De Populier, het monumentale schoolgebouw in de Bomenbuurt, dreigt sterk aangetast te worden door de uitbreidingsplannen waar het schoolbestuur en de gemeente al jaren aan blijken te werken. De architect is inmiddels bezig met een nieuwbouwplan en voor de uitbreiding is 13,2 miljoen euro opgenomen in de onderwijshuisvestingsplannen van de gemeente. De Haagse Stadspartij is bezorgd en roept het college ter verantwoording met een reeks vragen.
Peter Bos, raadslid van de Haagse Stadspartij: “De uitbreidingsplannen blijken al in 2013 bekend te zijn bij de gemeente en al die jaren zijn de buurtbewoners niet betrokken bij de planvorming. Dat vind ik niet te bevatten.”
In schriftelijke vragen wordt niet alleen de ontbrekende bewonersparticipatie aan de kaak gesteld, maar ook de kosten, de groei van het leerlingenaantal en de monumentale waarde van de school.
De gemeente nam de Populier vorig jaar op in het boek “10 met een griffel” ‘Portretten van de mooiste Haagse scholen’, een uitgave van de Gemeente Den Haag, afdeling Monumentenzorg en Welstand. Dit boek biedt volgens de flaptekst op de achterkant van het boek “een prachtig overzicht van de mooiste voorbeelden van schoolarchitectuur in Den Haag”.
Peter Bos: “Grootschalige sloop van dit schitterende gebouw moeten we uit alle macht proberen te voorkomen. De gemeente heeft een beslissende stem in de planvorming en moet koersen op behoud. De gemeente is financier van het project, maar ook hoeder van de ruimtelijke ordening en monumentenzorg. Maar laat vooral de bewoners volop participeren en meedenken. Want zonder draagvlak wordt het een drama.
Op 7 mei 2019 was er een inloopavond voor buurtbewoners over de plannen voor uitbreiding van Christelijk Lyceum De Populier. Hierover worden de volgende schriftelijke vragen gesteld.
1. In de beantwoording van mijn eerdere vragen d.d. 6 februari 2018 over de Populier (RIS299087) bevestigde het college dat het gaat om de vervangende bouw voor 900 leerlingen en een gymnastiekzaal voor het Christelijk College De Populier op de locatie Populierstraat 109. Echter, in een artikel van Wijkblad De Boomgaard van juni 2019 staat: “Het schoolgebouw moet worden aangepast aan de ‘eisen van deze tijd’ en daarbij wil de school ruimte inbouwen voor een groei van negenhonderd naar duizend leerlingen.” Kan het college aangeven wat nu precies de bedoeling is en waar de precieze groei op gebaseerd is?
Voor het lopende ontwerptraject wordt normatief uitgegaan van 900 leerlingen. Daarop zijn het Programma van Eisen en het budget gebaseerd. Lucas Onderwijs beslist zelf hoeveel leerlingen zij aanneemt, dat kunnen er meer dan 900 zijn. Lucas Onderwijs geeft aan flexibel en duurzaam te willen bouwen en wil in het ontwerp, binnen de kaders van het vigerend bestemmingsplan, de mogelijkheid voor eventuele uitbreiding naar 1000 leerlingen in de toekomst open houden.
2. Hoeveel leerlingen heeft het Lyceum De Populier momenteel?
De Populier had op teldatum 1 oktober 2018 in totaal 1298 leerlingen, waarvan 922 gehuisvest in de Populierstraat 109 en 376 in de dislocatie Dunklerstraat 7 (Mavo-afdeling).
3. In de Toelichting van het bestemmingsplan Bomenbuurt 2012 staat: Voortgezet Onderwijs: Christelijk College De Populier, Populierstraat 109: bestuur wil graag andere locatie voor realisering nieuwbouw, doch die is lastig te vinden. Blijft vooralsnog gehandhaafd op de huidige locatie. Kan het college aangeven of dit betrekking had op de Mavo, het lyceum of beide?
Dat had destijds betrekking op de gehele Populier (inclusief de Mavo-afdeling).
4. Op 11 december 2012 stemde het college in met Vaststelling bekostigingsplafond Programma onderwijshuisvesting 2013 (RIS255231). Onderdeel van dit besluit was het Indicatief Meerjaren Investeringsplan Onderwijshuisvesting 2014-2017. In dit plan wordt voor het jaar 2016 vervangende nieuwbouw voorzien van de Populier op een nader te bepalen locatie van 6.750 m2 plus 2 gymlokalen ad. 10,4 miljoen. Kan het college aangeven of de locatievraag betrekking had op de Mavo, het lyceum of beide?
