Haagse Stadspartij: ‘Koekamp is heilig’

Op 13 december 2017 werd in de raadscommissie Ruimte gesproken over de plannen voor de Koekamp van wethouder Revis (VVD). Fractievoorzitter Peter Bos van de Haagse Stadspartij hield het volgende betoog:

Koekamp is heilig

De aanleg van de ondergrondse fietsenstalling op het Koningin Julianaplein vordert gestaag. De Haagse Stadspartij is zeer ingenomen met de aanleg van deze broodnodige voorziening bij het Centraal Station, één van de grootste fietsenstallingen van Nederland. Als dat karwei geklaard is gaat de bovengrondse bouw van de woningcomplexen van start en uiteindelijk wordt het Koningin Julianaplein zelf opnieuw ingericht. 

Het moet een prachtige en aantrekkelijke stadsentree worden waarbij het Koningin Julianaplein niet alleen veel groener wordt, maar ook veel beter verbonden wordt met de omgeving. De verkeerssituatie die nu verre van optimaal is verdient alle aandacht. Vooral de Bezuidenhoutseweg en de Rijnstraat vormen barrières. Bij de presentatie van het totaalplan dat we tijdens een werkbespreking hier hebben gezien was ik onder de indruk van de kwaliteit en had ik veel vertrouwen.

Voorlopig Ontwerp
Wat we nu bespreken is het Voorlopig Ontwerp van slechts een deel van het plan, namelijk de Koekamp en de overkluizing Utrechtsebaan. Ik ben daar niet erg enthousiast over. Ten eerste had ik graag een uitwerking gezien van het hele gebied. Ik kan nu niet goed beoordelen of deze twee deelplannen straks goed gaan passen bij de rest van het plan en in het bijzonder bij het Koningin Julianaplein. Essentieel om te weten is hoe de verkeersstromen straks gaan lopen en hoe deze verbonden worden met het Koningin Julianaplein.

Verkeersstromen
En over de verkeersstromen gesproken: De auto’s die nu nog bovengronds over de Bezuidenhoutseweg rijden alvorens ze de tunnel in gaan voor het Koningin Julianaplein moeten echt verdwijnen. Dat kan door de tunnel verder door te trekken richting de Malietoren. Pas dan kun je een goede, aantrekkelijke en veilige verbinding maken met de Koekamp.
Het plan dat nu voorligt negeert deze broodnodige verkeersingreep en probeert de verbinding met de Koekamp op een andere manier te verbeteren. Ik vind het een halfslachtige en geforceerde ingreep die meer kwaad dan goed doet en dat kan nooit de bedoeling zijn. Want naar nu blijkt, en ik dank de insprekers daar voor, wordt een deel van het hertenkamp opgeofferd en gaat de watergang verlegd worden zodat er aan de kant van het Koningin Julianaplein iets meer openbaar park komt en het water een stuk verder weg komt te liggen. Dat is nogal een ingreep. Een ingreep waarvoor 19 bomen moeten verdwijnen en niet de minste, namelijk de fraaie elzen aan de oever van het hertenkamp. Niet alleen mooi, maar ook functioneel omdat ze de oever stevig houden.

Heilige grond
De Koekamp is voor de meeste Hagenaars heilige grond. Al eeuwen. Sinds de Acte van Redemptie uit 1576 zijn de bomen van de Koekamp zwaar beschermd. Daar ga je niet aan tornen. En zeker niet voor een ingreep waarvan het nut zeer discutabel is. In de Nota van Beantwoording stelt het college dat de Acte bepaalt dat in het Haagse Bos (inclusief Koekamp) grond niet mag worden verkocht voor de kap van bomen. Dit is echter niet volledig en juist.
In de toelichting van het bestemmingsplan Koekamp-Haagse Bos uit 2007 meldt het College het volgende over de Acte: ‘Op 16 april 1576 ondertekenden Willem van Oranje en de Staten van Holland de Acte van Redemptie. In deze acte werd bepaald, dat het Bos nooit mocht worden verkocht of omgehakt. Ten koste van een flink bedrag verkreeg de bevolking van Den Haag, ten dezen vertegenwoordigd door de vroedschap, de zekerheid dat het Haagse Bos behouden zou blijven. De staat moest erop toezien dat het bos goed wordt onderhouden en in ongeschonden staat blijft. De Acte van Redemptie is tot op heden (..), een belangrijke basis voor de bescherming van het bos gebleken.’ Alleen buitenlandse overheersers hebben het nadien gewaagd deze groene oase aan te tasten. De Spanjaarden kapten hout voor het beleg van Leiden, Napoleon gaf tijdens de Franse bezetting opdracht bomen te kappen, en ook de Duitse bezetters rooiden in de Tweede Wereldoorlog delen van het bos.

