Het tv-programma ‘de Slag om NL’ toont hoe klankbordgroepen door de overheid worden ingezet als besluiten al zijn genomen. Fractievoorzitter Wijsmuller confronteert het college met Haagse zoethoutpraktijken.
Update: De vragen zijn beantwoord.
In het tv-programma ‘De Slag om Nederland’ wordt een triest en schokkend beeld geschetst van de staat van de ruimtelijke ordening in Nederland. Fractievoorzitter Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij: “Het programma illustreert op treffende wijze hoe burgers in Nederland vaak het nakijken hebben als het gaat om daadwerkelijke inspraak. Belangen van de vastgoedsector, bestuurders of diensten, en wantrouwen jegens de burger maken de inspraak tot een farce.” De overheid blijkt afhankelijk van bouwplannen die de gemeentekas spekken en laat zich leiden door ambitieuze wethouders zich blindstaren op weer een nieuw prestigeproject, zo laten de programmamakers zien. “Den Haag is helaas een treffend voorbeeld met plannen zoals Eurojust en de Scheveningse Haven. Bij veel grote en kleine plannen staan de gemeente en Haagse burgers lijnrecht tegenover elkaar. Ook in Den Haag worden klankbordgroepen ingezet om het verzet van de burgers te smoren en worden goede alternatieven tegengewerkt.” Wijsmuller heeft schriftelijke vragen gesteld over deze problematiek. “Het college belooft keer op keer beterschap, maar zo lang de de praktijk het tegendeel bewijst blijf ik hameren op deze wanpraktijken.”
Ook Hagenaar staat buitenspel
(AD/Haagsche Courant, 1 Feb 2012)
De Haagse Stadspartij vindt dat de inspraak van de burger feitelijk niet
meer bestaat. Er moet een einde worden gemaakt aan de zieke cultuur in
het ijspaleis. Fractievoorzitter Joris Wijsmuller komt tot die scherpe
uitlatingen naar aanleiding van de documentaireserie De Slag om
Nederland, die laat zien dat de burger vrijwel altijd het nakijken heeft
in het proces van de ruimtelijke ordening. Hoewel er geen Haagse
voorbeelden zijn gepasseerd, vindt Wijsmuller dat de conclusies van het
tv-programma naadloos passen op Den Haag. Hij noemt o.a. de omstreden
plannen voor het Eurojust-kantoor. Wijsmuller heeft b en w vragen
gesteld over het gebrek aan inspraak.
Stadspartij Den Haag hekelt ‘inspraakpoppenkast’
(www.gemeente.nu, 1 Feb 2012)
Als het gaat om de ruimtelijke ordening in Den Haag worden
klankbordgroepen misbruikt om verzet van burgers te smoren, stelt de
Haagse Stadspartij.
De partij vraagt het college de ruimtelijke ordening terug te geven aan
de inwoners van de stad. De vragen over inspraak bij ruimtelijke
projecten komen voort uit het zien van tv-programma De slag om
Nederland.
“Het programma illustreert op treffende wijze hoe burgers in Nederland
vaak het nakijken hebben als het gaat om daadwerkelijke inspraak”,
volgens fractievoorzitter Joris Wijsmuller. “Belangen van de
vastgoedsector, bestuurders of diensten, en wantrouwen jegens de burger
maken de inspraak tot een farce.”
Leegstand
Er wordt gebouwd voor leegstand, stelt het programma. “De meeste
gemeenten zijn straatarm en afhankelijk van grondverkoop. Grote
bedrijven maken hier misbruik van. Als zij hun prestigieuze nieuwe
hoofdkantoor niet mogen neerzetten op de zichtlocatie die zij voor ogen
hadden, dan dreigen zij naar een andere gemeente te gaan.”
Waarom zou je nog klankbordgroepen in het leven roepen als er toch niet
wordt geluisterd naar de inwoners? Dat is de centrale vraag. Het college
moet nog antwoorden.
BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid de heer G.H.M. Wijsmuller
Den Haag, 6 maart 2012
Inzake: De Slag om Den Haag
Het raadslid de heer G.H.M. Wijsmuller heeft op 31 januari 2012 een brief met daarin
negen vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht. Overeenkomstig artikel
38 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de
raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.
