De onlangs gepresenteerde plannen voor de verhuizing van het Escher Museum naar de Amerikaanse ambassade leiden bij de Haagse Stadspartij tot veel scepsis. Raadslid Peter Bos: “Het wordt een dure grap. Escher mag straks 5x zoveel huur gaan betalen als nu.”
Volgens een artikel in Den Haag Centraal moet het Escher Museum straks een huurprijs van 850.000 euro per jaar gaan betalen voor de huur van de ambassade. Op dit moment betaalt Escher 162.000 euro voor het huidige onderkomen in het Paleis op het Lange Voorhout.
Het college meldde onlangs dat er een partij was gevonden die de ambassade wil kopen en herontwikkelen tot Escher Museum en hotel. Daarvoor moet het Rijksmonument wel flink op de schop en ook dat lijkt problematisch.
In een reeks schriftelijke vragen wil raadslid Peter Bos weten hoe de vork precies in de steel zit. Bos: “De Amerikaanse ambassade is een iconisch gebouw op een strategische plek in het centrum. Het college lijkt te kiezen voor snelle verkoop in plaats van zorgvuldige besluitvorming. Escher wordt op kosten gejaagd en extra subsidie komt er niet”.
Zijn er alternatieven? Peter Bos: “De gemeente zou het gebouw niet moeten verkopen. Zo houdt de gemeente de regie over de toekomst van het gebouw en kan gekozen worden voor het beste plan i.p.v. wat de markt dicteert. Straks zijn we het gebouw kwijt, wordt het door verbouwingen verminkt en kan Escher de huur niet meer betalen.“
Wel is Bos zeer te spreken over de huidige, tijdelijke gebruikers van de ambassade: “Anna Vastgoed en Galerie West laten zien dat het gebouw zeer veel verschillende publieke en culturele functies aan kan. West heeft zelf ook serieuze toekomstplannen gemaakt voor het pand. Waarom wordt dat niet serieus genomen?”
Schriftelijke vragen: Resultaten marktverkenning Amerikaanse Ambassade
Indiener: Peter Bos
Het raadslid de heer Bos heeft op 15 juli 2019 een brief met daarin 39 vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht. Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.
Op 19 juni 2019 ontvingen wij de brief (RIS302853) waarin de uitkomsten en het vervolg van de marktverkenning voor de verkoop van de Amerikaanse Ambassade zijn bekendgemaakt. Hierover stel ik overeenkomstig artikel 30 van het Reglement van orde de volgende schriftelijke vragen:
1. De voormalige Amerikaanse Ambassade is een bijzonder Rijksmonument van de architect Marcel Breuer. Om het programma van een museum, hotel en horeca in het gebouw te passen dient het te worden uitgebreid en aangepast. 1. Het huidige gebouw is 6.000 m2 groot. In het nieuwe plan van IQQN, Escher Museum, Gemeentemuseum en Syntrus Achmea (hierna: het consortium) wordt uitgegaan van een museum van 5.500 m2. Hoeveel m2 wordt er in het nieuwe plan opgenomen voor horeca, hoeveel voor het hotel en hoeveel voor eventueel andere functies?
De periode tot eind 2019 wordt gebruikt om tot een ontwerp te komen. Het aantal m2 is nu nog niet bekend.
2. Het consortium was tijdens hun presentatie (en daarna) erg vaag over de mogelijke sloop van onderdelen (zoals het auditorium), het optoppen van het gebouw en het bebouwen van het binnenterrein. Kan het college aangeven welke majeure ingrepen er nu op tafel liggen? Zo nee, waarom niet?
Nee, zie het antwoord op vraag 1.
3. Is het college het met mij eens dat het aanpassen en uitbreiden van een Rijksmonument een gevoelig onderwerp is wat de hele stad aangaat? Waarom zijn het ontwerp en de plannen voor het gebouw dan nog niet gepresenteerd?
Zie het antwoord op vraag 1.
4. Uit verschillende berichten blijkt dat er al een ontwerp is gemaakt door het consortium en dat de gemeente dit plan heeft gezien. Kan het college aangeven op welke wijze zij dit ontwerp kent? En welke afdelingen daarbij betrokken zijn? In welk stadium van het aanvragen van een vergunning is het plan momenteel?
