Blog: Een nieuw cultureel centrum van Den Haag in de plaats van het Spuiforum

Door Theo Monkhorst

Op 15 mei hebben de vijf partijen die onderhandelen over een nieuw College van B&W in Den Haag een deelakkoord gesloten over vervanging van de plannen voor het Spuiforum door een alternatieve oplossing. Sindsdien zijn er veel indianenverhalen gepubliceerd, waaronder die over een vermeende geheime afspraak. Dat ergert mij, omdat de verklaring van de voorzitter van de onderhandelingen, Tom de Bruijn, hoewel nogal diplomatiek geformuleerd, kraakhelder is. Bovendien ben ik als adviseur van Joris Wijsmuller, onderhandelaar namens de Haagse Stadpartij, nauw betrokken bij de onderhandelingen en weet dus ook wat er al dan niet achter de schermen wordt bekokstoofd. Om daar dan maar meteen mee te beginnen: niets. Er wordt niets geheim gehouden. Eén van de uitgangspunten van de Stadspartij is juist transparantie.

Dan over de kosten. Er wordt nu beweerd dat de kosten veel meer zullen bedragen dan het bedrag van € 181 miljoen dat het vorige College had gebudgetteerd. In de afspraken staat dat die 181 miljoen het maximum is dat zal worden besteed voor de theaters en het conservatorium. Het is dus de bovengrens. Let wel, de HSP heeft het gerenommeerde bouwkundige bureau BBN laten onderzoeken wat de werkelijke kosten zou worden voor het Spuiforum: 240 miljoen. Dat het plan niet doorgaat betekent dus al vele miljoenen lagere uitgaven.
Maar die 181 miljoen is niet de doelstelling. Integendeel. Joris Wijsmuller heeft al publiekelijk verklaard dat het veel minder kan worden.

Daarvoor moet worden gekeken naar wat het alternatief is.
Besloten is niet alleen een plan te maken voor de twee theaters en het conservatorium – waarbij nadrukkelijk renovatie van de bestaande gebouwen wordt onderzocht – maar het gehele gebied rond en achter de huidige theaters in de ontwikkeling mee te nemen. Dit Wijnhaven gebied, met daarin de toren van het voormalige ministerie van Binnenlandse Zaken, wordt geheel nieuw ontwikkeld met woningbouw, horeca en winkels, de twee theaters en het conservatorium.
De ontwikkeling van dit hele gebied wordt integraal aanbesteed, waardoor er kosten kunnen worden bespaard. ‘Het is de nadrukkelijke ambitie deze gemeentelijke bijdrage te verlagen door een integrale aanbesteding. Deze nieuwe vorm van aanbesteding biedt daartoe reële kansen,’ aldus de verklaring van de voorzitter van de onderhandelingen, Tom de Bruijn.

Blijft het nieuwe plan dus zeker binnen de budgettaire grenzen die eerder waren vastgelegd, met een reële mogelijkheid tot verlaging van de kosten, dat geldt ook voor het toekomstige Wijnhaven plan. Volgens de verklaring vormen de huidige budgettaire kaders en grondexploitatie van het Wijnhavengebied ook het uitgangspunt voor de nieuwe plannen.
Overigens zullen niet alleen de kosten lager worden, de opbrengsten worden tegelijkertijd hoger.
Het is mogelijk dat de indianenverhalen over veel hogere kosten zijn ontstaan door slecht lezen. Er zijn straks dus twee plannen die samen één worden en ieder van die plannen hebben een eigen budgettair kader, waarop bezuinigd kan worden.

Wat krijgen we daarvoor?
Een gebiedsontwikkeling van de Nieuwe Kerk tot en met de oude gebouwen van Binnenlandse Zaken en Justitie. Dat kan een prachtige (groene?) ruimte worden waarin de twee nieuwe theaters en het conservatorium omgeven worden door winkels, café’s, restaurants, buitenruimte voor toneel en muziek en woningen. Hierdoor krijgt de route van het station Den Haag Centraal naar de binnenstad een schitterende allure en zal daarom een economische injectie voor de binnenstad vormen.

Daarbij zullen de plannen in overleg met de bewoners en bedrijven in de stad worden ontwikkeld zodat een draagvlak ontstaat dat het Spuiforum mistte.

De nieuwe wethouder van Ruimtelijke Ordening die deze nieuwe plannen moet realiseren krijgt niet veel tijd, slechts een jaar meer dan het oude plan. Het is dus een enorme klus. Ik weet zeker dat Joris Wijsmuller, als hem die taak gegund wordt, de juiste man is om dit uit te voeren.

Theo Monkhorst is schrijver, dichter en oud gemeenteraadslid in Den Haag