21 Jan 2011. Er dreigt opnieuw een grote culturele kaalslag in Den Haag. Frontera, Andergrond, Baracca en het Zieke zijn vier kleinschalige culturele broedplaatsen uit de binnenstad die plaats moeten maken voor nog meer appartementen. Vervangende ruimte is er niet. De Haagse Stadspartij stelt schriftelijke vragen.
Update: De vragen zijn beantwoord.
Ook de Kombinatie bungelt nog en recent zijn we De Illusie, Stoemp, King Kong en Stand al
kwijt geraakt. Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij trekt aan de bel bij het college van b&w: “Het is rampzalig dat de binnenstad steeds meer culturele initiatieven kwijtraakt en steeds saaier en eenvormiger wordt.
Het college doet, ondanks de mooie beloftes om van het Oude Centrum en de Stationsbuurt een hippe buurt te maken met veel broedplaatsen en
galerietjes, helemaal niets. Alles wordt verpatst aan de hoogste bieder.
In de binnenstad dreigt een monocultuur te ontstaan gedomineerd door
winkelketens, casino’s en horeca. Eén grote koop- en vreetgoot, bah”,
aldus de fractievoorzitter van de Haagse Stadspartij, Joris Wijsmuller.
Hippe wijken zien artistieke buren verdwijnen
(AD/Haagsche Courant, 24 jan 2011)
De ambitie om van de Stationsbuurt en het Oude Centrum hippe en
creatieve buurten te maken dreigt faliekant te mislukken. In de
binnenstad moeten vier kleinschalige kunstcentra binnenkort plaatsmaken
voor meer appartementen.
Eerder ging de stekker al uit drie andere zogeheten culturele
broedplaatsen in de Haagse binnenstad. Vervangende ruimte is er voor
deze locaties niet.
Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij is verbijsterd. Het is
rampzalig dat de binnenstad steeds meer culturele initiatieven
kwijtraakt. Het college doet, ondanks de mooie beloftes om van het Oude
Centrum en de Stationsbuurt een hippe buurt te maken met veel
broedplaatsen en galerietjes, helemaal niets.
Frontera, Andergrond, Baracca en het Zieke zijn vier van de plekken
waar kunstenaars in de binnenstad wonen, werken en elkaar ontmoeten in
langdurig leegstaande panden. De bedoeling is dat de kunstcentra andere
creatievelingen aantrekken. Alle vier hebben ze onlangs te horen
gekregen dat hun tijd erop zit.
Kunstenaars verliezen plek
(AD/Haagsche Courant, 24 jan 2011)
Diepzwart is de voordeur en voor de gelegenheid voorzien van
een wit kruis. Want aan de Zuidwal nummer 19 komt het einde van het
kleinschalige kunstenaarscentrum Baracca rap in zicht.
We hebben het nog even kunnen rekken, zegt striptekenaar Ibrahim Ineke
die samen met kunstenaar Yvo van der Vat het centrum vijf jaar op de
been hield. Maar vóór 28 februari houdt het definitief op. Waar we
heengaan? Geen idee, er is nog geen vervangende ruimte.
Baracca is niet de enige die worstelt met de huisvesting. Ook andere
kunstenaarscentra die als culturele broedplaatsen door het leven gaan
moeten hun tijdelijke onderkomen plotseling verlaten. Zoals Frontera,
Andergrond (beide in de Herderinnestraat) en Het Zieke (aan het
Zieken).
Kunstenaar An3 van Andergrond wil niet gelijk gaan zeiken, maar
positief is hij natuurlijk niet. Weet je, als een wijk ontwikkeld moet
worden, gooien ze er graag kunstenaars in. Dat is goed voor de sfeer, de
aantrekkingskracht. Maar gaat het een beetje de goede kant op, dan zijn
die kunstenaars ook de eersten die het loodje leggen. Want dan kan er
geld worden verdiend.
Houden de direct betrokkenen zich nog een beetje in, voorman Joris
Wijsmuller van de Haagse Stadspartij is het stadium van redelijkheid
voorbij. Hij wordt pisnijdig van de steeds saaier wordende binnenstad.
Pure armoede, moppert hij. In het Haagse centrum dreigt één grote koop-
en vreetgoot. Bah.
En dat terwijl het college van b en w toch echt zelf van de
Stationsbuurt en het Oude Centrum een hippe buurt wil maken. Via juist
de culturele broedplaatsen en de kunstenaars. Die trekken
(koopkrachtige) creatievelingen aan, zo is de gedachte.