Het consortium heeft een aantal schetsen getoond, die verder worden uitgewerkt tot een plan/ ontwerp. Het is nog te vroeg om een vergunningsaanvraag in te dienen.
5. Van welke partijen moet men toestemming verkrijgen om het gebouw te mogen renoveren en uit te breiden? Welke van deze partijen zijn al benaderd? En kan het college aangeven of deze partijen al akkoord zijn?
Voor deze ontwikkeling dient de ontwikkelaar een omgevingsvergunning aan te vragen. Dit vergunningentraject doorloopt de standaardprocedure. Aangezien het een Rijksmonument betreft, wordt naast de monumentencommissie van de gemeente Den Haag ook advies gevraagd aan de Rijksdienst Cultureel Erfgoed.
6. Kan het college toezeggen om bij het beantwoorden van deze vragen de huidige stand van zaken zoals ontwerptekeningen, impressies en maquettes mee te sturen naar de raad? Zo nee, waarom niet?
Nee, zie het antwoord op vraag 1.
7. Geïnteresseerde marktpartijen dienden business-cases en presentaties te geven van hun plannen. Zijn deze beschikbaar voor de raad of in te zien? Zo nee, waarom niet?
Indien gewenst kunnen deze plannen vertrouwelijk ter inzage worden gelegd voor de gemeenteraad.
8. De gemeente heeft het pand destijds gekocht voor 10,5 miljoen. Om een eventuele herontwikkeling mogelijk te maken is daarna een voorziening gevormd van 7,15 miljoen. Van de voorziening is inmiddels 6 miljoen euro benut om de balanswaarde te verlagen. Deze
bedraagt momenteel 4,5 miljoen. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
Ja.
9. De opbrengst van de verkoop staat in de begroting van de gemeente voor 11,5 miljoen opgenomen. Bij verkoop voor dit bedrag maakt de gemeente derhalve een boekwinst van 7 miljoen. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
Nee, er zijn immers ook nog kosten die niet zijn meegenomen in bovenstaande berekening.
10. Gaat deze boekwinst naar de algemene middelen? Zo nee, waarom niet?
Nee, de vrijkomende middelen zijn onderdeel van het budgettaire kader van het coalitieakkoord 2018-2022. De middelen worden ingezet voor de intensiveringen uit dit akkoord.
11. In het REIS zit ook nog een bedrag van 6,5 miljoen voor Escher in de ambassade. Waar wordt dit geld aan besteed?
Deze worden ingezet voor de exploitatie van de huidige locatie en het restant is onderdeel van de vrijkomende middelen t.b.v. het budgettair kader (zie antwoord vraag 10).
12. Hoe hoog is de huidige taxatiewaarde van het pand?
De taxatiewaarde van het pand is afhankelijk van de functie en eventuele uitbreiding van het pand. Het is niet mogelijk om nu een eenduidige waarde te benoemen.
13. Hoe hoog bedroeg de taxatiewaarde bij aankoop door de gemeente?
In 2004 zijn vanuit veiligheidsoverwegingen afspraken gemaakt tussen de ambassadeur, het ministerie van Binnenlandse Zaken en de gemeente over de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade. Onderdeel van deze afspraken is de aankoopprijs. Hieraan ligt geen taxatie ten grondslag.
14. Volgens het uiteindelijk in 2017 vastgestelde Kunstenplan ontvangt het Escher Museum jaarlijks 430.000,- subsidie van de gemeente. In het artikel in Den Haag Centraal stelt directeur Benno Tempel dat het Escher Museum de huidige subsidie behoudt. Heeft het college dit inderdaad al toegezegd? Zo nee, waarom niet?
Nee, in het artikel reageert Benno Tempel op de stelling dat het museum straks met een aanvraag voor een extra subsidie komt, en dat dit ten laste zal komen van andere instellingen. Benno Tempel ontkent in het artikel dat dit zal gebeuren, omdat het uitgangspunt van de marktverkenning is dat de huidige subsidie gehandhaafd blijft.