Dit had betrekking op de gehele Populier (inclusief de Mavo-afdeling).
5. Op 10 december 2013 stemde het college in met Vaststelling bekostigingsplafond Programma onderwijshuisvesting 2014 (RIS 268895). Onderdeel van dit besluit was het Indicatief Meerjaren Investeringsplan Onderwijshuisvesting 2015-2018. In dit plan wordt voor het jaar 2015 vervangende nieuwbouw voorzien van de Populier op het Verhulstplein van 2.500 m2 ad. 3,5 miljoen en vervangende nieuwbouw van 6.000 m2 en 1 gymlokaal in de Populierstraat ad. 8,8 miljoen. Op basis waarvan is toen besloten om voor de Mavo nieuwbouw te realiseren en waarom op het Verhulstplein/Dunklerstraat?
Op de locatie Verhulstplein/Dunklerstraat was een nieuwbouwplan voor de M.M. Boldingh in ontwikkeling en daar was nog ruimte beschikbaar die passend bleek voor de Mavo-afdeling van De Populier.
6. Hoeveel heeft de nieuwbouw van de MAVO uiteindelijk gekost?
De totale kosten bedroegen uiteindelijk ca. € 4,5 miljoen. Het verschil is te verklaren uit de toeslag voor binnenmilieu (€ 0,4 miljoen), prijsindexatie (€ 0,4 miljoen) en locatiegebonden kosten i.v.m. met de verdiepte aangelegde fietsenstalling (€ 0,2 miljoen) die niet in het Meerjaren Investeringsplan waren opgenomen.
7. Op basis waarvan is toen besloten om voor het lyceum vervangende nieuwbouw te realiseren en waarom in de Populierstraat?
Het huidige gebouw is verouderd en voldoet niet meer aan onderwijskundige en facilitaire eisen. De functie onderwijs past in het vigerende bestemmingsplan en er zijn in de omgeving geen andere geschikte locaties.
8. Is er destijds een locatiestudie gehouden m.b.t. de uitbreiding van het lyceum? Zo nee, waarom niet?
Er is geen locatiestudie gedaan. Het schoolbestuur en de gemeente hebben geconstateerd dat er in de omgeving geen geschikte of beschikbare locaties aanwezig waren.
9. Hoe is het bedrag van 8,8 miljoen destijds berekend?
Dit bedrag is berekend met behulp van de destijds verwachte oppervlakte van het gebouw en de dan geldende normbedragen.
10. Uit het voorgaande blijkt dat de Lucas Stichting en het college al in 2013 hebben bedacht dat uitbreiding van het lyceum in de Populierstraat plaats diende te vinden. Waarom is er al die jaren (van 2013 tot 2019) geen overleg gevoerd met omwonenden en de buurtorganisatie over dit voornemen?
Overleg met omwonenden en de buurtorganisatie was tot 2019 niet opportuun, aangezien het schoolbestuur nog niet met gestart was met de planvoorbereiding. De uitbreiding is gerealiseerd door de Mavo-afdeling elders te huisvesten.
11. In de vergadering van de commissie Samenleving d.d. 8 februari 2018 over het Voorstel van het college inzake de vaststelling (geactualiseerd) integraal huisvestingsplan basisonderwijs heeft de wethouder KIJO het volgende toegezegd: “Met een voorstel te komen over hoe de raad en de buurtbewoners eerder betrokken kunnen worden bij de processen”. Is dit voorstel al gemaakt en naar de raad gestuurd? Zo ja, wanneer? Zo nee, waarom niet?
Dit voorstel is in voorbereiding en zal in het najaar van 2019 met het Integraal Huisvestingsplan worden gepubliceerd. In de notitie Onderwijshuisvesting in Den Haag; op weg naar een stedelijk integraal huisvestingsplan (RIS 301973) zijn de uitgangspunten reeds met uw raad gedeeld. Volgens deze uitgangspunten is het overleg met de buurt opgestart.
12. In een artikel van AD Haagsche Courant d.d. 9 mei over de inloopavond wordt de wethouder Onderwijs, Kenniseconomie en Internationaal als volgt geciteerd: “We hebben er in dit proces voor gekozen om de buurt al heel snel te betrekken, nog voordat er een vaststaand plan bestaat. We hopen van harte dat de buurt constructief meedenkt met het komende proces.” Tot op heden is de Bomenbuurt nog niet in gesprek met de school en de architect om constructief mee te denken over de plannen. De buurt wordt geïnformeerd en mag wensen indienen, maar moet wachten totdat er een voorlopig ontwerp op tafel ligt. Is het college bereid om er voor te zorgen dat de buurt daadwerkelijke invloed krijgt en in overleg komt met de school en de architect? Zo nee, waarom niet?
