Verkoop, huurkoop (lease) of verhuur van het gebouw De Schilde/The New Farm aan een marktpartij
wordt onderzocht als gevolg van het faillissement van Urban Farmers in 2018. Inzet is sinds 2016 geweest om het pand als bedrijfsverzamelgebouw te ontwikkelen en tot bloei te brengen vanuit Stadslandbouw, Duurzaamheid en Innovatie, waarna het kan worden verkocht op de markt (Businessplan De Schilde RIS 294506). Dit eerste bleek niet haalbaar, daarom wordt nu ingezet op verkoop op de
markt.”
Deze begroting is door het demissionaire college ingetrokken RIS304047. In de nieuwe programmabegroting RIS 304372 is opgenomen: “ Inzet is sinds 2016 geweest om het pand als bedrijfsverzamelgebouw te ontwikkelen en tot bloei te brengen vanuit Stadslandbouw,
Duurzaamheid en Innovatie (Businessplan De Schilde RIS 294506). Vervolgens is in 2018 een grote huurder, Urban Farmers, failliet gegaan. Er wordt op dit moment gewerkt aan een gedegen en toekomstbestendige invulling voor het gebouw De Schilde/The New Farm.”
26. In antwoord op onze eerdere vragen geeft het college (RIS 304001 – vraag 25) als antwoord: “Het college heeft geen besluit genomen met betrekking tot de verkoop van The New Farm”. Klopt dit antwoord nog wel? Of heeft het college wel een besluit genomen dat vervolgens niet is uitgevoerd omdat de beoogde koper zich terugtrok, zoals ook in het artikel van Omroep West staat beschreven? Of heeft het college wel dit besluit genomen, maar is het nooit uitgevoerd omdat 3 weken later de coalitie viel?
Het klopt dat het college geen besluit heeft genomen over de verkoop van The New Farm.
27. Op 15 juli 2016 is de gemeenteraad geïnformeerd over de nieuwe toekomst voor de Schilde met bijbehorende investeringen (voor een looptijd van minimaal 10 jaar (RIS 294487). Waarom is dit besluit niet meer in het Raadsinformatiesysteem (RIS) terug te vinden?
Vanwege een tijdelijke technische storing die zich eerder heeft voorgedaan is het betreffende document opnieuw ingevoerd in het RIS. Het document is te vinden onder RIS 296413. De raadsgriffie is hiervan op de hoogte.
28. Welke bedrijven en andere huurders zijn momenteel gevestigd in The New Farm/de Schilde?
De bezettingsgraad heeft zich in 2019 en 2020 fors verbeterd. De bezettingsgraad van het pand stijgt begin tweede kwartaal 2021 naar verwachting naar 70%. De begane grond en 1e verdieping zijn volledig verhuurd aan sociale en circulaire onderneming i-Did. Het atelier van i-Did is verhuisd van de 5e naar de 1e etage en op de begane grond bouwt i-Did haar eigen textiel fabriek. Een mooi voorbeeld van sociaal circulaire maakindustrie. De dakkas is op dit moment niet verhuurd, daarvoor zoekt The New Farm nieuwe huurder(s). Op de 5e verdieping is de sociale circulaire onderneming Copiatek en Dutch’n Decent gevestigd. De voedselinitiatieven zijn uitgebreid met nieuwe huurders op de 4e en 6e etage. Voorbeelden hiervan zijn Panash, EIBER Bier, Roast Factory, Brute Bonen, Melo Makers, Haags Hoog en Yespers. De nieuwe
huurders zijn een mooie aanvulling op de bestaande initiatieven van Haagse Zwam en Rebel Farms. Het pand heeft door de toename van huurders die actief zijn in de voedselketen een grote aantrekkingskracht op partijen die ook in deze sector actief zijn. Op de 3e etage zit de
Kookfabriek en worden nieuwe bedrijfsunits gerealiseerd. Op de 2e etage zijn alle units verhuurd aan sociaalmaatschappelijke ondernemers en ondernemers die actief zijn op het gebied van online dienstverlening en media. Hierbij een overzicht van huurders die momenteel in het pand gevestigd zijn: I- did Factory B.V.; I- did Den Haag B.V.; Starterspanden Den Haag; Taal Finaal; Change2Move; Zina Coaching; Selvi Coaching; Roestig Blond; GrooviMedia; Joel Thurman; Sint Karas; Ash Capital; Warmoeskerken; Stichting Mensen van Overal; Drop of Lemon; eCommerceCafe; Stichting Joury; Gastvrijheidscoach; Perfect Sterk; Kookfabriek; Tiem Culinair; Fairm; Rebel Farms; Camros; Yespers; Dutch’n Decent; Copiatek Scan & Computer Solutions B.V.; Haags Hoog; Roast Factory; Eiber Bier; Melo Makers; Brute Bonen; Haagsche Schatten; Utility Connect.
29. De raad is al heel lang niet meer openbaar geïnformeerd over de stand van zaken en toekomstplannen voor de Schilde/The New Farm. Kan het college aangeven hoe het nu staat met de voedselinitiatieven, de bezettingsgraad van het gebouw? Wat wordt nu precies de invulling van de begane grond en de eerste verdieping, wat komt er nu precies in de kassen op het dak en de daaronder gelegen etages?
Zie ook antwoord bij vraag 28. Bij brief van 24 november 2020 (RIS306914) is de Raad geïnformeerd over de aanvullende financiële uitgangspunten inzake Starterspanden Den Haag. De daarbij ingezette lijn leidt bij het college tot op heden tot een positief beeld van de ontwikkelingen en tot een sterke toename van bedrijven die geïnteresseerd zijn om ruimte in De Schilde/ The New Farm te huren. De gemeenteraad wordt in het eerste kwartaal van dit jaar geïnformeerd over de actuele stand van zaken.
Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,
Ilma Merx Jan van Zanen