15. Is er door het college toegezegd dat er toch subsidie wordt verleend in het geval dat deadviescommissie m.b.t. het Kunstenplan 2021-2024 negatief adviseert over de aanvraag van het Escher Museum?
Nee, zie ook het antwoord op vraag 14.
16. In het jaarverslag 2017 van de Stichting Escher Collectie staat dat het huidige pand Lange Voorhout 74 wordt gehuurd voor 159.876,- euro per jaar. In het jaarverslag staat ook dat de gemeente jaarlijks subsidie verleent voor hetzelfde bedrag. Daarnaast blijkt uit het jaarverslag dat in 2017 voor gebruikersonderhoud 91.590,- subsidie is verleend door de gemeente en voor de exploitatie van het museum 190.602,- . Uit het subsidieregister 2019 blijkt dat er drie bedragen aan de Stichting Escher Collectie zijn uitgekeerd die iets hoger zijn dan de hierboven genoemde bedragen. Klopt het dat de subsidie voor Escher uit deze drie delen bestaat? Zo nee, waarom niet?
Ja.
17. Wat is de huidige huurprijs van Escher in het Paleis, hoeveel m2 wordt gehuurd en met welke m2-prijs wordt daarbij gerekend door de gemeente?
De huursom (prijspeil 2018) is € 162.115 per jaar. Het huidige pand is 2.279 m2 BVO groot. Huurprijs per m2 is € 71,13.
18. Op 11 juli 2019 verscheen een artikel in Den Haag Centraal waarin wordt gesteld dat het Escher Museum een huurprijs van 850.000 euro per jaar moet gaan betalen voor de huur van de ambassade. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
De hoogte van de definitieve huurprijs is in dit stadium nog niet bekend. Dit is onderdeel van de verdere uitwerking van de business case.
19. Vergeleken met het huidige pand betekent dit het Escher Museum jaarlijks zo’n 7 ton extra aan huur moet gaan ophoesten. Dit is een stijging van 430%. Beseft het college dit?
Ja, al is deze vergelijking niet reëel omdat de oppervlakte en daarmee samenhangende bezoekersaantallen van het huidige pand en de voormalige Amerikaanse Ambassade sterk verschillen.
20. In het artikel van Den Haag Centraal staat dat de jaarlijkse subsidie van de gemeente momenteel 450.000 euro bedraagt en dat dit bedrag al is ingeboekt door het consortium onder het kopje “Huur museum gegarandeerd door de gemeente”. Dit terwijl uit het jaarverslag 2017 blijkt dat de subsidie van de gemeente uit drie componenten bestaat: huur, gebruikersonderhoud en exploitatie. Hoe kan het dat de totale subsidie besteed gaat worden aan de huur van het gebouw zodat voor de overige kosten van het museum geen geld meer is?
Als de subsidie volledig besteed gaat worden aan de huur, dan zal het Escher Museum andere inkomsten moeten gebruiken om het gebruikersonderhoud en exploitatie af te dekken.
21. In de brief van het college staat dat de gemeente voor het beoogde plan geen extra structurele bijdrage aan de exploitatie van het Eschermuseum levert. Dit leidt tot de conclusie dat de huurverhoging geheel voor rekening komt van het Escher Museum. Is dit juist?
Ja.
22. Kan het college garanderen dat ook geen incidentele bijdrages worden gedaan aan het plan? Zo nee, waarom niet?
Op dit moment houdt het college vast aan de (financiële) uitgangspunten van de marktverkenning.
23. Hoe wordt langjarig geborgd dat het Eschermuseum op termijn geen extra structurele bijdrage aan huur en onderhoud van het nieuwe onderkomen nodig heeft van de gemeente?
Dit is onderdeel van de verdere uitwerking van het plan.
24. Hoe hoog zijn de jaarlijkse kapitaallasten van de ambassade bij benadering als de gemeente het gebouw in eigendom behoudt en gaat verhuren aan het Escher Museum zonder hotel?
Dat hangt af van de hoogte van de investering die benodigd is om hier een museum te realiseren.
25. Het gebouw is momenteel tijdelijk in gebruik door Galerie West en Anna Vastgoed en Cultuur. Is het college met mij van mening dat deze gebruikers het pand op het moment goed benutten, voor reuring in het museumkwartier zorgen, nieuwe toegevoegde activiteiten hebben opgezet, publiek uit binnen- en buitenland trekken, multidisciplinair zijn en dat al met al met deze activiteiten sprake is van gebruik dat past in de visie op het Museumkwartier? Zo nee, waarom niet?
Ja.
26. Galerie West zit nu als presentatie-instelling in de landelijke Culturele Basisinfrastructuur 2017- 2020 (de BIS) en ontvangt daardoor Rijkssubsidie. De minister van OCW wil in de periode 2021-2024 zes presentatie-instellingen behouden en extra investeren in twee presentatieinstellingen. Uit de uitgangspuntennota: “Presentatie-instellingen liggen aan de basis van experiment en vernieuwing in de beeldende kunst. Hier wil ik zo veel mogelijk publiek mee in aanraking brengen. Daarom behoud ik 6 presentatie-instellingen in de basisinfrastructuur. Ik investeer een bedrag van 0,9 miljoen waarvan € 0,15 miljoen voor een betere beloning van beeldend kunstenaars. Daarbij geef ik twee instellingen de opdracht om zich specifiek te richten op het verbreden van hun (inter)nationale publiek.” Is het college met mij van mening dat West grote kans maakt om opnieuw als presentatieinstelling in de BIS te worden opgenomen en zelfs kans maakt om de opdracht te krijgen zich specifiek op het (inter)nationale publiek te richten? Zo nee, waarom niet?
De beoordeling van de aanvragen van presentatie-instellingen voor een plek in de BIS geschiedt door de Raad voor Cultuur en besluitvorming berust bij het rijk.
27. Galerie West is dankzij haar aansprekende programmering in de Amerikaanse ambassade samen met het Eye Filmmuseum uit Amsterdam en het De Pont museum uit Tilburg genomineerd voor de jaarlijkse prestigieuze oorkonde van de Nederlandse afdeling van AICA
(Association Internationale des Critiques d’Art/Internationale Vereniging van Kunstcritici). Uit het juryrapport: “West steekt zijn nek uit met gewaagde keuzes. Bij West kan het publiek zich over de breedte van contemporaine cultuur oriënteren. (…) De vindingrijke programmering is zowel kunsthistorisch-inhoudelijk sterk als hedendaags relevant: een unieke combinatie waar weinig musea naar streven, maar waar een kleine organisatie als West door flexibiliteit, het juiste netwerk en de samenwerking met andere instellingen tot kan komen.” Is het college
hiervan op de hoogte?
Ja.
28. Is het college met mij van mening dat de groeiende nationale en internationale waardering die West krijgt aangeeft dat West voor de toekomst van het Museumkwartier van groot belang kan zijn? Zo nee, waarom niet?
De hedendaagse programmering die West eerder vanuit Huis Huguetan en nu vanuit het Ambassadegebouw presenteert in het Museumkwartier is een aanvulling op het huidige overwegend historische museale aanbod die kan bijdragen aan de toekomstige aantrekkelijkheid van dit deel van de binnenstad.
29. In een persbericht maakte Galerie West bekend in gesprek te zijn met een investeerder om samen met die partij de voormalige ambassade te ontwikkelen. Is het college hiervan op de hoogte? Zo nee, waarom niet?
Ja.
30. Volgens onze informatie is er door Galerie West contact gezocht met de gemeente om hun plannen te bespreken. Klopt dit? En zo ja wanneer is door Galerie West contact gezocht met de gemeente? En is het college hier op ingegaan?
Begin dit jaar heeft West in ambtelijke gesprekken en in een gesprek met de wethouder Cultuur een presentatie gegeven over de inhoudelijke visie op het gebouw waarbij ook melding is gemaakt van een investeerder. Sinds 2015 echter heeft het college zich gericht op onderzoek naar de mogelijkheden van het Eschermuseum als nieuwe invulling van het Ambassadegebouw en dit traject was toen nog gaande.