In de afgelopen periode zijn er verschillende overleggen georganiseerd. Op 19 april heeft een overleg plaatsgevonden tussen vertegenwoordigers van de stichting Bewonersoverleg Bomenbuurt, het schoolbestuur en de gemeente. Op 7 mei is er een informatieavond gehouden voor de buurt. Op deze avond hebben bewoners ook de gelegenheid gehad om input te leveren, die kan worden meegenomen in de planvorming. Daarvan is goed gebruik gemaakt. Daarnaast is bewoners de mogelijkheid geboden om zitting te nemen in een klankbordgroep. Deze klankbordgroep kan suggesties doen voor het ontwerp, maar het is aan Lucas Onderwijs om als bouwheer de uiteindelijke besluiten te nemen over het ontwerp. Op 17 juli heeft de eerste klankbordvergadering plaatsgevonden. In het verdere proces zal op diverse wijzen met de buurt gecommuniceerd worden.
13. In het Coalitieakkoord staat: “We bespreken de Integrale Huisvestingsplannen Onderwijs, met een raadsvoorstel waarin groei, spreiding, nieuwbouw/renovatie en verhuizing is vastgelegd, in een zo vroeg mogelijk stadium met belanghebbenden. In een nieuwe Visie Onderwijshuisvesting wordt bovenstaande procedure uitgewerkt.” Ziet het college bewoners ook als belanghebbenden? Zo nee, waarom niet?
Bewoners van Den Haag en zeker bewoners in de directe omgeving van scholen zijn hierin ook belanghebbend. In de notitie Onderwijshuisvesting in Den Haag (RIS 301793) is hier nadrukkelijk op ingegaan. In het IHP wordt een standaard aanpak gepresenteerd voor de wijze waarop belanghebben worden geïnformeerd en waar mogelijk betrokken in nieuwbouwprojecten van scholen.
14. In de Ouderbrief van februari 2019 van de Populier staat het volgende vermeld: Nieuwbouw en renovatie van Populier lyceum De Populier staat, net als diverse andere Haagse scholen, op de nominatie voor renovatie en gedeeltelijke nieuwbouw. We zijn heel blij dat we de kans krijgen om het mooie gebouw aan te passen aan de eisen van deze tijd én aan onze visie op leren. Ons uitgangspunt bij de renovatie is dat we de meest kenmerkende en oorspronkelijke delen van de school, zoals de voorgevel met de hoofdentree, het glas in lood en het trappenhuis, willen combineren met eigentijdse ruimtes waar leerlingen kunnen studeren, ontspannen, samenwerken en leren. Hoe betrekt de Populier c.q. de Lucas Stichting de ouders, de leerlingen en het personeel bij de planvorming? En hebben zij ook een stem daarin?
Het personeel van de Populier wordt middels werkgroepen en de projectgroep betrokken bij de ontwikkeling van de Populier. De ouders worden via het ouderblad geïnformeerd en de ouderraad en de leerlingenraad worden vanaf begin dit schooljaar als klankbord betrokken.
15. In hoeverre toetst het college of de geraamde groei van het leerlingenaantal van de Populier realistisch is en op basis waarvan wordt de groei geraamd?
De leerlingenprognose per school wordt jaarlijks opgesteld in opdracht van de gemeente. Hierbij worden de bevolkingsontwikkeling en woningbouwproductie in het huidige voedingsgebied van een school vertaald naar toekomstige leerlingaantallen.
16. Op dit moment is de school ingebouwd tussen woonhuizen in een woonwijk. Er is nauwelijks sprake van een schoolplein en adequate fietsparkeervoorzieningen. In hoeverre worden dit soort aspecten en alle andere leefbaarheidsaspecten meegewogen in de locatiekeuze bij uitbreiding?
Elke school leidt tot (enige) overlast voor de omgeving. Aspecten die de leefbaarheid beïnvloeden worden meegenomen in het programma van eisen en het ontwerptraject.
17. Uit het laatste Indicatief Investeringsplan 2020-2023 blijkt dat de geraamde bouwkosten van de uitbreiding van Lyceum De Populier in vijf jaar tijd gestegen zijn van 8,8 miljoen naar 13,2 miljoen terwijl het bouwprogramma (6.000m2 en 1 gymlokaal) gelijk is gebleven. Hoe valt deze stijging van 50% te verklaren?