In het VPRO-programma “De Slag om Nederland” wordt onderzocht of de Nederlandse
burger nog iets te zeggen heeft over zijn land. Wie ordent de ruimte? Wie gaat er
over het zicht vanuit de achtertuin? En wie is verantwoordelijk voor de ontelbare,
lege kantoorkolossen en versloffende bedrijventerreinen? Naar aanleiding van dit
programma heb ik onder verwijzing naar het desbetreffende artikel van het reglement
van orde de volgende vragen voor het college.
1. Het tv-programma onderzoekt problemen op het gebied van ruimtelijke ordening die
ook in Den Haag een grote maatschappelijke impact hebben. Ik neem aan dat het
college dit programma met meer dan gemiddelde belangstelling bekijkt. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
Ja
2. Programmamaker Teun van de Keuken stelt na een aantal afleveringen in een column het volgende: “De ruimte wordt in Nederland niet meer geordend, maar aan zijn lot overgelaten. Of erger nog: aan projectontwikkelaars, grote investeerders, kapitaalkrachtige huurders en ambitieuze wethouders.” Dit is wellicht wat te
algemeen gesteld, maar kan het college beamen dat er een kern van waarheid zit in de
bewering dat de ruimtelijke ordening wordt overgelaten aan projectontwikkelaars,
grote investeerders, kapitaalkrachtige huurders en ambitieuze wethouders? Zo nee,
waarom niet?
Nee, ruimtelijke ordening is in Nederland van oudsher een overheidstaak waarbij wet-
en regelgeving de ruimte bepaalt waarbinnen private partijen (en overheden) kunnen
opereren. Het is dan ook de Raad die bestemmingplannen en structuurvisies vaststelt en zo nodig op individuele projecten kan bijsturen.
3. In dezelfde column stelt de programmamaker het volgende: “De macht ligt bij de
gemeenten. Het staat hun (binnen bepaalde grenzen) vrij te bouwen dat het een lust
is. Dus stampen zij een leuk winkelcentrum met regiofunctie uit de grond, terwijl de naburige plaats ook al een leuk winkelcentrum met regiofunctie heeft, of staan zij grote bedrijven toe nieuwe kantoorkolossen te bouwen terwijl twintig procent van de kantoren leeg staat. Er wordt gebouwd voor de leegstand. De meeste gemeenten zijn straatarm en afhankelijk van grondverkoop. Grote bedrijven maken hier misbruik van. Als zij hun prestigieuze nieuwe hoofdkantoor niet mogen neerzetten op de zichtlocatie die zij voor ogen hadden, dan dreigen zij naar een andere gemeente te gaan.” Herkent het college deze observatie? Zo nee, waarom niet?
Nee, het geschetste beeld is onjuist. Binnen de regio werkt de gemeente samen in het
stadsgewest Haaglanden binnen kaders (zoals het regionale structuurplan Haaglanden, regionale structuurvisie Detailhandel en Kantorenstrategie Haaglanden). Binnen deze kaders is het niet mogelijk bv. een winkelcentrum te ontwikkelen ten koste van de buurgemeente. In het AB van het stadsgewest Haaglanden, waar deze zaken worden behandeld, zijn ook Haagse raadsleden vertegenwoordigd. Natuurlijk is er wel sprake van concurrentie tussen gemeenten. Deze speelt echter vooral op bovenregionaal niveau. Het College speelt hierop in door de samenwerking met de regio Rotterdam.
4. In de aflevering van 30 januari 2012 over de inspraakpoppenkast wordt door
inspraakdeskundige dr. Madelinde Winnubst gesteld dat een klankbordgroep vaak door de overheid te laat wordt ingezet en vooral wordt gebruikt om protest van burgers te kanaliseren en niet om daadwerkelijk inspraak te bieden. Een klankbordgroep wordt immers meestal pas ingesteld als besluiten al zijn genomen. Herkent het college deze werkwijze? Zo nee, waarom niet?
Nee, het college herkent zich hier niet in. Het college geeft uitvoering aan de door
de raad vastgestelde inspraak- en participatieverordening. De aard van de inbreng
door burgers kan per soort project verschillen en daar wordt vooraf duidelijkheid
over gegeven. Met een klankbordgroep wil de gemeente primair de kunde, kennis en
creativiteit van onder meer belangenorganisaties en omwonenden benutten. Met deze
input wil de gemeente de kwaliteit van een plan verbeteren. Het gemeentebestuur kan
echter vooraf niet altijd toezeggen dat alle ideeen van een klankbordgroep worden
gehonoreerd. Als er veel ongelijksoortige belangen spelen is er ruimte nodig om
keuzes te maken in het algemeen belang van de stad.
5. Het college wil momenteel voor het project huisvesting Eurojust een
klankbordgroep vormen en benadert daartoe bewoners, terwijl het besluit volgens het
college al is genomen. Kan het college dit bevestigen? Zo ja, is het college met mij
van mening dat deze vorm van klankbordgroep enkel tot doel heeft om het protest te
kanaliseren? Zo nee, waarom niet?
Op 22 november 2011 heeft het college van burgemeester en wethouders het
projectdocument en de stedenbouwkundige randvoorwaarden vastgesteld voor de
realisatie van een nieuw kantoor voor Eurojust op de Jan Willem Frisolaan. Dit is
uitgangspunt bij het overleg met de klankbordgroep. Het college heeft de stichting
Wijkoverleg en andere omwonenden uitgenodigd zitting te nemen in een klankbordgroep en zo te betrekken bij de uitwerking van de eerder gekozen locatie Jan Willem Frisolaan. Het college en ook het Rijk en Eurojust, die ook deel nemen in de klankbordgroep, hechten grote waarde aan wat de omwonenden belangrijk vinden bij de uitwerking van deze locatie.
6. De klankbordgroep Internationale Ring West uitte vorige week bij de inspraak over
het MIRT de kritiek dat ze op haar advies van december 2011 geen reactie heeft
gekregen, terwijl er wel besluiten over de MIRT worden genomen met vergaande
gevolgen voor de Internationale Ring West. Is de klankbordgroep Internationale Ring
West voor niets bezig geweest? Zo nee, waarom niet?
De klankbordgroep Verkenning Internationale Ring-West heeft inmiddels de reactie op
haar advies ontvangen. Alle deelproducten die in de Verkenning Internationale
Ring-West zijn opgeleverd, zijn op basis van de bijbehorende adviezen van de
klankbordgroep, verbeterd. Het werk van de klankbordgroep is dus niet voor niets
geweest. Inmiddels is in de MIRT Verkenning Haaglanden een bestuurlijke voorkeur
uitgesproken, voor de Verkenning Internationale Ring-West nog niet. Dat in de
bestuurlijke voorkeur voor de MIRT Verkenning geen maatregelen op de Noordwestelijke Hoofdroute zijn opgenomen, betekent dat de Noordwestelijke Hoofdroute door het Rijk als lokaal probleem wordt gezien. De financiering van eventuele maatregelen aan de Internationale Ring-West moet dus door de gemeente worden opgebracht. Hiermee is dit een duidelijke randvoorwaarde voor de Verkenning Internationale Ring-West, die gewoon zal worden afgerond.
7. Een half jaar geleden stuurde de op verzoek van de gemeente gevormde
klankbordgroep Scheveningen Haven een brandbrief. Aangegeven werd dat het
klankbordgroepproces eenrichtingsverkeer is geweest waarin uiteindelijk niets is
gedaan met de suggesties van de bewoners. Wat heeft het college nu met dit niet mis
te verstane signaal gedaan?
De opmerkingen die gemaakt zijn in de Klankbordgroep zijn betrokken bij het verder
opstellen en uitwerken van het stedenbouwkundige plan voor Scheveningen Haven i.c.
het Norfolkterrein en het Noordelijk Havenhoofd. Het college heeft hierover een besluit genomen, waarin de opmerkingen vanuit de Klankbordgroep zijn verwerkt.