Het is best wel gelukt, vindt Ibrahim Ineke. Zoveel leuke
kunstinitiatieven op één plek, zoals hier achter de Prinsegracht, dat
zie je niet in Rotterdam of Amsterdam. Maar hoe moet het verder met de
broedplekken? En met zoiets als Hoogtij, de voormalige Haagse Rondgang
die door Van der Vat is overgenomen? Niemand die het weet. Zo’n acht
keer per jaar kunnen bezoekers langs galeries en exposities in
kunstcentra als Baracca, Frontera en Andergrond. Ze worden altijd goed
bezocht. Maar 18 februari is de laatste, tien dagen voordat we ons pand
uit moeten.
HSP: ‘Culturele kaalslag in Den Haag’
(TV West, 23 jan 2011)
DEN HAAG – Er dreigt een grote culturele kaalslag in Den Haag. Dat
vindt de fractie van de Haagse Stadspartij in de Haagse gemeenteraad. De
culturele broedplaatsen Frontera, Andergrond, Baracca en het Zieken
zouden plaats moeten maken voor appartementen. De Haagse Stadspartij
heeft hierover schriftelijke vragen gesteld aan het college van
burgemeester en wethouders. ‘Het is rampzalig dat de binnenstad steeds
meer culturele initiatieven kwijtraakt en steeds saaier en eenvormiger
wordt.’ aldus fractievoorzitter Joris Wijsmuller van de Haagse
Stadspartij.
BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN
van het raadslid de heer G.H.M. Wijsmuller
Den Haag, 15 februari 2011
Inzake: broedplaatsen Stationsbuurt en Oude Centrum
De gemeenteraad
Het gemeenteraadslid de heer G.H.M. Wijsmuller heeft op 20 januari 2011 een brief met daarin negen vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht. De vragen gaan over culturele broedplaatsen in de Stationsbuurt en het Oude Centrum.
Overeenkomstig artikel 38 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoorden wij deze vragen als volgt.
Sinds 2000 is de gemeente Den Haag betrokken en actief met het zogenaamde culturele broedplaatsbeleid. “Culturele broedplaatsen zijn plekken waar Haagse kunstenaars kunnen worden en werken; centra van kunst en cultuur waar kunstenaars elkaar kunnen ontmoeten en waarmee de Haagse buurten kunnen profiteren van de culturele en sociale spin-off die de broedplaatsen leveren.
Gebleken is dat het tekort aan woon- en werkruimte voor kunstenaars in Den Haag als een gemis wordt ervaren, er is behoefte aan een meer en kwalitatief beter aanbod van ruimte”, aldus het college in 2000. In diverse beleidsnota’s heeft het college de afgelopen tien jaar benadrukt dat vooral in het Oude Centrum en de Stationsbuurt ruimte moet zijn voor culturele broedplaatsen.
Hierover heb ik de volgende vragen:
1. Kan het college aangeven waarom de culturele broedplaats Frontera, Herderinnestraat 7 binnenkort moet vertrekken uit de binnenstad en of er vervangende ruimte is aangeboden? Zo nee, waarom niet?
In de Herderinnestraat 7 is met een bruikleencontract via Stroom een kunstenaar gehuisvest. Het pand is van de gemeente. De gemeente voert gesprekken met de WOM over overname van het pand met de bedoeling het pand op te knappen en te gaan verhuren. Over de voorwaarden moet nog overeenstemming worden bereikt en het is nog niet duidelijk wanneer de overdracht gaat plaatsvinden. Er is nog geen zicht op een datum waarop de Herderinnestraat 7 moet worden opgeleverd.
2. Kan het college aangeven waarom de culturele broedplaats Andergrond, Herderinnestraat 16 binnenkort moet vertrekken uit de binnenstad en of er vervangende ruimte is aangeboden? Zo nee, waarom niet?
De Herderinnestraat 16 is via Stroom om niet in bruikleen gegeven aan Andergrond. Voor de goede orde merkt het college op dat bij het eindigen van de bruikleen geen juridisch recht bestaat op andere ruimte. Het gaat in dit geval om zowel woon- als presentatieruimte. Het pand moet medio maart 2011 worden opgeleverd. De WOM, eigenaar van het pand, gaat het pand opknappen waarna het beschikbaar komt voor verhuur.
Stroom kan de mensen van Andergrond helpen aan andere tijdelijke woonruimte (in Transvaal). Zij hebben aangegeven hiervoor interesse te hebben. Er is momenteel geen zicht op presentatieruimte die op korte termijn om niet beschikbaar kan worden gesteld in de Stationsbuurt of omgeving van de binnenstad. Er staan wel ruimtes te huur. De gemeente blijft overigens wel alert op geschikte ruimtes die tijdelijk (via Stroom) beschikbaar kunnen worden gesteld aan kunstenaars(initiatieven). Het college constateert dat er in de omgeving van het centrum diverse locaties zijn die (al dan niet tegen een vergoeding) beschikbaar zijn voor kunstenaars (zie antwoord vraag 9) en geeft Andergrond in overweging om afspraken te maken met één van de andere initiatieven over (mede)gebruik.