31. Het plan van Galerie West stelt geen uitbreidingen nodig te hebben en het huidige gebouw optimaal te gaan gebruiken. Heeft het college dit meegewogen in de beslissing met het consortium in zee te gaan? Zo nee, waarom niet?
Nee, sinds 2015 heeft het college zich gericht op onderzoek naar de mogelijkheden van het Eschermuseum als nieuwe invulling van het Ambassadegebouw.
32. Waarom heeft het college besloten exclusief met één partij verder te onderhandelen als ook West te kennen heeft gegeven dat er een investeerder is gevonden en plannen heeft? Was het afwegen van de twee plannen op voor- en nadelen niet een effectievere gang van zaken?
Het Eschermuseum wordt ook bezocht door scholen, gezinnen met kinderen en mensen die geen traditionele museumbezoeker zijn. Door de bewezen aantrekkingskracht op buitenlands bezoek kan het Eschermuseum in uitgebreide vorm naast het cultuurbeleid ook het economisch beleid van de gemeente ondersteunen. Gezien de economische impact van een groter Eschermuseum voor de stad en de mate waarin dit positief bijdraagt aan het Museumkwartier richt het college zich dan ook sinds 2015 op het Escherconcept als mogelijke toekomstige nieuwe invulling van het Ambassadegebouw en pijler onder de versterking van een Museumkwartier met internationale aantrekkingskracht.
33. Zijn er met het consortium bindende afspraken gemaakt om het openbare en publieke karakter van de plek te borgen? Zo nee, waarom niet?
Nee, het plan is nog niet in de fase dat er bindende afspraken zijn gemaakt.
34. Zijn er met het consortium bindende afspraken gemaakt over het organiseren van op de stad gerichte kunst- en cultuurevenementen zoals de ambassade nu fungeert? Zo nee, waarom niet?
Nee, het plan is nog niet in de fase dat er bindende afspraken zijn gemaakt. Daarnaast is dit geen onderdeel van het programma van eisen van het Eschermuseum.
35. Kan het college aangeven hoeveel procent van bezoekers aan het Escher Museum binnen- en/of buitenlandse toerist zijn? En hoeveel procent zijn Hagenaars?
In 2017 trok het museum 153.115 bezoekers waarvan 37% binnenlands bezoek. In 2018 bezochten 156.268 mensen het museum, waarvan 40% binnenlandse bezoekers. Hierbij komen de meeste bezoekers uit Zuid-Holland en dan met name uit Den Haag en Rotterdam.
36. Kan het college aangeven in hoeverre het Escher Museum bijdraagt aan het makersklimaat?
Museale collecties en exposities vormen een van de mogelijke inspiratiebronnen voor makers op het gebied van beeldende kunst. Voor het Museumkwartier richt het beleid zich op versterking van de aantrekkelijkheid voor buitenlands toerisme, dat banen genereert. Het Eschermuseum heeft internationale aantrekkingskracht en loopt op de huidige locatie tegen de grenzen van de groei aan.
37. Kan het college aangeven aan welke harde eisen het plan van het consortium moet voldoen?
De belangrijkste uitgangspunten van de marktverkenning zijn:
1) het realiseren van een Eschermuseum;
2) het realiseren van een verkoopresultaat van 11,5 miljoen euro;
3) de hoogte van de huidige subsidie aan het Eschermuseum blijft gehandhaafd.
38. Wat zijn de gevolgen als het consortium niet aan deze eisen kan voldoen?
Dan zal het college zich beraden hoe verder.
39. Op welke wijze wordt geborgd dat de Amerikaanse ambassade voor de lange termijn en ook indien het Escher Museum om wat voor reden dan ook ophoudt te bestaan, na verkoop een publieke en culturele bestemming houdt?
De gemeente geeft het pand in erfpacht uit. Dit betekent dat de gemeente erfpachtsvoorwaarden op zal stellen waarin wordt bepaald welke functies zijn toegestaan.
Het college van burgemeester en wethouders,
de wnd. secretaris, de wnd. burgemeester,
Dineke ten Hoorn Boer Johan Remkes
nog steeds geen antwoorden??