De genormeerde budgetten zijn verhoogd vanwege de het kwaliteitskader (+10%), bijna energieneutraal bouwen (+10%) en de berekende prijsindexatie over de afgelopen jaren.
18. Normaal gesproken worden budgetten voor bouwprojecten geheim gehouden door het college om te voorkomen dat bouwbedrijven hier bij aanbestedingen voordeel uit halen. Waarom gebeurt dat niet bij de bouw van schoolgebouwen?
Voor onderwijshuisvesting stelt de gemeente middelen beschikbaar aan derden (schoolbesturen) op basis van een openbare verordening. Daarin staan de normbedragen. Op basis een programma van eisen kan een aannemer het normatief beschikbare budget berekenen en daar met zijn inschrijving rekening mee houden. Het jaarlijkse programma onderwijshuisvesting van de gemeente en de beschikbare investeringsmiddelen in de begroting zijn eveneens openbaar. Dit is overigens bij gemeenten in het hele land het geval. Bij ontwikkelingen waarbij de gemeente als private partij opereert geldt geheimhouding.
19. Op 16 november 2018 heeft de Lucas Stichting de aanbestedingsprocedure voor de architectenselectie gestart. Volgens de aanbestedingsstukken wil Lucas Onderwijs vervangende nieuwbouw voor het Christelijk College de Populier in Den Haag realiseren op de huidige locatie aan de Populierstraat. De aan te besteden opdracht omvat het totale ontwerp (architectonisch, bouwfysisch, constructief, elektrotechnisch en werktuigkundig) van een schoolgebouw voor
voortgezet onderwijs van circa 6.900 m² bvo. Hoe verhoudt de 6.900 m2 zich tot de 6.000 m2 uit het Indicatief Meerjarenplan?
De 6.000 m2 betreft het schoolgebouw. De oppervlakte van de gymzaal (normaliter 455 m2) moet daar nog bij worden opgeteld. Zoals de benaming al aangeeft is het meerjarenplan indicatief. De exacte omvang van het te ontwerpen schoolgebouw bedraagt momenteel 6.876 m2 (waarvan 6.361 m2 schoolgebouw en 515 m2 voor gym).
20. De opdracht is op 7 mei 2019 gegund aan DP6 architectuurstudio B.V. De opdracht betreft het ontwerp van een schoolgebouw. Heeft de architect de opdracht om naast een vernieuwbouwvariant ook een renovatievariant te ontwerpen? Zo nee, waarom niet?
Er wordt geen renovatievariant ontworpen. Bij volledige renovatie zal het gebouw onvoldoende aan kunnen sluiten bij de wensen en eisen vanuit het onderwijs. Het bestaande gebouw heeft een grote verdiepingshoogte, hoger dan de geldende norm. Dit maakt dat er minder verdiepingen gemaakt kunnen worden en hierdoor zal bij volledige renovatie een te klein gebouw ontstaan. Daarnaast is het bestaande gebouw een echte gangenschool; een structuur die niet aansluit bij de huidige wensen. Bovendien zal niet aan de duurzaamheidsambities kunnen worden voldaan. Zie voor verdere toelichting ook het antwoord op vraag 23.
21. De gemeente nam de Populier vorig jaar op in het boek “10 met een griffel” ‘Portretten van de mooiste Haagse scholen’, een uitgave van de gemeente Den Haag, afdeling Monumentenzorg en Welstand. Dit boek biedt volgens de flaptekst op de achterkant van het boek “een prachtig overzicht van de mooiste voorbeelden van schoolarchitectuur in Den Haag”. Is het college hiervan op de hoogte? Zo nee, waarom niet?
Ja, het college is hiervan op de hoogte.
22. De wethouder Mobiliteit, Cultuur en Strategie en tevens wijkwethouder Segbroek pleit in het voorwoord van het boek om ‘met respect om te gaan met dit erfgoed en waar mogelijk deze voor de toekomst te behouden, als zichtbaar teken van de eigen identiteit van de buurt’. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
Ja, dit is juist.
23. In het coalitieakkoord staat: “Monumentale panden zijn beeldbepalend voor het eigen Haagse karakter en daarmee van grote waarde. Daarom zorgen we goed voor deze parels in de stad.” Het schoolgebouw van de Populier is als cultuurhistorisch, karakteristiek en beeldbepalend gebouw opgenomen in het Monumenten Inventarisatie Project. Ziet het college dit gebouw als een parel waar goed voor gezorgd moet worden? Zo nee, waarom niet?
Cultuurhistorisch waardevol is het oorspronkelijke gebouw uit 1922 en niet de latere uitbreidingen uit 1980 en 1999. Er wordt onderzocht of gedeeltelijk behoud van de het voorste gebouwdeel en/of het trappenhuis past bij de onderwijskundige eisen die aan het gebouw gesteld worden en of dit financieel haalbaar is.
24. Met de aanpassing van de Verordening Onderwijshuisvesting van januari 2018 is vastgelegd dat ook renovatie van schoolgebouwen bekostigd kan worden, waar daarvoor alleen nieuwbouw in aanmerking kwam voor bekostiging. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
In de aanpassing van de Verordening Onderwijshuisvesting per 2018 is als verduidelijking van de bestaande regelgeving opgenomen dat vervangende nieuwbouw tevens kan inhouden het zoveel mogelijk vernieuwen van niet-monumentale schoolgebouwen die niet (geheel) gesloopt kunnen worden. Ook voor 2018 kon (gedeeltelijke) renovatie, onder de noemer van vervangende nieuwbouw, in aanmerking komen voor bekostiging (zie RIS298833).
25. Zijn er sinds 2018 al schoolgebouwen in aanmerking gekomen om gerenoveerd te worden, dankzij deze wijziging van de verordening? Zo nee, waarom niet?
Op het Programma Onderwijshuisvesting 2019 zijn voorzieningen toegekend t.b.v. de (gedeeltelijke) renovatie van de Liduinabasisschool (Amalia van Solmsstraat) en de Toermalijn (Beeklaan). Zie verder het antwoord op vraag 24.
26. In de Notitie Onderwijshuisvesting in Den Haag; op weg naar een integraal huisvestingsplan (RIS301793) staat als actie van het college vermeld: Bijdragen aan de scholenvisie vanuit monumentenzorg, waarbij een fonds voor financiering van de meerkosten ten opzichte van de normvergoeding wordt onderzocht. Is al bekend wanneer dit fonds wordt gestart? Zo nee, waarom niet?
De haalbaarheid van dit fonds is nog in onderzoek. Vooralsnog zijn er geen middelen beschikbaar voor dit fonds.
27. Volgens de plankaart van het bestemmingsplan Bomenbuurt bedraagt de maximale bouwhoogte van het schoolgebouw 15 meter en is het maximale bebouwingspercentage 70% van het bouwvlak. Hoe hoog is het huidige schoolgebouw en hoeveel het huidige bebouwingspercentage?
Het huidige gebouw is ca. 14 meter hoog. Het bebouwingspercentage op de kavel is 59%, dat is inclusief de woning op Populierstraat 111. Met het afdak van de fietsenstalling (Pijnboomstraat 108) meegerekend is het bebouwingspercentage 63%.
28. De wethouder Onderwijs, Kenniseconomie en Internationaal heeft tijdens de inloopavond beloofd dat de uitbreiding van de school binnen het bestemmingsplan moet passen. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
Ja, dit is juist.
29. Volgens de wetgeving over onderwijshuisvesting is de gemeente verantwoordelijk voor (de bekostiging van) nieuwe schoolgebouwen en uitbreidingen van bestaande schoolgebouwen. Voor het uitvoeren van haar wettelijke zorgplicht ontvangt de gemeente een vergoeding van het Rijk middels het Gemeentefonds. Gemeenten zijn vrij om te bepalen hoeveel middelen zij aan onderwijshuisvesting willen besteden. Kan het college een overzicht geven van de vergoedingen
die middels het Gemeentefonds zijn ontvangen van het Rijk en van de werkelijke bekostiging van onderwijshuisvesting door de gemeente over de periode 2010-2019? Zo nee, waarom niet?
Het college kan geen overzicht geven van de middelen die zij ontvangt voor Onderwijshuisvesting. De middelen uit het gemeentefonds zijn niet geoormerkt voor specifieke taakvelden. Onderstaande tabel toont voor de jaren 2010-2019 :
– De geplande nieuwe investeringen in schoolgebouwen volgens het programma
onderwijshuisvesting. Deze investeringen worden uitgevoerd in de jaren nadat ze in het
programma zijn opgenomen.
– De exploitatiebegroting (onder andere huren, OZB, inrichting, etc).
De kapitaalasten (rente en afschrijving) van de bestaande schoolgebouwen maken geen onderdeel uit
van onderstaande cijfers.
Het college van burgemeester en wethouders,
de wnd. secretaris, de burgemeester,
Dineke ten Hoorn Boer Pauline Krikke