Deze week kwam de Haagse Stadspartij ter oren dat een bejaarde vrouw van 71 jaar tijdens het Generation Discover Festival in Den Haag gearresteerd is door de Haagse politie. De vrouw stond in haar eentje bij de ingang van het festival met een bord tegen fossiele brandstoffen. Omdat de vrouw alleen was kan er niet gesproken worden van een demonstratie.
Terwijl de vrouw met haar bordje op een vreedzame manier bij de ingang van het festival stond werd zij door twee agenten om haar identiteitsbewijs gevraagd. De vrouw wilde zich niet identificeren omdat zij hiervoor geen enkele aanleiding zag. De agenten konden haar ook niet zeggen – ondanks het feit dat zij dat een aantal keren heeft gevraagd – waarom zij zich moest identificeren. Waarop de agenten haar arresteerde. Na haar arrestatie is zij naar bureau Overbosch gebracht waar zij in een niet reguliere cel is geplaatst. Ook op het politiebureau heeft de vrouw niet vernomen waarom zij haar identiteitsbewijs had moeten tonen. Zonder dat ook de officier van justitie haar geen geldige verklaring heeft kunnen geven voor haar arrestatie kreeg zij toch een boete omdat zij zich niet had geïdentificeerd.
Raadslid Fatima Faïd: ‘Ik ben verbijsterd over dit incident. Hoe is het mogelijk dat zoiets onbenulligs een bejaarde vrouw wordt aangedaan. Ik verwacht op zeer korte termijn opheldering hierover en een excuus van betrokken agenten.’
Het raadslid mevrouw Faïd heeft op 12 oktober 2017 een brief met daarin zeven vragen aan de
voorzitter van de gemeenteraad gericht. Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt. Onder verwijzing naar artikel 30 van het Reglement van orde stel ik de volgende vragen over de
arrestatie van een 71-jarige mevrouw die plaatsvond tijdens het Generation Discover Festival.
1. Bent u bekend met het feit dat een 71-jarige mevrouw is gearresteerd tijdens het Generation Discover Festival van Shell op 7 oktober?
Ja.
2. Deze mevrouw stond met een bordje tegen fossiele brandstoffen bij de ingang van het festival. Aangezien deze mevrouw alleen stond, kan deze vorm van vrijheid van meningsuiting niet worden aangemerkt als een demonstratie. Ondanks dat deze mevrouw op vreedzame wijze een
bordje vasthield, werd zij door twee agenten om haar identiteitsbewijs gevraagd. Wat was hiervoor de reden, is de arrestatie verlopen volgens de daarvoor geldende procedure en hoe beoordeelt het college de gang van zaken?
De Wet openbare manifestatie is inderdaad niet van toepassing op een eenmensprotest als in deze casus. De burgemeester/ de gemeente heeft hierbij geen rol. Het betreft de toepassing van landelijke wetgeving. Desgevraagd heeft de politie laten weten dat de reden voor het vragen naar het identiteitsbewijs met name is gelegen in de context van het festival. De organisator is vaker het middelpunt geweest van (ludieke) acties/actievoerders en in dit geval was het evenement gericht op kinderen en jongeren. Daarbij had betrokkene maatregelen genomen om herkenning te voorkomen. Dit alles heeft ertoe geleid dat de politiemedewerkers hebben gevraagd naar de intenties van mevrouw en is zij verzocht om haar ID te tonen. Toen zij dit laatste weigerde is, na vordering, op grond van artikel 53 WvS tot aanhouding overgegaan. De aanhouding is volgens de geldende procedure verlopen.
3. Wanneer kunnen agenten ervoor kiezen om demonstranten om hun identiteitsbewijs te vragen, wat is hiervoor de procedure en hoe vaak gebeurt dit?
Naast de wettelijke regels gelden hier ook richtlijnen van het Openbaar Ministerie (OM). Samengevat moet bij het vragen naar het ID aanleiding zijn in gedrag, context en/of gevaarzetting etc. Het aantal ID-controles bij demonstranten wordt niet apart geregistreerd.
4. Worden gegevens van demonstranten naar aanleiding van een identiteitscontrole opgeslagen, zo ja welke gegevens betreft dit en hoe lang worden deze gegevens bewaard? Wie heeft er toegang tot deze gegevens en voor welke doeleinden kunnen deze worden gebruikt?
De gegevens van aangehouden personen/verdachten worden vastgelegd in het bedrijfsprocessensysteem van de politie en als een proces-verbaal wordt opgemaakt dat leidt tot strafrechtelijke vervolging ook in de systemen van het OM. Op het bedrijfsprocessensysteem van de politie is de Wet politiegegevens (WPG) van toepassing. In de WPG zijn de kaders opgenomen voor bewaartermijnen en autorisaties tot gegevens. De gegevens kunnen worden gebruikt voor opsporingsdoeleinden.
5. De mevrouw weigerde zich te identificeren aangezien zij hiervoor geen enkele aanleiding zag. Zij heeft de betreffende agenten meerdere keren om een reden gevraagd maar die gaven haar geen antwoord. De mevrouw kreeg enkel te horen dat zij ‘niet moeilijk moest doen’. Omdat de
mevrouw geen aanleiding zag zich te identificeren weigerde zij dit. Hierop werd zij gearresteerd. Hebben burgers het recht om in hun ogen oneigenlijke identiteitscontroles te weigeren en zo ja hoe zouden zij dan moeten handelen? Zo nee, welke juridische middelen hebben zij om een onterechte identiteitscontrole aan te vechten en wat kunnen zij hiermee bereiken? Worden onterecht opgeslagen gegevens na een juridische procedure vernietigd?
Een ieder dient aan de vordering van een bevoegd ambtenaar gevolg te geven, ook als men van mening is dat deze vordering niet terecht is. Als iemand vindt dat sprake is van een onterechte boete of een onheuse bejegening door de politie kan iemand de zaak laten voorkomen bij de rechter respectievelijk een klacht indienen bij de politie.
6. De mevrouw is vervolgens meegenomen naar bureau Overbosch. Zij werd echter niet in een reguliere cel geplaatst. Wat was hiervoor de reden, gebeurt dit vaker en is dit legaal?
Aangehouden personen kunnen in een zogenaamde ophoudkamer worden geplaatst. Het plaatsen in een ophoudkamer is minder ingrijpend voor betrokkenen dan plaatsing in een cel. Dit is afhankelijk van de omstandigheden, waaronder de leeftijd, het gedrag, het feit en de snelheid waarmee de zaak kan worden afgedaan.
7. Op het bureau werd geen uitleg gegeven over waarom de mevrouw haar identiteitsbewijs had moeten tonen. De officier van justitie kon geen geldige verklaring leveren voor de arrestatie maar gaf wel een boete omdat de mevrouw zich niet had geïdentificeerd. Hoe beoordeeld het college het feit dat deze mevrouw geen uitleg heeft ontvangen over de reden van haar arrestatie? Zijn de juiste procedures gevolgd? Deelt het college onze mening dat het optreden van de politie onterecht was en onnodig traumatiserend voor deze 71-jarige mevrouw?
Zoals dat hoort bij alle verdachten is onder andere door de hulpofficier van justitie aan het bureau uitleg gegeven over de reden van aanhouding. Zie verder het antwoord op vraag 5.
Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,
Koen de Snoo Pauline Krikke