8. Is het college bereid om inzake de problematiek die in het programma wordt
geschetst ook de hand in eigen boezem te steken en de gevolgen zoals de gigantische
leegstand en de honderden miljoenen kostende verliezen op grondexploitaties niet
alleen aan de crisis te wijten, maar ook aan de falende rol van de overheid? Zo nee,
waarom niet?
Nee, het college onderkent de problemen met de leegstand van kantoren en heeft daar
ook beleid op.
9. Wanneer en hoe gaat het college de ruimtelijke ordening weer terug geven aan de
burger?
Het college kan de ruimtelijke ordening niet teruggeven aan de burger, aangezien
deze – conform de WRO – al in handen is van de gekozen volksvertegenwoordiging.
Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,
mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen
Reacties:
1. Op 2012-02-01 14:18:24 schreef Jos Praat:
Joris,
We kennen in Den Haag nogal wat megalomane projecten: de beruchte ‘M’ van Marnix Norder (gelukkig afgeblazen); Kijkduin, dat opnieuw op de schop moet; een kabelbaan tussen de havenhoofden (om te lachen, wanneer het niet serieus bedoeld is). En de flats aan de Sleephellingweg die onverkoopbaar zijn vanwege de 3 maanden clausule. En er zijn wel meer voorbeelden. Ik kan me niet voorstellen dat dergelijke plannen door de Hagenaars en Hagenezen worden gesteund.
Ergo,
een uitstekende actie van de Stadspartij om B&W wakker te schudden. Ben zeer benieuwd naar de antwoorden.
Succes!
Groet,
Jos Praat
2. Op 2012-02-01 18:00:38 schreef Marien van Schijndel:
Heel legitieme vragen van uw partij. Maandag as komen Deventer plannen voor een nieuw stadskantoor waar weinig burgerlijk draagvlak voor bestaat in De Slag om Nederland. De gemeente wil haar eigen ultieme inspraakmiddel een referendum niet inzetten. Daarom proberen wij als burgers dmv een zogenaamde volkspeiling een referendum te organiseren. Objectief met voors en tegens. Voor sommige ingrijpende besluiten dient politiek buiten de vier jaar dat gestemd op een nieuwe raad kan worden haar legitimiteit te zoeken bij haar bevolking. Inspraak, participatie is in vele opzichten een ritueel geworden. meer over dit initiatief op mijn blog http://volskpeiling.blogspot.com. (op de pagina’s achter het blog o.a info over het beleidsplan)
Vanaf maandag een website van de stichting volkspeilingen Deventer www.deventervolkspeiling.nl
3. Op 2012-02-01 21:15:54 schreef Peter Oosterbaan:
Ik ben maar eens met mijn fototoestelletje door Den Haag gaan wandelen om de voor mij desastreuse gevolgen van het beleid van Marnix Norder vast te leggen. Op veel locaties in de stad wordt je geconfronteerd met de afschuwelijke gebouwen die deze wethouder heeft neergezet. Mooie wijken als Archipel en het Mesdagkwartier, maar ook het centrum, het Plein en het Binnenhof zijn grondig verpest. Alsof hij het niet genoeg vond moest de bestaande bebouwing er ook aan geloven. Sinds kort zie je overal de meest afschuwelijke dakopbouwen verrijzen. De foto’s spreken voor zich. Ik kan me niet voorstellen dat deze veranderingen in onze stad door veel hagenaars worden gewaardeerd. Ik vind het schokkend. Ik heb de foto’s op youtube en flickr gezet. Als je ze allemaal wilt zien is het een hele zit, maar kijk en huiver. Norder heeft het over de prachtige skyline, nou ik vind het een cryline. Maar gezien de haagse politieke cultuur heb ik er weinig vertrouwen in dat nog eens verandert. De stad is niet meer van ons.
http://youtu.be/2AVncQgpdo4 en http://www.flickr.com/photos/97208464%40N00/
4. Op 2012-02-02 00:13:41 schreef robert berentzen:
(nav reactie 3) voor die Haagse dakopbouwsels zou je in A’dam, ook buiten het centrum, nooit een vergunning krijgen.