13 Dec 2011. De gemeente is 100 % aandeelhouder van de HTM, en de stad moet voor 144,5 miljoen op de schop om nieuwe bredere trams mogelijk te maken. Maar op vragen over de aanschaf van de nieuwe trams krijgt de raad geen openheid van zaken. Op 1 februari a.s. worden de plannen met het nieuwe materieel in de raadscommissie besproken.
Gemeente Den Haag
BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid de heer G.H.M. Wijsmuller
sv 2011.583
Den Haag, 13 december 2011
Inzake: nieuw trammaterieel
De gemeenteraad
Het raadslid de heer G.H.M. Wijsmuller heeft op 14 november 2011 een brief met daarin dertien vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht. Overeenkomstig artikel 38 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.
Op 1 februari 2011 stemde het college in met de aanschaf van 40 railvoertuigen door de HTM, en stelde hiervoor 144 miljoen euro als lening aan de HTM ter beschikking. Medio oktober maakte de wethouder in antwoord op vragen uit de raad bekend dat de HTM de nieuwe trams definitief bij Siemens besteld heeft. De keuze voor Siemens was in het voorjaar al bekend, maar door aangespannen procedures door de verliezende partij CAF, was deze bestelling uitgesteld. Onder verwijzing naar het desbetreffende artikel van het reglement va orde leg ik het college de volgende vragen voor.
1. Is het college met mij van mening dat, gezien het grote gemeentelijke financiële belang en de consequenties van nieuw en breder trammaterieel, de gemeenteraad over de uitkomsten van de aanbesteding actief geïnformeerd dient te worden? Zo nee, waarom niet?
De gemeenteraad van Den Haag was op de hoogte van het feit dat HTM nieuw trammaterieel aanschaft. Dit vloeit voort uit besluiten die het algemeen bestuur van Haaglanden hierover in juni 2009 heeft genomen, nadat ook de commissies en gemeenteraad van Den Haag zich hierover hebben kunnen uitspreken. Het stadgewest heeft de feitelijke aanschaf van het nieuwe materieel opgedragen aan de HTM die hiertoe een openbare aanbestedingsprocedure is gestart. De gemeente Den Haag is hierbij dus niet direct bij betrokken. Het is derhalve ook niet onze verantwoordelijkheid om actief te communiceren over de uitkomsten van de aanbestedingsprocedure. Uiteraard hadden wij u wel actief geïnformeerd als de uitkomst van de aanbestedingsprocedure op gespannen voet zou hebben gestaan met datgene wat daarover eerder aan u is bericht.
2. Waarom heeft de wethouder niet uit zichzelf de raad geïnformeerd over de uitkomst van de aanbesteding?
Zie antwoord op vraag 1.
3. Waarom heeft de HTM en Haaglanden niets via persberichten officieel naar buiten gebracht en wordt er zo weinig gepubliceerd over de uitkomst van de aanbesteding?
Zie vraag 1. De communicatie over de gunning is niet onze verantwoordelijkheid.
4. In de karige berichtgeving over de bestelling van de 40 trams werd vermeld dat de kosten ongeveer 200 miljoen euro bedragen, terwijl het college heeft ingestemd met de aanschaf van 40 trams voor maximaal 144 miljoen euro. Wat is de verklaring voor het verschil van 56 miljoen euro?
Zie het antwoord op vraag 1. De aanbesteding vindt overigens plaats binnen het daarvoor beschikbare bedrag. Wij weten niet waar het bedrag van € 200 miljoen vandaan komt. Wij zijn alleen bekend met een bedrag van € 144 mln., zijnde het bij Haaglanden beschikbare budget voor de aanschaf van nieuw materieel. Binnen dit budget moeten de voertuigen worden aangeschaft, hiervoor moeten ook de kosten gedragen worden van de aanbesteding, de bouw- en afnamebegeleiding en de aanschaf en inbouw van perifere installaties, zoals EBS en chipkaart.
5. Er lopen over de aanbesteding nog twee hoger beroepen van CAF. Wat gebeurt er als CAF gelijk krijgt? Welk financieel risico loopt de HTM en de gemeente in dit geval?
Zie het antwoord op vraag 1. Wij wensen niet te speculeren over de mogelijke gevolgen van dit scenario. HTM heeft ons gemeld dat men de kans verwaarloosbaar klein acht, dat de met Siemens gesloten overeenkomst in toekomst vanwege het hoger beroep ontbonden moet worden.
6. Onder welk rente-, aflossing- en garantievoorwaarden is de lening aan de HTM verstrekt? Kunnen deze (vertrouwelijk) aan de raad ter inzage worden gelegd?
De leningsovereenkomst wordt vertrouwelijk ter inzage gelegd bij de griffie (map nummer: 69)
7. Volgens de mededeling van de wethouder zijn de 40 trams eind september besteld. Waarom is er niet gewacht met de bestelling tot het hoger beroep gediend heeft?
Zie de antwoorden op vraag 1 en 5. Omdat de rechtsgang van CAF (bodemprocedure met mogelijkheid tot cassatie) naar verwachting een zeer lange tijd zal duren, en de staat van het huidige trammaterieel geen verder uitstel duldt, zijn wij van opvatting dat HTM juist handelt door hier de continuïteit van het tramvervoer niet in gevaar te brengen. De procedure heeft geen opschortende werking.
8. Met de bezuinigingen in het vooruitzicht staat het voorzieningenniveau onder druk. Het is de vraag of alle 40 trams nog wel nodig zijn. Is er overwogen om minder trams te bestellen, of de bestelling gefaseerd te doen? Zo nee, waarom niet?
Zie het antwoord op vraag 1. De nieuwe trams dienen ter vervanging van de GTL-8. De 40 Trams vormen het absolute minimumaantal ter vervanging van de slechtste exemplaren uit de 3000-serie voertuigen om de exploitatie te kunnen voortzetten.
9. Op de site www.htmfoto.nl wordt gediscussieerd over het gekozen model Avenio van Siemens, waarbij verwarring bestaat over de breedte van het voertuig. Liet aanbesteding ruimte voor een aanbieding van 2.55 m dan wel 2.65 m of is dat nader in onderhandelingen bepaald? Is het gekozen model nu 2.55 m of 2.65 m?
Het gekozen model heeft een breedte van 2.55 m. In de aanbesteding is de maximale breedte bepaald op 2.65m. De maximale maat is geen eis op zich maar houdt verband met infrastructurele kenmerken van het HTM lijnennet. Om aan de eisen van de Infrastructuur te kunnen voldoen is de grootste breedte van het model van de Avenio bepaald op 2.55m. Ter hoogte van het halteperron is de Avenio overigens nagenoeg even breed als de Citadis-RandstadRailvoertuig (2.65 m.), waarmee het voertuig voldoet aan de eisen.
10. Een belangrijke reden voor breder materieel is betere toegankelijkheid voor mindervalide reizigers die gebruik maken van rolstoelen e.d. Klopt het dat de bieding van CAF op dit punt meer ruimte bood en beter scoorde? Zo nee, waarom niet?
Zie het antwoord op vraag 1. Wij hebben van HTM vernomen dat het voertuig van CAF beter scoorde op het onderdeel toegankelijkheid van de voertuigen voor rolstoelen. Het gekozen voertuig scoorde hier echter ook goed op.
11. Bombardier en CAF hebben hetzelfde tramtype met doorgaande, klassieke assen aangeboden, terwijl Siemens een voertuig heeft aangeboden met losdraaiende wielen. Het is bekend dat assen met losdraaiende wielen meer slijtage vertonen dan doorgaande assen. Waarom is er gekozen voor voertuigen zonder doorlopende assen en dus voor meer slijtagevoelige trams?
HTM is op de hoogte van de huidige stand van de wetenschap inzake de slijtagegevolgen van losse wielen en doorlopende assen. HTM heeft aangegeven geen voorkeur te hebben voor een bepaalde techniek. Feit is dat de Avenio op het punt van slijtage bijzonder goede prestaties levert op het stadsnet van Budapest. Deze goede prestaties worden door Siemens ook voor HTM gegarandeerd. Voor HTM is dit een sterk argument.
12. Wat was het prijsverschil tussen CAF en Siemens?
Zie het antwoord op vraag 1. Informatie over de aanschafprijs is vertrouwelijk. HTM heeft geen toestemming van de leveranciers om deze gegevens bekend te maken. Overigens is de beoordeling niet gemaakt op basis van alleen de aanschafprijs maar op de totale exploitatiekosten van de voertuigen, die gelden voor een inzetperiode van 12 jaar. Hierin zijn onder andere aanschafkosten, onderhoudskosten en energiekosten meegenomen.
13. Welke doorslaggevende punten op de puntenlijst hebben nu gemaakt dat Siemens kon winnen?
Zie het antwoord op vraag 1. Wij hebben vernomen dat de aanbieding van Siemens een aantal zeer sterke punten kent. De exploitatiekosten zijn relatief laag door een laag energieverbruik en beperkte onderhoudskosten. Het voertuig zelf heeft een goede toegankelijkheid en een volledig lage vloer wat een goede doorstroming waarborgt. De indeling is prettig en transparant waarmee de sociale veiligheid wordt gediend.
Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,
mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen