Net voor zijn vertrek heeft wethouder Kool ( sociale zaken, armoedebeleid en werkgelegenheid) besloten om toch nog een pilot te starten.
Een pilot die de kans op fraude met een bijstandsuitkering zo vroeg mogelijk opspoort.
Dit terwijl er al meerdere mogelijkheden in Den Haag zijn fraude op te sporen, methodes die ook met succes worden toegepast.
Maar de wethouder vindt dat we in Den Haag een pilot moeten starten met een systeem dat ver ingrijpt in het persoonlijk leven van de uitkeringsgerechtigden. Dit alles onder de noemer “als je een uitkering aanvraagt bij de gemeente mag de gemeente ook iets terug vragen”
De pilot zal gaan over een nieuw fraude systeem dat “Smartbox” heet.
Met informatie uit verschillende gemeentelijke databanken worden risicoprofielen opgesteld van mogelijke fraudeurs, in totaal worden er meer dan 30 verschillende variabelen in het systeem gestopt samen met tips van ambtenaren en burgers.
Voorbeelden van persoonlijke informatie die in de Smartbox terecht moeten komen zijn onder anderen:
De ontvangst van een andere uitkering, de vraag of iemand eerder heeft gefraudeerd maar ook of men in het bezit is van honden, in het bezit is van een auto en hoe veel die heeft gekost en, of men steeds het zelfde vakantieland bezoekt.
Ook het verbruik van water en elektriciteit zijn variabelen die meegenomen worden.
Het Nederlands Forensisch instituut gaat de proef uitvoeren en in eerste instantie zal de pilot zich richten op mensen die op dit moment al een bijstandsuitkering hebben maar het is de bedoeling dat men in de toekomst al bij de aanvraag van een bijstandsuitkering een fraudeprofiel krijgt toegemeten.
Nog los van het feit dat de wethouder zelf toegeeft dat hij niet zeker weet of het nieuwe systeem in verband met de privacywet wel mogelijk is vinden wij van de Haagse Stadspartij dit een grof schandaal. Als je een uitkering aanvraagt dan wordt er in eerste instantie gekeken in welk fraudeprofiel je past, wie een hond heeft of bijvoorbeeld op familiebezoek gaat in het land van herkomst loopt het risico om in een verhoogd fraudeprofiel te vallen met alle nadelen van dien.
Fraude met uitkeringen moet zeker bestreden worden en daar heb je natuurlijk goede opsporingsmethodes voor nodig. Fraude ondermijnt de basis van ons systeem om solidair te zijn met elkaar.
Een bijstandsuitkering is een vangnet voor mensen die het even niet lukt om op een andere manier een inkomen te genereren. De taak van de dienst sociale zaken moet gericht zijn om mensen weer aan een baan of ander inkomen te helpen.
De taak is ons inziens niet om een terreur bewind te gaan uitvoeren op juist de arme kant van onze samenleving.
Ik heb dan ook schriftelijke vragen hierover gesteld aan het college.
Fatima Faid
Raadslid
Aan de voorzitter van de gemeenteraad
Den Haag, 22 mei 2014
Betreft: Den Haag wil bijstandsfraude opsporen met “big brother”systeem”
Geachte voorzitter,
In het artikel van 20 mei jl “Den Haag wil bijstandsfraude opsporen met “big brother”systeem” van NRCQ staat te lezen we dat Den Haag een pilot gaat starten met het systeem “smartbox” om bijstandsfraude tegen te gaan.
Hoewel de Haagse Stadspartij vindt dat fraude met uitkeringen streng moet worden aangepakt leg ik, onder verwijzing naar artikel 38 van het reglement van orde, het college de volgende vragen voor :
1. Klopt het dat in Den Haag een pilot van start gaat met het gebruik van een “smartbox” om bestaande bijstandsgerechtigden aan te wijzen voor een fraudeonderzoek en fraude met uitkeringen op te sporen?
2. De “smartbox” is een systeem om fraude op te sporen. Kunt u aangeven wat precies de overweging is geweest om voor dit systeem te kiezen?
3. Welk bedrijf is leverancier van dit systeem en wat zijn de aanschafkosten en de jaarlijkse kosten?
4. In totaal worden meer dan dertig verschillende variabelen in het systeem gestopt. Welke variabelen zijn dit precies?
5. Kan het college aangeven op welke wijze en door wie deze variabelen bepaald zijn?
6. Kan het college uitleggen waarom het hebben van een hond een risicofactor is op fraude? Geldt dit ook voor andere huisdieren zoals bijvoorbeeld een Koi karper ? Is het college niet bezorgd dat deze informatie er toe leidt dat minder mensen hun hond aangeven bij de hondenbelasting? Zo nee, waarom niet?
7. Hoeveel fraudezaken zijn er vanaf 2012 opgespoord waarbij een hond in het spel was?
8. In het artikel wordt gesteld dat het op vakantie gaan naar hetzelfde land ook een risicofactor is?
9. Den Haag heeft zo rond de 140 verschillende nationaliteiten die jaar in jaar uit op vakantie gaan naar het land van herkomst om familie te bezoeken. Tevens zijn er veel mensen met een favoriet vakantieland of gaan vanwege hun lage vakantiebudget vaak naar de zelfde plaats. Klopt het dat deze mensen in dit systeem aangemerkt worden als potentiële fraudeurs? Zo nee, waarom niet?
10. Hoe is het college van plan te controleren waar men op vakantie gaat? Tolpoortgegevens, vluchthavengegevens of gaat er iemand in de achtervolging? Of hoopt het college dat men zo dom is dit op de sociale media te melden nu bekend is dat hier op gelet wordt?
11. Bent u het met ons eens dat op grond van deze risicofactor we het gevaar lopen dat mensen van niet Nederlandse afkomst vaker dan andere onterecht in de statistieken komen als mogelijke fraudeurs? Zo nee, waarom niet?
12. Mensen in de bijstand krijgen een bedrag om in hun levensonderhoud te voorzien als zij daar tijdelijk zelf niet in kunnen voorzien. Is het college het met mij eens dat het aan elke uitkeringsgerechtigde zelf is te beslissen waar hij/zij zijn geld aan uit geeft zonder dat dit wat zegt over de potentie van fraudeleus gedrag? Zo nee, waarom niet?
13. De wethouder geeft in het artikel aan dat we geen systeem willen dat te veel in het privé domein van mensen dringt. Kan de wethouder uitleggen waar precies de grens voor hem ligt? Zou het denkbaar kunnen zijn dat de hoeveelheid kinderen die mensen hebben een verhoogd risico factor is op fraude?
14. Is de wethouder het met ons eens dat het bij voorbaat criminaliseren van mensen die een uitkering aanvragen op dit soort slecht controleerbare privé factoren een brug te ver is zeker gezien het feit dat er nu al voldoende middelen om fraude goed op te sporen beschikbaar zijn? Zo nee, waarom niet?
Met vriendelijke groet,
Fatima Faid