In 2010 kreeg een particulier bedrijf van de gemeente het voormalige tennispark De Uithof in de schoot geworpen om er een wooncomplex neer te zetten voor de huisvesting van arbeidsmigranten uit Midden- en Oost Europa. Het bedrijf Jobcenter mocht het terrein aan de Lozerlaan vijf jaar lang gratis en voor niets exploiteren. Toentertijd was er veel verzet vanuit de buurt en de gemeenteraad. Ook de Haagse Stadspartij had grote bezwaren tegen dit plan, maar toenmalig wethouder Norder (PvdA) hield voet bij stuk. Het was volgens de wethouder zonder gratis grond niet mogelijk om deze huisvesting te realiseren.
Eind januari dit jaar bleek dat de exploitant de vergunning met 10 jaar wil verlengen. Raadslid Peter Bos: “Blijkbaar is er flink geld te verdienen met het aanbieden van migrantenhuisvesting. Het kan niet zo zijn dat deze commerciële partij wederom gratis grond krijgt van de gemeente. De investeringen voor de komende tien jaar zijn namelijk wezenlijk anders dan de afgelopen vijf jaar. Ook wil ik weten of de omwonenden op de hoogte zijn”.
In schriftelijke vragen heeft raadslid Peter Bos het college om opheldering gevraagd. Ook vraagt de Haagse Stadspartij aandacht voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Wat gaat de coalitie doen om deze mensen een kwalitatief goede huisvesting zonder risico op uitbuiting te bieden?
Het raadslid de heer Bos heeft op 15 februari 2019 een brief met daarin 18 vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht.
Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.
1. Kent het college de aanvraag om de verleende vergunning 200904152/58 d.d. 14-10-2011 (tijdelijke huisvesting van migratiearbeiders op het tennisbanencomplex De Uithof Jaap Edenweg 2 voor een periode van 5 jaar) met 10 jaar te verlengen? Zie https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2019-23664.html#id1-3-2-1
Ja.
2. Voorafgaand aan de bouw van het complex in 2010 en 2011 waren er veel zorgen bij omwonenden. Kan het college aangeven hoeveel klachten er de afgelopen jaren zijn geweest en of er sprake is van een acceptabele en leefbare situatie?
Ja. Er zijn geen klachten van omwonenden bij de gemeente bekend. Er zijn geen signalen dat er sprake is van een onacceptabele en onleefbare situatie in de buurt. Bovendien neemt de exploitant deel in overleggremia in de buurt/wijk.
3. Is het college bereid om alle belanghebbenden te informeren over de verlenging, zoals in het verleden ook is gebeurd bij de bouw van het complex (zie https://denhaag.raadsinformatie.nl/document/3344432/1/RIS257207_bijlage%20concept%20b
ewonersbrief%20Lozerlaan%20eo). Zo nee, waarom niet?
Ja, het college is daartoe bereid.
4. De op 14-10-2011 verleende vergunning is afgegeven voor de duur van 5 jaar. Klopt het dat het complex sinds 14-10-2016 illegaal (zonder rechtsgeldige vergunning) in gebruik is? Zo ja, waarom is sinds die tijd niet handhavend opgetreden? Zo nee, waarom niet?
5. Is ook de gebruiksovereenkomst geëindigd op 14-10-2016 en is daarna illegaal gebruik gemaakt van het terrein? Zo nee, waarom niet?
6. In de commissievergadering van de commissie Ruimte van 24 april 2013 zegt de wethouder SVI dat er geen nadere afspraken zijn gemaakt over de vijf jaarstermijn: “Als er over vier jaar sprake is van verlenging wordt het collegebesluit in concept voorgelegd aan de commissie. Dat moment is ongeveer een jaar voordat de exploitatie eventueel zou worden beëindigd. Als dat besluit niet wordt genomen, eindigt de periode gewoon na vijf jaar, ook als de wettelijke termijn van vijf naar tien jaar zou worden verlengd.“ Waarom is de raad in 2017 niet geïnformeerd over een mogelijke verlenging en heeft het college zich niet aan de afspraken gehouden?
7. In 2017 oordeelde de Raad van State dat bij het bepalen van de maximale termijn van een vergunning voor tijdelijk gebruik rekening moet worden gehouden met een eerder verleende tijdelijke vergunning (zie uitspraak 201601791/1/A1). Ook volgens de WABO kan de gemeente
slechts eenmaal een tijdelijke vergunning voor 10 jaar verlenen. Dit zou betekenen dat de termijn van 10 jaar ingaat op 14-10-2011 en de vergunning slechts tot 14-10-2021 kan worden verlengd. Is het college het eens met deze zienswijze? Zo nee, waarom niet?
8. Een andere mogelijkheid is om via de uitgebreide procedure en een verklaring van geen bedenkingen een tijdelijke vergunning af te geven. Is het college van plan deze route te volgen? Zo nee, waarom niet?
9. Is het college bereid om de gemeenteraad alsnog op tijd en vooraf te informeren over de te volgen procedure? Zo nee, waarom niet?
Antwoord op vragen 4 t/m 9:
Het doel van de huisvesting van arbeidsmigranten op de locatie aan de Jaap Edenweg was om een goed alternatief te bieden voor huisvesting van deze groep mensen. Op deze manier worden ongewenste situaties voor zowel arbeidsmigrant als omwonende voorkomen (bijvoorbeeld brandonveilige situaties of overbewoning). Deze huisvesting draagt bij aan een oplossing voor dit vraagstuk. Zoals in het antwoord op vraag twee al was aangegeven, zijn er daarnaast geen klachten uit de omgeving bij de gemeente bekend. Het college staat nog steeds achter de doelstelling van de huisvesting. De vraag naar huisvesting van arbeidsmigranten is bovendien nog steeds groot. Afgezien van de huisvesting van arbeidsmigranten zijn er diverse andere wensen voor de ontwikkeling van deze locatie en omgeving. Om die reden en in het verlengde van de gebiedsverkenning Zuidwest maakt de gemeente een gebiedsagenda voor dit gebied. Alles afgewogen kiest het college voor een verlenging van de huisvesting van arbeidsmigranten op deze locatie met een korte tijd (maximaal twee jaar vanaf 1 februari 2019) en niet nogmaals met vijf jaar. Met deze termijn loopt de huisvesting mogelijke uitkomsten van de genoemde gebiedsagenda niet in de weg. Daarnaast kunnen ruim 300 arbeidsmigranten nog twee jaar adequaat gehuisvest worden. Tegelijk geeft de verlenging duidelijkheid aan de termijn voor Jobcenter. Ook wordt hiermee gelegenheid en tijd gegeven om naar een andere locatie te zoeken. Alle aanverwante overeenkomsten en vergunningen sluiten aan op deze termijn en data. Dat betekent dat de huur- en bruikleenovereenkomsten voor de grond en opstallen, alsmede de omgevingsvergunning met maximaal twee jaar zijn verlengd.
10.In de brief met kenmerk DSO/2010.1442 – RIS 173755 stelt het toenmalige college dat het gangbare tarief voor overnachting per nacht en per bed 10€ bedraagt. Dit bedrag is volgens het college te laag voor de initiatiefnemer om huur voor de locatie af te dragen. Is het gangbare tarief voor overnachting per nacht en per bed de afgelopen 9 jaar veranderd? Wat is dat nu?
Het landelijke Expertisecentrum Flexwonen geeft ons aan dat een tarief van € 125 per week op dit moment gangbaar is. De haalbaarheid van de businesscase van de ondernemer is overigens van meer factoren afhankelijk, waaronder de exploitatieduur.
11. Uit de beantwoording van eerdere schriftelijke vragen (RIS 174747) blijkt dat de gemeente de grond destijds gratis in bruikleen heeft gegeven voor een periode van vijf jaar. Wordt naast de vergunningverlening nog opnieuw onderhandeld over de voorwaarden en vergoeding voor het gebruik van deze locatie? Zo ja, wat is dan de inzet van het college? Zo nee, waarom niet?
Ja, inzet van de gemeente was marktconforme huur. Zie ook het antwoord op vraag 12.
12. Is het college bereid om, zoals in DSO/2010.2032 – RIS 174747, bij vraag 5 ook genoemd is, het DSO grondbedrijf de exploitatie door Jobcenter voor de komende 10 jaar te laten controleren om zo de juiste huurprijs vast te stellen? Zo nee, waarom niet?
Nee, een kostprijs dekkende huurprijsbepaling op basis van 10 jaar exploitatie is niet aan de orde. Voor de eerste 5 jaar heeft het college ingestemd met een bruikleenovereenkomst voor vijf jaar, omdat de exploitatieberekeningen aantoonden dat er geen financiële ruimte was om de betreffende grond tijdelijk voor 5 jaar van de gemeente te huren. De grond is nu, na de eerste 5 jaar, marktconform verhuurd op basis van een taxatie door een onafhankelijke makelaar.
13. In de beantwoording van eerdere schriftelijke vragen m.b.t. staatssteun voor dit project (RIS 177005) stelde het college dat een marktwaarde voor de gebruiksvergoeding was bepaald voor het terrein van € 145.000,- voor een periode van vijf jaar. Kan het college de berekening van de actuele waarde van de staatssteun aan de raad doen toekomen? Zo nee, waarom niet?
Ja, dat kan. Er is er geen sprake van staatssteun. Dit volgt uit het feit dat de actueel getaxeerde waarde voor het terrein (afgerond € 47.000 per jaar) en het bedrag dat de huurder betaalt, gelijk zijn.
14. In de commissievergadering van 24 april 2013 zegt de wethouder SVI dat de totale gemeentelijke kosten op dat moment € 191.000 bedroegen. Hoe hoog zijn de kosten inmiddels uitgevallen?
De gemeentelijke kosten voor deze locatie zijn binnen het aangegeven budget gebleven.
15. In de brief met kenmerk DSO/2010.1442 – RIS 173755 stelt de gemeente dat Jobcenter de enige partij was die op deze locatie voor 5 jaar huisvesting wilde neerzetten. Nu het project mogelijk 10 jaar wordt verlengd: krijgen andere aanbieders ook de kans om een bod te doen? Zo nee, waarom niet?
De huur- en bruikleenovereenkomst zijn na de eerste 5 jaar verlengd met twee jaar (niet met tien jaar). Omdat het niet aannemelijk is dat een andere partij voor twee jaar wil huren (vanwege de korte investeringshorizon) zijn de betreffende overeenkomsten met de huidige huurder met twee jaar verlengd.
Volgens de brandbrief van Otto Workforce e.a. – GRf 2018.74 aan de gemeenteraad van 13 maart 2018 inzake huisvesting arbeidsmigranten is er “wildgroei van aanbieders, sterke prijsopdrijving en ontoelaatbare behandeling van bewoners”.
16. Heeft de gemeente signalen dat Jobcenter zich niet als goede werkgever en huisvester gedraagt? Zo nee, waarom niet?
Op 15 april 2019 heeft op de locatie aan de Jaap Edenweg een controle plaatsgevonden door diverse handhavende instanties. Er zijn daarbij geen bouwkundige gebreken waargenomen die het verlengen van de omgevingsvergunning in de weg staan. De Inspectie SZW verricht onderzoek naar overtredingen van de arbeidswetgeving. Uit de huidige gegevens blijkt dat er geen sprake is van arbeidsuitbuiting. De bevindingen van de controle worden nog nader geïnterpreteerd en zo nodig wordt daar vervolg aan gegeven. Het college houdt nauwlettend signalen over werkgeverschap in de gaten en bespreekt deze met relevante partners en de exploitant van het complex.
17. De vraag naar huisvesting voor arbeidsmigranten blijft onverminderd groot. Kan het college aangeven hoe groot de vraag naar dit type huisvesting in Den Haag momenteel is?
In opdracht van de provincie Zuid-Holland is in 2017 door Tympaan onderzoek gedaan naar de omvang van de groep arbeidsmigranten. Tympaan noemt in het onderzoek voor Den Haag een aantal van 14.670 geregistreerde arbeidsmigranten in het BRP, waarvan 6.840 uit Midden- en Oost-Europa. Daarnaast heeft Tympaan op regioniveau een schatting gemaakt van het aantal niet-geregistreerde arbeidsmigranten. Inclusief de niet-geregistreerden schat Tympaan voor de regio Haaglanden het aantal arbeidsmigranten in totaal op 53.600. Dit aantal is niet gespecificeerd per gemeente.
18. Kan het college aangeven wat zij deze coalitieperiode doet om deze groep kwalitatief goed te huisvesten?
Huisvesting is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van werkgevers, uitzendorganisaties en/of huisvesters. Deze organisaties bieden woonruimte aan voor o.a. arbeidsmigranten. De gemeente biedt ruimte voor deze organisaties om de verantwoordelijkheid in te vullen o.a. met mogelijkheden om legaal kamerbewoning te realiseren. Ook controleert en handhaaft de gemeente intensief op zaken als onvergunde kamerbewoning, overbewoning en brandveiligheid om organisaties die zich niet aan de regels houden te dwingen dit wel te doen.
Het college van burgemeester en wethouders,
de plaatsvervangend secretaris, de locoburgemeester,
Dineke ten Hoorn Boer Richard de Mos