Den Haag | De gemeente Den Haag schrijft rechtstreeks geld af van bankrekeningen van burgers met schulden. Dat mag, maar kan ernstige ellende veroorzaken. `Mensen hebben opeens geen geld meer om eten te kopen.’Tonnen rechtstreeks van bankrekeningen geplukt,,Mensen hebben recht op leefgeld,” zegt raadslid Elly Burgering van de Haagse Stadspartij (HSP). ,,Ze hebben recht op een wettelijk minimum dat net hoog genoeg is om te overleven. Dat heet ook wel de beslagvrije voet. Daar mag je als schuldeiser dus niet aankomen.”Ook de gemeente niet, stelt ze. Maar die doet dat wel, weet ze uit haar ervaring als hulpverlener voor daklozen. ,,Dan wordt er van een rekening 500 euro afgeschreven en heeft iemand geen geld meer om eten te kopen.”
Van de gemeente Den Haag wil ze weten hoe vaak dat gebeurt, maar die heeft geen antwoord. ,,Wij kunnen vooraf geen rekening houden met de beslagvrije voet,” stelt het stadsbestuur. ,,Want zulke omstandigheden zijn bij de gemeente niet bekend.” Wel weet de gemeente hoeveel geld ze rechtstreeks afschrijft van Haagse bankrekeningen: ,,In de eerste drie maanden van dit jaar heeft Den Haag bij bijna 3000 Hagenaars acht ton aan schuld gevorderd. In totaal schreef de gemeente zonder machtiging 225.000 euro af van de rekeningen van `belastingschuldigen.’
Afschrijving
Elly Burgering vreest dat daar veel Hagenaars bijzitten die maar heel weinig te besteden hebben. ,,Den Haag kent 70.000 mensen die in armoede leven. De werkloosheid is hier de afgelopen jaren omhooggeschoten. Zo’n rechtstreekse afschrijving raakt deze mensen heel hard.”
Het stadsbestuur erkent dat het afschrijven `gevolgen’ kan hebben. Daarom gaat Den Haag naar eigen zeggen juist heel zorgvuldig te werk. Zo stuurt de gemeente eerst een aanmaning. Komt daar geen reactie op, dan volgt een dwangbevel, gevolgd door een aanzegging tot beslaglegging. Reageert de Hagenaar met schuld daar nog niet op, dan gaat de gemeente innen en wordt de `belastingschuldige’ geïnformeerd over de afschrijving en de mogelijke toepassing van de beslagvrije voet.
Maar Burgering vindt het toch verkeerd. ,,Onder daklozen, maar ook onder werklozen met schulden zijn best veel verstandelijk beperkten en mensen die hun administarie niet goed kunnen beheren. Hen laat de gemeente in de kou staan.”
De vragen zijn beantwoord:
BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN
van het raadslid mevrouw E.M. Burgering
Den Haag, 15 juli 2014
Inzake: Innen van vorderingen door de overheid.
De gemeenteraad
Geachte voorzitter,
Het raadslid mevrouw E.M. Burgering heeft op 18 juni 2014 een brief met daarin acht vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht.
Overeenkomstig artikel 38 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.
In de nieuwsbrief d.d. 29 mei 2014 van de stichting Incassoleed staat te lezen dat brancheorganisaties voor schuldhulpverleners aanhoudende problemen signaleren met vorderingen door de overheid, waaronder gemeentelijke heffingen. Hierdoor worden andere betalingsregelingen gedwarsboomd . De rechtmatigheid van de vorderingen wordt niet betwist, wel de wijze van inning. In het rapport Paritas Passé wordt beschreven hoe schuldeisers zich rond schuldenaren verdringen om achterstallige betalingen te incasseren. Volgens het rapport houdt de overheid geen rekening met individuele omstandigheden en is de overheid daarmee aanjager van nieuwe schuldenproblematiek. Zonder goedkeuring van de rekeninghouder mag een overheidsinstelling maximaal zes keer 500 Euro afschrijven. Mensen die hun schulden en inkomsten zelfstandig net in balans weten te brengen dreigen zo alsnog in moeilijkheden te komen. Volgens NWK-voorzitter Joke de Koek maakt de overheid veelvuldig gebruik van de nieuwe incassomogelijkheden, zelfs tot aan de roodstand en maximale kredietfaciliteit van 1000 Euro toe. Volgens haar wordt evenmin rekening gehouden met de beslagvrije voet, waarin is vastgelegd dat particulieren maandelijks over ten minste 90 procent van de bijstandsnorm mogen beschikken om van te kunnen leven. De Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders noemt de overheidsvordering een goedkope manier van schuldinning zonder tussenkomst van de deurwaarders.
1. Kan het college laten weten of de gemeente Den Haag ook rechtstreeks geld bij mensen afschrijft? Is het college met mij van mening dat dit invloed kan hebben op mensen die er net in slagen om hun schulden in balans te brengen? Zo nee, waarom niet?
De gemeente heeft op grond van artikel 19 van de Invorderingswet 1990 de bevoegdheid om een belastingvordering rechtstreeks van de betaalrekening van de belastingschuldige af te schrijven (overheidsvordering). Voor de inzet van de overheidsvordering is geen toestemming van de belastingschuldige nodig. De overheidsvordering moet voldoen aan de eisen die daaraan in de regelgeving worden gesteld. Zo mag de overheidsvordering alleen worden gedaan bij een belastingaanslag van maximaal € 1.000. Den Haag past sinds september 2013 de overheidsvordering toe op alle gemeentelijke belastingen ( onder meer OZB, afvalstoffenheffing, rioolheffing en parkeerbelasting).
De gemeente past het rechtstreeks afschrijven van de betaalrekening, (zonder machtiging van de burger) niet toe in het kader van de uitvoering van andere gemeentelijke wetgeving; hiervoor is ook geen wettelijke basis.
Het college realiseert zich dat de inzet van dit instrument gevolgen kan hebben voor belastingschuldigen die er bijvoorbeeld net in zijn geslaagd om hun schulden in balans te brengen. Daarom zijn in de Leidraad “Invordering Gemeentebelastingen Den Haag 2012” regels opgenomen ter waarborging van een zorgvuldige uitvoering van overheidsvordering: Voordat de overheidsvordering wordt ingezet, stuurt de gemeente de belastingschuldige eerst een aanmaning. Blijft een reactie uit dan wordt een dwangbevel betekend, gevolgd door een schriftelijke aanzegging tot beslaglegging. Als de belastingschuldige daarop niet reageert, kan daaropvolgend de overheidsvordering worden ingezet. In de praktijk zal dit na ongeveer 8 weken zijn. Na uitvoering van de overheidsvordering ontvangen de betreffende belastingschuldigen een brief met informatie over de afschrijving en de mededeling dat hierbij geen rekening is gehouden met de beslagvrije voet. De brief bevat een gratis telefoonnummer voor nadere informatie en/of verzoek voor toepassing van de beslagvrije voet.
Bij een signaal van de belastingschuldige dat hij door de toepassing van de overheidsvordering in financiële problemen geraakt, stelt de gemeente zich uiteraard dienst- en hulpverlenend op. Als bijvoorbeeld blijkt dat de belastingschuldige door toepassing van dit instrument minder dan de beslagvrije voet overhoudt, dan wordt het geïnde bedrag direct teruggestort. Daarnaast wordt de belastingschuldige gewezen op de mogelijkheden van kwijtschelding, een betalingsregeling en schuldhulpverlening (Den Haag OpMaat).
De overheidsvordering wordt in Den Haag bijna een maal per maand toegepast.
2. Kan het college laten weten of zij deze handeling extra toepast in de maanden mei en juni, wanneer het vakantiegeld wordt gestort? Zo nee, waarom niet?
De overheidsvordering wordt in Den Haag één maal per maand toegepast.
3. Is het college bereid om te laten weten bij hoeveel mensen dit wordt gedaan, door welke diensten, en om hoeveel geld dit gaat: per persoon en in totaal?
