‘Rekenkamer blijkt Misrekenkamer’

De Rekenkamer bracht in november 2020 het langverwachte rapport uit over cultuurpaleis Amare. De gemeenteraad bespreekt dit rapport donderdag 18 februari in de commissie Ruimte. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij bestudeerde wekenlang het omvangrijke rapport en komt tot de conclusie dat er veel niet klopt. Bos: “De aanbevelingen van de Rekenkamer zijn prima, maar op veel punten slaat de Rekenkamer de plank flink mis. Het gaat om een politiek zwaar beladen en complex onderwerp waarbij zorgvuldigheid vereist is. Ik vind het ongelofelijk jammer dat er zoveel fouten in het rapport zitten. De feiten waarop de conclusies na drie jaar onderzoek zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet blind kunnen vertrouwen op de rapporten van de Rekenkamer. Dat dat niet zo is is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de Rekenkamer en helpt niet om te leren van dit rapport”.

Bos stelde op 30 november 2020 al meer dan 100 schriftelijke vragen aan de Rekenkamer over het rapport. In de beantwoording moest de Rekenkamer toegeven dat zij verschillende misrekeningen heeft gedaan. “Je zou het inmiddels ook de ‘Misrekenkamer’ kunnen noemen”, meent Bos, die zich verder in het rapport verdiepte, waarop hij nog een tweede serie van 54 vragen naar de Rekenkamer stuurde. Waar de eerste serie vragen binnen een paar dagen beantwoord werd en fouten ruiterlijk werden erkend, bleef de reactie op de tweede serie lang uit en stak de Rekenkamer de kop in het zand met ontwijkende en onjuiste antwoorden.

Een van de opvallendste zaken betreft de verkoop van de grond voor de woningen in het Spuikwartier. Volgens de Rekenkamer zou bouwer VolkerWessels slechts 6,5 miljoen euro betaald hebben voor een stuk grond met een waarde van 16,2 miljoen euro. “Ik ben me rot geschrokken toen ik dit las en ben eerst gaan onderzoeken of dit klopt. Uiteindelijk moest ik tot de conclusie komen dat de Rekenkamer er op dit punt flink naast zat.” Bos hoopt van het college bevestigd te krijgen dat de feiten anders liggen en heeft daarom schriftelijke vragen ingediend. Want volgens Peter Bos is de grond helemaal niet verkocht in 2017, is geen sprake van koopwoningen maar van huurwoningen, is de verkoopprijs hoger dan de Rekenkamer beweert, is er wel degelijk een onafhankelijke taxatie geweest, en zijn ook de regels van de grondprijzenbrief in acht genomen. Maar hierbij blijft het volgens Bos niet: “De Rekenkamer heeft ook nog eens de verkeerde grondprijzenbrieven gehanteerd. Dit onderdeel van het rapport kan volgens mij de prullenbak in.”

Bos is ook boos over de berekening van de kosten van Amare. Zo heeft de Rekenkamer onterecht € 8,4 mln. uit de grondexploitatie overgeheveld naar het investeringskrediet. Door dit gegoochel met cijfers maakt de Rekenkamer het nieuwe plan duurder dan het oude Spuiforumplan en veel duurder dan het in werkelijkheid is. Uit het rapport blijkt namelijk dat de Rekenkamer in de vergelijking tussen OCC en Spuiforum deze kosten bij het OCC wel meerekent, maar bij het Spuiforum niet. Peter Bos: “Als ik de Rekenkamer daar op wijs is het antwoord dat het Spuiforum geen onderdeel was van het onderzoek. Deze stuitende reactie van de Rekenkamer pik ik niet.”

Dit is echter niet het enige. De Rekenkamer heeft moeten erkennen dat het fouten heeft gemaakt bij de bevindingen over de risicoreservering voor 5,3 miljoen en het stadsbalkon c.q. overkapping voor 0,5 miljoen. Daarmee presenteerde de Rekenkamer het OCC onterecht 5,8 miljoen duurder dan het Spuiforum. Deze fouten heeft de Rekenkamer inmiddels erkend. Andere fouten zijn nog niet erkend, zoals het feit dat de risicoreservering van 7,8 mln. op 0,7 mln. na niet is ingezet voor Amare, dat de verbetering van de grondexploitatie Spuikwartier van 4,6 miljoen niet is meegenomen in de vergelijking tussen de gebiedsontwikkelingen van Spuikwartier en Wijnhavenkwartier, dat de afboeking van 1,1 mln. van de oude Spuitheaters niet alleen bij het OCC, maar ook bij het Spuiforum aan de orde was, etc. Al met al kun je spreken van een waar “foutenfestival van de Misrekenkamer”.

De Haagse Stadspartij is als vanouds kritisch over de kosten voor het cultuurpaleis, dat in eerste instantie als Spuiforum zou worden gebouwd, in 2014 OCC werd genoemd en later werd omgedoopt tot Amare. De huidige fractievoorzitter, Joris Wijsmuller, volgt het gevoelige project al vanaf het prille begin in 2006, en nam in 2014 zelf het roer in handen als wethouder Cultuur. Onder zijn bewind is na 8 jaar gekissebis eindelijk de bouw van start gegaan en is een integraal contract afgesloten met de bouwer om de kosten onder controle te krijgen. Maar vrij snel na zijn vertrek in 2018 werd het contract opengebroken en zijn de kosten met 33,5 miljoen euro toegenomen door een zogenaamde package-deal met de bouwer voor extra wensen en om ontstane geschillen af te kopen. Deze package-deal was een politiek besluit van het toenmalige college, zo bevestigt ook de Rekenkamer.

Pikant is dat onlangs werd geopenbaard dat deze package-deal aanvankelijk geheim werd gehouden door het college van Groep de Mos, VVD, D66 en GroenLinks. In het coalitieakkoord van 25 mei 2018 stond geschreven dat de bouw “volgens de vastgestelde uitgangspunten en randvoorwaarden zal worden afgerond”, terwijl de package-deal toen al bekend was, blijkt uit het boek “Mijn Verhaal” van Richard de Mos, de leider van het toenmalige college. Peter Bos: “Schandalig dat men doelbewust een verkeerde voorstelling gaf in het coalitieakkoord. Kennelijk mocht het feestje van de nieuwe coalitie niet verstoord worden door slecht nieuws”.

De Haagse Stadspartij is destijds niet akkoord gegaan met dit “cadeau voor de bouwer”. Het college zwichtte toen voor de druk van de bouwer, en kocht de spanning af met miljoenen extra voor de bouwer. Bekend was dat VolkerWessels financieel in haar maag zat met het project vanwege de stijging van de prijzen voor materiaal en personeel. Bos: “De prijsontwikkelingen op de bouwmarkt bedroegen tussen 2014 en 2018 zo’n 20%. Het lijkt er op dat VolkerWessels deze prijsstijgingen heeft gecompenseerd met de package-deal. Of dat zo is heeft de Rekenkamer niet onderzocht”.