Fietsen
Dan het fietsen. Nu loopt er aan beide zijden van de Bezuidenhoutseweg een fietspad. De route van en naar het Haagse Bos is nu gewoon goed. Er is geen directe noodzaak om die route te wijzigen. Toch wordt voorgesteld om een nieuw slingerend tweerichtingsfietspad aan te leggen aan de Koekampzijde van de Bezuidenhoutseweg. Ook dat vind ik een discutabel onderdeel van het plan. Een tweerichtingsfietspad is echt geen verbetering van de huidige situatie. Volstrekt onnodig ook.
Op een gegeven moment duikt dat nieuwe fietspad de Koekamp in dwars door het enige stukje echte natuur dat er nog is. Een rustig besloten stukje groen dat straks wordt doorsneden door een zes meter breed fiets- en voetpad. Met ook nog een soort fietsrotonde in het hart van het natuurgebiedje. Ook daarvoor moeten bomen weg. In dit geval 29 stuks. Ook hier rijst de vraag: Kiezen we voor de Acte van Redemptie of voor de Aks van Revis.
Het fietspad dwars door het natuurgebiedje leidt o.a. naar het fietspad langs de Utrechtsebaan dat aan de kant van het Malieveld doodloopt op de Zuid-Hollandlaan. Je kunt daar met de fiets niet verder naar het Benoordenhout. Ook dat pijnpunt wordt met dit plan niet opgelost. En ook de beloofde fietsbrug in het verlengde van de Koekamplaan over de Utrechtsebaan zit niet in het plan. Daarmee zou er een mooie verbinding komen tussen de historische binnenstad en het Haagse Bos.

Het ecoduct
Dan het plan voor het ecoduct over de Utrechtsebaan achter de Malietoren. De bedoeling is om het Haagse Bos te verbinden met de Koekamp. Die verbinding is er al, maar die wordt groener. Maar waarom? In 2001 is de Ontwikkelingsvisie ‘De ontdekking van het Haagse Bos’ opgesteld samen met groene verenigingen, werknemers van de omringende kantoren, bewonersorganisaties en de gemeente.
De conclusie luidde toen: ‘Het realiseren van een ecoduct achten de deelnemers niet zinvol daar de
habitat voor de kleine zoogdieren die in het bos leven, ophoudt bij de Utrechtsebaan; zij hebben niets te zoeken op de Koekamp en het Malieveld.’
Een onzinnig plan dus. Wat ik wel een goed punt vind is dat Staatsbosbeheer de huidige bebouwing wil benutten om er een informatiecentrum te openen. Dat lijkt me nuttig. Dat dat voor voetgangers en fietsers bereikbaar moet zijn begrijp ik, maar waarom moet dat op deze rigoureuze manier? Er loopt nu toch al een uitstekend pad naar deze bebouwing toe?

Onacceptabel plan
Ik had het net al over de Acte van Redemptie, maar ook de status van Rijks Beschermd Stadsgezicht is hier in het geding, alsmede de status van Stedelijke Groene Hoofdstructuur. Dat dwingt ons om zeer zorgvuldig met dit gebied om te gaan.
Al met al vind ik dit een onacceptabel plan. De bedoelingen zijn ongetwijfeld goed geweest, maar ik verwachtte een echt goed en integraal plan voor het hele gebied, met respect voor het bestaande groen, waarmee we ook echt de situatie gaan verbeteren. Dat begint met de verkeerssituatie sterk te verbeteren. Ik ben destijds node akkoord gegaan met de bebouwing van het Koningin Julianaplein, met de belofte dat de openbare ruimte er sterk op vooruit zou gaan, maar dit is voor mij een grote teleurstelling.

Nawoord: Ook de Partij voor de Dieren en GroenLinks lieten weten veel bezwaar tegen het plan te hebben. De andere partijen waren positief.