De overheidsvordering wordt toegepast door DPZ/Belastingzaken. In het eerste kwartaal 2014 is de overheidsvordering bij 2.902 belastingschuldigen uitgevoerd voor een bedrag van € 821.619,04. Hiervan is € 225.561,58 daadwerkelijk afgeschreven van de rekeningen. Per overheidsvordering gaat het om een bedrag van maximaal € 500,00. In totaal gaat het per belastingschuldige om een bedrag van maximaal € 1.000,00. In de praktijk gaat het veelal om lagere bedragen.
4. Wanneer het college deze handelingen toepast, wordt er dan rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden en beslagvrije voet? Zo nee, waarom niet?
Het is niet mogelijk om vooraf bij de toepassing van de overheidsvordering rekening te houden met de beslagvrije voet, omdat deze omstandigheden op dat moment bij de gemeente niet bekend zijn. Zodra de gemeente bekend raakt met deze persoonlijke omstandigheden, houdt de gemeente hier rekening mee (zie ook het antwoord op vraag 1).
5. Indien het college deze handeling toepast, heeft het college onderzocht wat de gevolgen zijn voor de mensen waarbij de inhoudingen worden gepleegd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat waren de resultaten van dit onderzoek?
Zoals eerder aangegeven neemt de gemeente bij toepassing van de overheidsvordering de vereiste zorgvuldigheid in acht. Personen die hierdoor in de problemen komen, worden geholpen.
Om deze reden en het feit dat er over de uitvoering van de overheidsvordering geen klachten zijn ontvangen, ziet het college geen aanleiding voor een onderzoek.
6. Is het college bereid om, indien van toepassing, de gevolgen voor de mensen waarbij inhoudingen worden gepleegd te onderzoeken en de resultaten daarvan aan de raad beschikbaar te stellen?
Zie het antwoord op vraag 5.
7. Is er contact tussen de gemeentelijke diensten die rechtstreeks geld bij mensen afschrijven en Den Haag Op Maat, waar mensen met schulden voor hulp aankloppen? Zo ja, waaruit bestaat dit contact? Zo nee, waarom niet?
Ja. Sector Den Haag OpMaat stuurt namens haar cliënten bemiddelingsvoorstellen aan de sector Belastingzaken waarbij betaling van een percentage van de aanslag tegen finale kwijting van het restant van de schuld wordt voorgesteld. Sector Belastingzaken gaat altijd akkoord met deze voorstellen. Ten aanzien van nieuwe schulden die tijdens een lopend schuldhulpverleningstraject (gedurende drie jaar) ontstaan, worden geen invorderingsmaatregelen genomen als blijkt dat voor die schulden geen kwijtschelding mogelijk is en als de belastingschuldige aan bepaalde voorwaarden heeft voldaan (zo mag geen nieuwe auto of woning zijn gekocht).
Daarnaast wijst sector Belastingzaken belastingschuldigen die in financiële problemen geraken op de mogelijkheden van schuldhulpverlening door de sector Den Haag OpMaat (zie ook het antwoord op vraag 1).
8. Het schijnt dat het vakantiegeld door SZW aan mensen in de bijstand pas in juli wordt uitbetaald. Klopt dit? Zo ja, wat is hiervan de reden? Hoe en wanneer is dit naar de bijstand ontvangende mensen gecommuniceerd?
Het vakantiegeld wordt in beginsel in de maand mei aan de uitkeringsgerechtigden uitbetaald. In geval een derde beslag heeft gelegd op de uitkering, wordt het vakantiegeld niet in mei uitgekeerd maar gereserveerd; de Dienst SZW berekent dan welk deel aan de derde-beslaglegger moet worden uitgekeerd en welk deel aan de uitkeringsgerechtigde. Zodra een derde beslag heeft gelegd op (een deel van) de uitkering, bericht de Dienst SZW dit per brief aan de uitkeringsgerechtigde; hierbij wordt ook altijd vermeld dat het vakantiegeld in principe onder het beslag valt.
Als er na aflossing aan de derde beslaglegger nog een deel overblijft van het vakantiegeld overblijft voor de uitkeringsgerechtigde wordt dit alsnog in juli of augustus aan hem uitbetaald.
Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,
mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen