Gesteggel over renovatie Toren van Oud

De Haagse Stadspartij heeft vragen ingediend over de renovatie van de Toren van Oud, de markante driehoekige wolkenkrabber naast het Congresgebouw (World Forum). Het gebouw stamt uit 1963 en staat bekend als de oudste wolkenkrabber van Den Haag.

Deze toren is integraal onderdeel van het ontwerp van het congrescentrum van befaamd architect J.J.P. Oud in een bijzonder geel-blauw kleurenschema. Er klinkt in de stad kritiek op de afwerking van de gevels die niet volgens de voorwaarden van de vergunning en het advies van de Welstandscommissie zou worden uitgevoerd.

Peter Bos, raadslid van de Haagse Stadspartij: “Het is fantastisch dat dit iconische gebouw uit de tijd van de Wederopbouw na jaren van leegstand weer in ere wordt hersteld, maar ik vind het erg jammer dat wordt afgeweken van de oorspronkelijke kleurstelling. Het gebouw vormt een eenheid met het congresgebouw en dat ensemble dreigt nu aangetast te worden”.

In de schriftelijke vragen verzoekt Peter Bos het college om in te grijpen en de bouwer te houden aan de voorschriften van  de omgevingsvergunning.

Het raadslid de heer Bos heeft op 30 januari 2019 een brief met daarin negentien vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht. Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

Naast het World Forum (voorheen Congresgebouw) wordt momenteel gewerkt aan de renovatie van de Toren van Oud. Deze toren is integraal onderdeel van het ontwerp van het congrescentrum van befaamd architect J.J.P. Oud in een bijzonder geel-blauw kleurenschema.
In Den Haag Centraal van donderdag 17 januari 2019 staat een opiniestuk van Robert Coops, getiteld: “Red kleurenstelling Toren van Oud”, waarin gesteld wordt dat er bij de bouw afgeweken is van de verleende omgevingsvergunning. Bij persoonlijk bezoek bleek inderdaad
dat de voegen in het nieuwe metselwerk een afwijkende kleur (donker in plaats van geel) hebben. Hierover stel ik overeenkomstig artikel 30 van het Reglement van orde de volgende schriftelijke vragen:

1. Bij de behandeling van het gewijzigde bouwplan door de welstand op 25 juli 2018 (Wcie 20180725/201810610) heeft de commissie het plan weliswaar goedgekeurd, maar ook gevraagd om de bemonstering van het metselwerk, specifiek de voeg, en het glas (in het bijzonder de
zichtbaarheid van de zonwering) ter nadere beoordeling. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?

2. In de op 16 augustus 2018 door het college verleende gewijzigde omgevingsvergunning is dit advies integraal overgenomen. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?

3. In de omgevingsvergunning is vastgelegd dat moet worden voldaan aan een aantal opgenomen nadere voorschriften en bepalingen, waaronder voorschriften op basis van de Regeling omgevingsrecht (Mor). Is dit juist? Zo nee, waarom niet?

4. In de omgevingsvergunning is vastgelegd dat met verwijzing naar artikel 2.5 en 2.7 van de Regeling omgevingsrecht (Mor) nog nader in te dienen gegevens en bescheiden drie weken voor de aanvang van de desbetreffende bouwwerkzaamheden ter beoordeling aan de
Dienst Stedelijke Ontwikkeling, Afdeling Vergunningen & Toezicht (en advisering aan de Welstandscommissie) dienen te worden overgelegd. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?

5. Het gaat volgens de omgevingsvergunning over o.a. de volgende gegevens en bescheiden:
– de detaillering van de opening in het talud als toegang tot de patio;
– de bemonstering van de beoogde ruwe b zichtbaarheid van de zonwering);
– informatie over (de dikte) van het grondpakket.
Is dit juist? Zo nee, waarom niet?

6. Deze gegevens dienen volgens de omgevingsvergunning “te zijn goedgekeurd voordat met de uitvoering van deze onderdelen wordt begonnen”. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?

Ad 1 t/m 6
De geschetste situaties in vraag 1 t/m 6 zijn juist.

7. Wanneer zijn de gevraagde gegevens aangeleverd?

Tussen 6 december 2017 en 31 augustus 2018 zijn er verschillende contacten geweest tussen de welstandscommissie en de ontwikkelaar. Op 6 december is de bemonstering op de bouwplaats beoordeeld en is aangegeven dat de kleur van de voeg te donker was. Op 16 augustus zijn foto’s per e-mail aangeleverd. De welstandscommissie vond deze echter onvoldoende duidelijk en heeft verzocht duidelijkere foto’s aan te  leveren.

8. Hoe luidde het advies van de Welstandscommissie over deze gegevens en waar is dat te vinden?

9. Hoe luidde het oordeel van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling, Afdeling Vergunningen & Toezicht over deze gegevens?

Ad 8 t/m 9
Het oordeel over een esthetisch aspect ligt bij de welstandscommissie, de welstandscommissie heeft positief geoordeeld over de steen en het glas. Het oordeel over de kleur van het voegwerk was negatief omdat het donkerder is dan de voeg van de oorspronkelijke Toren van Oud.
Gebruikelijk is over een voorwaarde in een eerder welstandsadvies geen formeel advies op te stellen, maar het college via de afdeling Vergunningen & Toezicht te melden of aan de voorwaarde is voldaan. In dit geval is gemeld dat de steen en het glas akkoord zijn, het voegwerk niet.

10. Klopt het dat er hier in afwijking van de omgevingsvergunning is gebouwd? Zo nee,  waarom niet?

11. Heeft de projectinspecteur van de gemeente dit geconstateerd of zijn andere functionarissen van de gemeente hiervan op de hoogte? Zo nee, waarom niet?

12. Waarom is niet gehandhaafd en de bouw niet stilgelegd totdat een oplossing gevonden is om wel te voldoen aan de vergunningsvereisten?

13. Is er gedurende de bouw en mogelijke bouwstop overleg geweest tussen de opdrachtgever, de gemeente en de welstandscommissie? Zo ja, wat is er toen besproken en wat was de uitkomst?

14. Is er door de opdrachtgever en de aannemer onderzoek gedaan om alsnog te voldoen aan de vereisten van de vergunning? Zo nee, waarom niet?

15. Heeft de opdrachtgever daar ook de ontwerper/architect van de renovatie, Archipelontwerpers bij betrokken? Zo nee, waarom is hier vanuit de gemeente niet op aangedrongen?

Ad 10 t/m 15
De stadsdeelinspecteur van de gemeente heeft op 31 augustus 2018 de afwijkende kleur van de voegen geconstateerd en de werkzaamheden van de gevelpanelen stilgelegd middels een gedwongen bouwstop. Dit is schriftelijk bevestigd. Vervolgens is er overleg geweest over de kleur van de voeg en is de welstandscommissie opnieuw gevraagd om een oordeel. De welstandscommissie gaf aan de voeg te donker te vinden. Er is daarna onderzocht of de voeg lichter gemaakt kon worden. Dit is op twee manieren mogelijk: het uitbikken van de voeg en opnieuw voegen of keimen (het afwerken van beton of metselwerk met mineraalverf). De welstandscommissie heeft gevraagd dit te laten onderzoeken door een onafhankelijk adviesbureau. Beide mogelijkheden zijn onderzocht: het bikken bracht veel risico met zich mee vanwege beschadigingen aan het geglazuurde stenen en het keimen was zeer arbeidsintensief zonder zekerheid op een egale kleur. Ook is het onderhoud aan de gevel (schoonspuiten) daarna niet meer mogelijk. Het advies van het onderzoeksbureau was: beide oplossingen brengen onoverkomelijke nadelen met zich mee. Naast dat het tijdrovend en secuur uitgevoerd moet worden, kunnen nieuwe kleurverschillen ontstaan in het voegwerk. De kleur van het voegwerk is inderdaad wat donkerder, maar van goede kwaliteit. De verwachting is dat door de hydratatie van de voeg de kleur wat lichter kan worden. En het metselwerk staat ook de aankomende jaren bloot aan verschillende weersinvloeden waardoor ook kleurverschillen op kunnen treden. Naar aanleiding hiervan is geconstateerd dat een technische oplossing alleen zou kunnen bestaan uit het volledig opnieuw laten maken van de panelen. Dit zou tot onevenredige schade voor de ontwikkelende partij, kunnen leiden. Gelet hierop is de bouwstop opgeheven.

16. Is het college er van op de hoogte dat het hier gaat om een architectonisch en cultuurhistorisch waardevol gebouw en een belangrijk gebouw van de Wederopbouw? Zo nee, waarom niet?

17. Is het college er van op de hoogte dat de Toren van Oud is beschreven in “De Wederopbouw, Haagse gids voor architectuur en stedenbouw in de periode 1945-1965” waarin staat dat architect Oud bewust gele geglazuurde baksteen en blauw geglazuurde
tegelblokken in de gevels heeft toegepast om de bouwmassa te accentueren? Zo nee, waarom niet?

18. Is het college met mij van mening dat bij renovatie van zo’n beeldbepalend gebouw de gemeente streng moet toezien op uitvoering van de plannen volgens de verleende omgevingsvergunning? Zo nee, waarom niet?

Ad 16 t/m 18
Het college is op de hoogte van de architectonische waarde en de beschrijving van de Toren van
Oud in “De Wederopbouw, Haagse gids voor architectuur en stedenbouw in de periode 1945-
1965”. Het college is ook van mening dat bij renovatie toegezien moet worden op de verleende
omgevingsvergunning.

19. Welke actie zal het college ondernemen om het originele kleurenschema te herstellen?

Het werk wordt verder uitgevoerd conform bouwvergunning en wordt getoetst aan de daarin opgenomen voorwaarden voor welstand. De nadere voorwaarden in de bouwvergunning op basis van het welstandsadvies hebben geen betrekking op het bij vraag 17 genoemde kleurenschema. Voor herstel is derhalve geen aanleiding. Voor wat betreft de kleur van de voegen zie het antwoord op vraag 10 t/m 15.

Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,
Peter Hennephof Pauline Krikke