Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat alle eenheden van de politie al jaren illegaal inlichtingen verzamelen en burgers volgen. Een wettelijk kader ontbreekt. Fatima Faïd: “Weer blijkt dat de politie Haaglanden zich niet aan de wet houdt; Sterker nog: Ze doen iets waar helemaal geen basis voor is”. Volgens het artikel zijn de burgemeesters eindverantwoordelijk. Fatima Faïd: “Wij willen van onze burgemeester weten hoeveel hij hiervan wist, of en hoe hij de politie op dit vlak controleert en aanstuurt en of hij zelf eerder bezwaren heeft geuit tegen deze activiteiten van de politie”.
Daarnaast blijkt uit door RTL Nieuws opgevraagde stukken dat de politie de verzamelende informatie ook nog eens deelt met buitenlandse diensten. Dit kan leiden tot het weigeren van de toegang tot andere landen zo blijkt uit het artikel van RTL. Fractievertegenwoordiger Gezal Karabekir: “Den Haag kent een grote groep mensen die zich bezig houden met internationale rechten en mensenrechten die (mogelijk) door buitenlandse diensten worden gevolgd. Het delen van onwettig verkregen informatie draagt bij aan de onveiligheid van deze menen. Delen van deze gegevens moet direct stoppen.”
Daarnaast wil de Haagse Stadspartij van het college weten hoeveel mensen er worden gevolgd en ook hoeveel contacten van deze mensen in kaart zijn gebracht. Fatima Faïd: “ Niet alleen worden mensen gevolgd waar men een vage verdenking tegen heeft. De politie brengt ook de omgeving van deze mensen in kaart; Inclusief kinderen, partners en andere familieleden. Dat moet stoppen”.
De Haagse Stadspartij dient daarom 29 vragen in aan het college.
Aan de voorzitter van de gemeenteraad,
Op 15 mei publiceerde RTL Nieuws een artikel over het Team Openbare Orde Inlichtingen (TOOI). Zie bijlage.
Overeenkomstig artikel 30 van het Reglement van Orde stelt raadslid Faïd (Haagse Stadspartij) de volgende schriftelijke vragen.
Op 15 mei publiceerde RTL Nieuws een artikel over het Team Openbare Orde Inlichtingen (TOOI). Zie bijlage.
- Is het college bekend met het artikel van RTL Nieuws?
Ja, het college is bekend met het artikel.
- Klopt het dat de burgemeester verantwoordelijk is voor het Team Openbare Orde Inlichtingen (TOOI)?
Het TOOI is onderdeel van de politieorganisatie. Het TOOI richt zich op het heimelijk inwinnen van informatie op het gebied van openbare orde. Het gaat hierbij om informatie over (dreigende) ernstige verstoringen van de openbare orde, gepleegd in groepsverband. Deze informatie-inwinning ten behoeve van de handhaving van de openbare orde gebeurt formeel onder gezag van de lokale burgemeester.
- Kan het college aangeven hoe de burgemeester toezicht houdt op het TOOI? En kan het college deze procedure met de raad delen?
- Welke instanties houden toezicht op het TOOI? En als er geen instanties zijn, waarom niet?
Ad 3 en 4:
Voor het handhaven van de openbare orde in de gemeente maakt de burgemeester gebruik van informatie van de politie. Als er sprake is van (dreigende) ernstige verstoringen van de openbare orde door groepen personen kan het TOOI informatie aan de burgemeester verstrekken, om daarmee de burgemeester in staat te stellen de openbare orde te handhaven op basis van artikel 172 Gemeentewet. Op hoofdlijnen wordt de werkwijze van het TOOI besproken tussen politie en burgemeester. Met betrekking tot het nader vormgeven van een meer nabije toezichtsrol door de burgemeester wordt op dit moment landelijk een aantal scenario’s uitgewerkt. Aan de hand van het landelijk kader zal uitgewerkt worden hoe in de Eenheid Den Haag het externe (bestuurlijk) toezicht op TOOI nader vormgegeven wordt. Het externe toezicht vormt dan het sluitstuk, dat onverlet laat dat de politie als professionele organisatie primair zelf verantwoordelijk is voor het binnen wet- en regelgeving blijven handelen. Binnen de politie is het TOOI de afgelopen jaren verder geprofessionaliseerd en is er sprake van interne controle.
Volgens de geopenbaarde stukken stelt de politie samen met de regionale burgemeesters een “Intelligence Agenda” (eventueel in deze regio anders genoemd) op. Deze wordt minimaal elke vier jaar opnieuw vastgesteld.
- Kan het college de huidige Intelligence Agenda met de raad delen? Zo nee, waarom niet?
De intelligence agenda is een intern document van de politie, dat niet extern gedeeld wordt. Hierin staan de prioriteiten van de politie t.a.v. informatievergaring in brede zin; niet alleen door het TOOI. Deze prioriteiten sluiten aan op de thema’s van het recentelijk vastgestelde regionaal beleidsplan van de Eenheid Den Haag: “Coalitie voor veiligheid 2023-2026.” De Coalitie voor veiligheid is op 19 januari 2023 behandeld in de gemeenteraad (RIS313808).
- Kan het college aangeven welke thema’s momenteel specifieke aandacht krijgen van het TOOI?
Zo nee, waarom niet?
- Kan het college aangeven wie de thema’s voor het TOOI bepalen?
Ad 6 en 7:
De thema’s waarop TOOI actief is, worden binnen de politie bepaald op basis van de door het bevoegd gezag vastgestelde kaders, zoals vastgelegd in de Coalitie voor veiligheid 2023-2026. Aanvullend kunnen lokaal onder gezag van de burgemeester andere thema’s worden toegevoegd, als de actuele veiligheidssituatie daar aanleiding voor geeft. In zijn algemeenheid richt het TOOI zich op het brede pallet van (dreigende) ernstige verstoringen van de openbare orde door groepen personen.
- Kan het college documenten verstrekken waaruit blijkt dat de werkwijze van het TOOI in Den Haag is getoetst en geëvalueerd?
Er zijn bij het college geen documenten bekend met betrekking tot een evaluatie van het TOOI.
- Kan het college aangeven hoeveel personen, groepen en demonstraties het TOOI momenteel volgt?
- Kan het college een overzicht geven van het aantal gevolgde personen per gebruikte CTER- code*? (zie onderaan de gevraagde uitsplitsing per code)
- Het TOOI legt ook vast met wie de gevolgde personen in contact Om hoeveel mensen gaat het in totaal binnen de regio Haaglanden? Als exact antwoord niet mogelijk is, kan het college dan een gemiddelde per gevolgd persoon geven?
- In hoeveel gevallen gaat het daarbij om familieleden, zoals kinderen, partners of ouders?
- Kan het college aangeven op basis van welke verdenking dat is gebeurd?
Ad 9 t/m 13:
Het betreft hier vertrouwelijke informatie die berust bij de politie.
- Kan het college aangeven of het TOOI van de politie Haaglanden een ethische code hanteert? Zo ja, kan deze naar de raad worden gestuurd?
- Kan het college aangeven hoe er wordt gecontroleerd dat de medewerkers van het TOOI zich aan deze code houden?
- Zijn er wel eens medewerkers bestraft voor het overtreden van de ethische code?
Ad 14 t/m 16:
Politiemedewerkers leggen voordat zij in dienst treden de eed of belofte af, zoals vastgelegd in het Besluit algemene rechtspositie politie, waarmee zij onder andere verklaren hun (toekomstige) functie integer en op de juiste wijze te vervullen. Dit geldt ook voor medewerkers van het TOOI. Daarnaast is er inderdaad een ethische code specifiek voor medewerkers van de afdeling Inwinning van de politie, waar TOOI onder valt. De ethische code is te vinden op: https://www.politie.nl/woo/korpsstaf/2023- team-openbare-orde-inlichtingen-tooi.html
Controle op naleving van de ethische code vindt plaats via de reguliere processen binnen de politie, zoals debriefings en personeelsgesprekken.
- Kan het college een lijst met demonstraties naar de raad sturen met daarbij de gebruikte CTER codes? Zo nee, waarom niet?
- Kan het college een lijst met CTER-codes* en het aantal gecategoriseerde demonstraties per CTER-code naar de raad sturen?
- Kan het college hetzelfde als in vraag 18 doen, maar dan voor groepen?
Ad 17 t/m 19:
Het betreft hier vertrouwelijke informatie die berust bij de politie.
- Kan het college aangeven of personen op de hoogte worden gesteld dat zij onder verhoogde surveillance staan? Zo nee, waarom niet?
Van belang in dit kader is dat de basis van het TOOI ligt in het inwinnen van informatie met betrekking tot ernstige verstoringen van de openbare orde in groepsverband. De (dreigende) openbare orde verstoring staat dan ook centraal en niet een individu. Uiteraard kan ingewonnen informatie wel over specifieke individuen gaan, maar dit is niet het uitgangspunt van waaruit het TOOI primair acteert. Individuen worden niet geïnformeerd als zij betrokken zijn in een TOOI-onderzoek. Dit zou het heimelijke karakter van informatie-inwinning door TOOI en daarmee de informatiepositie van de burgemeester ondermijnen.
- Is er een (toegankelijke) procedure voor burgers om hun gegevens op te vragen bij het TOOI? Zo nee, waarom niet?
- Welke procedure is er voor mensen die menen onterecht te worden gevolgd door het TOOI? Kan het college aangeven waar deze procedure staat vermeld? En hoe vaak deze procedure is gebruikt in de afgelopen 3 jaar?
Ad 21 en 22:
In zijn algemeenheid geldt dat burgers een inzageverzoek kunnen doen bij de privacydesk van de eenheid waarin zij woonachtig zijn. Een inzageverzoek dient door betrokkene schriftelijk te worden ingediend. Bij de behandeling van het inzageverzoek wordt beoordeeld in hoeverre de gegevens kunnen worden gedeeld. Deze procedure staat vermeld op www.politie.nl.
- Zijn er sinds de start van het TOOI ook gegevens uit de registratie verwijderd?
De gegevensverwerking door het TOOI vindt plaats binnen de (reguliere) wettelijke kaders voor gegevensverwerking door de politie en de bijbehorende bewaartermijnen.
- Kan het college aangeven of het Haagse TOOI gegevens met het buitenland deelt? Zo ja, met welke landen is dat gebeurd en hoe vaak? Graag een overzicht per CTER-code* en per land
- Met welke andere instanties en onderdelen van de politie worden de verzamelde gegevens gedeeld?
Ad 24 en 25:
TOOI deelt de ingewonnen informatie primair met de burgemeester van de gemeente waarop de informatie betrekking heeft. De informatie kan indien nodig ook met andere politieonderdelen worden gedeeld.
Informatie over (dreigende) ernstige openbare ordeverstoringen in het buitenland, bijvoorbeeld met betrekking tot voetbalvandalisme of (extremistische) demonstraties, kan gedeeld worden met het betreffende land. Doel van de informatieverstrekking vanuit TOOI is het voorkómen van ernstige openbare orde verstoringen. De politie geeft aan dat bij het TOOI geen CTER codes worden gehanteerd.
Hoe vaak en aan welke landen informatie wordt verstrekt, betreft vertrouwelijke politie-informatie.
In hetzelfde artikel van RTL zegt hoogleraar Brinkhoff: “Want in een democratie, zeker als je je met dit soort intense heimelijke methoden bezighoudt, moet er altijd eerst een wet zijn voordat je dat mag doen. En bij het TOOI is dat volstrekt afwezig en ook al een lange tijd. Dat betekent dus dat de overheid illegaal bezig is, specifiek het TOOI.”
- Gezien deze uitspraak, deelt het college de mening dat er sprake moet zijn van excellente toezichthouding op het TOOI?
Het college meldt dat de politie bestrijdt dat de werkzaamheden van TOOI illegaal zijn. De politie maakt gebruik van het taakstellende artikel 3 Politiewet 2012 om informatie in te winnen over (dreigende) ernstige openbare ordeverstoringen, om de burgemeester in staat te stellen de openbare orde te handhaven op basis van artikel 172 Gemeentewet. Het college en de politie delen het standpunt dat het bestuurlijke toezicht op TOOI nog beter vormgegeven kan worden, met inachtneming van de context waarin het TOOI opereert. Komende periode wordt uitgewerkt hoe de toezichts- en controlerol beter ingevuld kan worden.
- Er is nauwelijks tot geen sprake van controle op het Gezien de dagelijkse toestroom van informatie diep ingrijpt in de levens van mensen en dit onder de verantwoordelijkheid van de burgemeester valt, hoe wil het college zich inzetten om het toezicht op (het Haagse) TOOI te verbeteren?
Zoals aangegeven wordt komende periode uitgewerkt hoe de bestuurlijke toezichts- en controlerol beter ingevuld kan worden. Als hiervoor landelijk een kader is opgesteld, zal binnen de Eenheid Den Haag uitgewerkt worden hoe het toezicht concreet vormgegeven wordt.
- Is het college bereid direct te stoppen met delen van deze gegevens met het buitenland, aangezien Den Haag als internationale stad van recht en vrede niet moet meewerken aan vervolging in andere landen?
Zie het antwoord op vraag 24 en 25.
Het delen van gegevens met het buitenland gebeurt uitsluitend binnen wettelijke kaders. Als er informatie aan het buitenland wordt verstrekt heeft dit niet strafrechtelijke vervolging als doel, maar het voorkómen van ernstige openbare orde verstoringen.
- Is het college bereid direct te stoppen met het TOOI aangezien een wettelijke basis voor de werkzaamheden ontbreekt?
Zie het antwoord op vraag 26.
* in ieder geval voor de volgende codes:
CTER01 CTER algemeen, CTER02 Jihadistisch terrorisme, CTER03 Niet jihad, religieus terrorisme, CTER04 Links extremisme, CTER05 Dier- of milieu-extremisme, CTER06 Rechtsextremisme, CTER07 Separatisme, CTER08 Niet CTER-waardig
—-
We gaan nog vervolgvragen stellen. Interesse? Mail ons!