3. Kan het college aangeven waarom de culturele broedplaats Zieke, Zieken 189 t/m 189 onlangs moest vertrekken uit de Stationsbuurt en of er vervangende ruimte is aangeboden? Zo nee, waarom niet?
Zieken 189, dat deel uitmaakt van Zieken 185 t/m 189, is gekraakt geweest. Het betreft panden van de WOM die in zeer slechte staat verkeren. Het gekraakte pand is intussen ontruimd. Het pand werd gebruikt als woon- en projectruimte waar o.a. tentoonstellingen werden georganiseerd. Ook hier merkt het college voor de goede orde op dat er geen juridisch recht bestond op andere ruimte. Er is overigens voorzien in andere woonruimte, voor de projectruimte geldt hetzelfde als voor de presentatieruimte van Andergrond (zie vraag 2).
4. Kan het college aangeven waarom de culturele broedplaats Baracca, Zuidwal 17 binnenkort moet vertrekken uit de binnenstad en of er vervangende ruimte is aangeboden? Zo nee, waarom niet?
De bruikleen van presentatieruimte Baracca loopt eind februari af omdat de renovatie en verbouw tot woning (conform het bestemmingsplan) van de Zuidwal 17 door de WOM binnenkort start. Ook Baracca heeft geen juridisch recht op vervangende ruimte. Voor de presentatieruimte Baracca geldt hetzelfde als voor de presentatieruimte van Andergrond (zie vraag 2).
5. Kan het college aangeven of de culturele broedplaats De Kombinatie, Lange Beestenmarkt 104-106 binnenkort moet vertrekken uit de binnenstad? Zo nee, waarom niet?
Met De Kombinatie wordt conform optie 2 uit de afdoening motie Regentenkamer (rm 2010.154, RIS 174069, DSO/2010.1613) gesproken over aankoop van de panden door De Kombinatie en verbouwing in eigen beheer tot een muziekpodium conform de (wettelijke) eisen.
De Brandweer heeft De Kombinatie schriftelijk medegedeeld dat het gebruik van de Lange Beestenmarkt 104–106 dient te worden gestaakt. In reactie daarop heeft de directie van de Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt – Oude Centrum, als eigenaar van het pand, besloten om de bruikleenovereenkomst voor het pand per 31 maart 2011 op te zeggen. Het staken van het gebruik en het opzeggen van de bruikleenovereenkomst staan los van het traject dat door de gemeente is ingezet om het pand eventueel te verkopen aan De Kombinatie. De Raad wordt binnenkort geïnformeerd over de stand van zaken van de eventuele verkoop.
6. Eerder al is culturele broedplaats Stoemp vertrokken van de Stationsweg 142, 144, 152 en 162, terwijl deze panden nu al jarenlang leeg staan. Hetzelfde geldt voor de culturele broedplaatsen King Kong en Vereniging Stand op het Spui/Lamgroen. Hier ligt de grond al heel lang braak. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
Stoemp zat destijds in de panden aan de Stationsweg op een bruikleencontract via Stroom. Toen de panden werden verkocht aan Geste, zijn deze conform afspraak leeg geleverd. Over de voortgang van de projecten van de Geste Groep in de Stationsbuurt heeft het college uw Raad recent geïnformeerd in de beantwoording van de schriftelijke vragen van de Haagse Stadspartij (sv 2010.482, RIS 177226). De panden op de hoek Spui/Uilebomen/Lamgroen zijn gesloopt om de met de projectontwikkelaar gemaakte afspraken over levering van bouwrijpe grond na te komen. Inmiddels is bekend dat de voorgenomen ontwikkeling niet doorgaat, maar dat was ten tijde van de sloop van de panden niet voorzien.
7. Ook de culturele broedplaats Prinsegracht 8 moest vertrekken uit de binnenstad alsmede De Illusie aan de Casuariestraat/Schouwburgstraat. Is dit juist? Zo nee, waarom niet?
Het bruikleencontract via Stroom voor de Prinsegracht 8 is beëindigd ten behoeve van de verbouwing van het pand door de WOM voor het Humanity House. De panden aan de Casuariestraat / Schouwburgstraat zijn door het Rijk leeg geleverd ten behoeve van de Haagse Campus van de Universiteit Leiden, waardoor De Illusie moest vertrekken. In geen van beide gevallen bestond juridisch recht op herhuisvesting.
Het college hecht eraan te vermelden dat kunstenaars uit de Prinsegracht 8 aansluitend terecht konden in de tijdelijke locaties Leeghwaterstraat 151 (tot op heden), Spui/Uilebomen/Lamgroen (intussen opgeleverd) en de voormalige vrouwenvakschool aan de Koningin Emmakade (intussen opgeleverd).
De samenstelling van de groep mensen wisselt. Een deel van de mensen uit de Prinsegracht 8 is uitgewaaierd naar diverse locaties in de stad.
In gesprekken met De Illusie hebben verschillende locaties de revue gepasseerd die om uiteenlopende redenen niet tot resultaat hebben geleid; ze bleken niet (meer) beschikbaar, te duur, het bleek voor De Illusie lastig om tot een helder en eenduidig plan te komen, een groot deel van de mensen uit De Illusie had voor zichzelf al een oplossing gevonden. De gemeente heeft De Illusie een werkpand aan de Grote Beerstraat in de Binckhorst te huur aangeboden op basis van een cultureel huurtarief. Dat is op financiële gronden afgeketst. Sinds medio 2010 heeft een vijftal mensen uit De Illusie het pand Roggeveenstraat 2, dat eigendom is van de gemeente, tijdelijk in bruikleen via Stroom.
Deze twee voorbeelden illustreren de dynamiek waarop het college doelt in het collegeakkoord 2010-2014 ‘Aan de slag’. Daarin staat dat broedplaatsen belangrijk zijn en de gemeente kunstenaars ondersteunt in het vinden van locaties. Maar ook dat broedplaatsen per definitie tijdelijk zijn, zowel qua locatie als qua samenstelling.
8. In de pers valt te lezen dat de Asta-bioscoop een casino dreigt te worden en er winkel- en hotelnieuwbouw komt op de plek van Marks en Spencers. Waarom lukt het dit college niet om de vestiging van culturele broedplaatsen in de binnenstad te faciliteren zoals in diverse beleidsnota’s is vastgelegd en lukt het wel om van de binnenstad een groot commercieel amusements- en consumeercircus te maken?
De prijzen van vastgoed in hartje binnenstad zijn simpelweg te hoog om permanente vestiging van kunstenaarsinitiatieven mogelijk te maken. Het college deelt de opvatting niet dat er rond de binnenstad onvoldoende (tijdelijke) ruimte zou zijn voor kunstenaars en kunstenaarsinitiatieven. Zie het antwoord op vraag 9.
9. Door het vertrek van de onder de vragen 1 t/m 7 genoemde culturele broedplaatsen vindt een culturele kaalslag plaats in de binnenstad die zijn weerga niet kent. Voor de genoemde culturele broedplaatsen lijkt bovendien niet of nauwelijks vervangende ruimte te zijn gevonden. Is het college bereid om met grote voortvarendheid actie te ondernemen om er voor te zorgen dat er in het Oude Centrum en de Stationsbuurt voldoende ruimte wordt geschapen voor culturele broedplaatsen? Zo nee, waarom niet? En zo ja, hoe?
Er is een groot aantal locaties (verhuurd of in tijdelijke bruikleen) rond de binnenstad waar (o.a.) kunstenaars actief zijn. Bijvoorbeeld: Project Space 1646 (Boekhorststraat 125), West (Groenewegje 136), <>TAG (Stille Veerkade 19), VIDE (Uilebomen 66), De Grote Witte Reus (Stationsweg 55), JCA De Kok (Lange Beestenmarkt 99), Spanjaardshof (Westeinde 58), Kunstgreep (Prinsegracht 64), De Kombinatie (Lange Beestenmarkt 104-108), De Regentenkamer (Cort Heyligersstraat 4), Walden Affairs (Zuidwal 52-52b), Herderinnestraat 7, De Kok Elders (Looierstraat 2-4), Ruimtevaart (Loosduinseweg 9), voormalig buurthuis ’t Anker (Noordwal 117), Bed’elZE’ (Spui 24-26), BH139 (Boekhorststraat 139), KV20 (Korte Voorhout 20), Van Maanenkade 13 en 218. Binnenkort wordt Quartair aan de Toussaintkade heropend na renovatie. Andergrond (Herderinnestraat 16) moet medio maart worden opgeleverd, Baracca (Zuidwal 17) eind februari.
Ook zijn er rond de binnenstad diverse atelierpanden: Prinsegracht 14a-16, Stille Veerkade 21, Boomsluiterskade 373-374, Denneweg 24-30, Hekkelaan 23 a-e, Hoge Zand 28-40a, Kazernestraat 88-102, Looijerstraat 70, Nieuwe Molstraat 14, Parallelweg 44, Paviljoensgracht 133, Scheldestraat 166, Scheepmakerstraat 37, Stationsweg 137 en Zwarteweg 81.
Er is dus heel wat ruimte voor kunstenaars rond de binnenstad, zoals blijkt uit bovenstaande opsomming van meer dan 30 locaties. In lijn met het collegeakkoord zullen er tijdelijke locaties verdwijnen, waartegenover staat dat er elders nieuwe locaties bij kunnen komen. Er is geen sprake van ‘culturele kaalslag’ in het gebied rond de binnenstad, zoals wordt gesuggereerd.
Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,
mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen