Vandaag is het 8 maart. Zoals ieder jaar op deze dag, wordt ook vandaag weer Internationale Vrouwendag gevierd. 8 maart is een dag waarop we stilstaan bij de vele verworvenheden die de vrouwenrechtenbeweging in de loop der jaren heeft weten af te dwingen. Sinds het begin van de vrouwenstrijd hebben zich grote veranderingen in het leven van vrouwen voltrokken die het verdienen om gevierd te worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het kiesrecht, recht op scheiding, abortus en de emancipatie in het onderwijs en op de arbeidsmarkt.
Genoeg reden om ieder jaar een feestje te bouwen op 8 maart maar de feeststemming moet wat ons betreft niet de overhand krijgen. Internationale Vrouwendag is niet alleen een dag van viering maar ook een dag voor solidariteit tussen vrouwen en aandacht voor de strijd die nog altijd niet voltooid is. Deze componenten zijn helaas lang niet altijd terug te zien in 8 maart vieringen.
Individualisering en depolitisering
Er lijkt vandaag de dag namelijk zowel sprake te zijn van een individualisering als van een depolitisering van Internationale Vrouwendag. Waar in 8 maart activiteiten het thema emancipatie centraal staat, gaat het te vaak over de emancipatie van individuele vrouwen. En dan met name de emancipatie op de arbeidsmarkt. Ook is er een verdergaande depolitisering gaande waarbij 8 maart steeds meer lijkt te veranderen in een soort algemene dag om vrouwen in het zonnetje te zetten. De nominatie van de Vrouwenverwendag voor de Kartiniprijs, de jaarlijkse emancipatieprijs van Den Haag, is hier een exemplarisch voorbeeld van. De Vrouwenverwendag is een prachtig, warm en sociaal initiatief maar dit project heeft natuurlijk weinig te maken met vrouwenstrijd. Hoe doet dit recht aan Kartini die een radicale voorvechter van vrouwenrechten was? En wat is de volgende stap, wordt Moederdag volgend jaar genomineerd voor een emancipatieprijs?
Hernieuwde focus op strijd
Wij pleiten voor een terugkeer naar de historische betekenis en invulling van Internationale Vrouwendag. Een dag in het teken van vrouwenstrijd. Deze focus is nodig want de strijd is namelijk nog lang niet gestreden. Vrouwen verdienen nog altijd minder dan mannen, vrouwen worden vaker getroffen door armoede, er is over het algemeen genomen geen gelijke verdeling van zorg- en huishoudtaken tussen mannen en vrouwen en Nederlandse vrouwen zijn internationaal koploper waar het gaat om parttime werken. Ook de toenemende druk van mantelzorg die gepaard gaat met de decentralisaties komt voor een onevenredig deel op vrouwen terecht. Aan de reeds bestaande triple burden – werk, kinderen en huishouden- worden ook nog eens intensieve mantelzorgtaken toegevoegd.
Veel vrouwen die er in deze ongelijke samenleving wél in slagen een succesvolle voltijds carrière te combineren met een gezin kunnen dit alleen doen doordat zij in de geprivilegieerde positie zitten dat zij een andere vrouw kunnen inhuren om voor een laag loontje de zorgtaken in het gezin uit te voeren. Wat ons betreft moet de focus van emancipatie niet liggen op de promotiekansen van een kleine groep bevoorrechte vrouwen maar moeten we in plaats daarvan strijden voor een samenleving met echte gelijkheid voor álle vrouwen!
Seksueel geweld en cultureel racisme
Een ander belangrijk punt van vrouwenstrijd is seksueel geweld tegen vrouwen. De anti-Islambeweging Pegida probeert vandaag met een campagne aan te sluiten bij het thema Internationale Vrouwendag. Met een discriminerend affiche waarop een vrouwenvoet in een rode hakschoen een Koran vertrapt, koppelen zij hun anti-Islam agenda aan vrouwenstrijd. We moeten ‘onze vrouwen’ beschermen tegen De Islam in het algemeen en vluchtelingen in het bijzonder, zo luidt de boodschap. De afgelopen weken hebben we dit soort retoriek vaker voorbij zien komen. Helaas ook in de Haagse gemeenteraad waar ongefundeerde, discriminerende en ronduit smakeloze beschuldigingen werden geuit richting de mannelijke statushouders die we in deze stad gaan huisvesten. Er wordt zonder enige onderbouwing gesuggereerd dat deze erkende vluchtelingen massaal seksueel geweld zouden gebruiken en een gevaar zouden zijn voor de veiligheid van de vrouwen in deze stad. Maar seksisme en seksueel geweld tegen vrouwen zijn geen importproduct. Verre van.
Als we naar het vrouwbeeld in de door de anti-Islambeweging zo bejubelde ‘westerse samenleving’ kijken zien we dat vrouwen meer dan ooit beschouwd worden als voorwerpen die louter gedefinieerd worden door hun seksualiteit. Dit uit zich niet alleen in het verdekt en openlijk seksisme waar vrouwen aan de lopende band mee geconfronteerd worden maar ook in seksueel geweld. Uit cijfers uit 2014 blijkt bijvoorbeeld dat één op de vijf Nederlandse vrouwen als kind (<15 jaar) seksueel geweld door een volwassene heeft ondervonden•. Cijfers uit 2013 laten zien dat vrouwen in Nederland 24 keer per week aangifte deden van verkrachting. Schrikbarende cijfers. Seksueel geweld is een groot probleem dat serieuze aandacht behoeft maar er is weinig tot geen beleid meer dat zich specifiek richt op de preventie van deze vorm van geweld.
Wie stonden er de afgelopen decennia op de barricaden om aandacht te vragen voor al dit seksueel geweld tegen vrouwen? In ieder geval niet de zelfverklaard feministische ‘daar moet een piemel in’ schreeuwers. Natuurlijk is het belangrijk om aandacht te hebben voor de specifieke problemen waar vrouwen uit sommige migrantengroepen in Nederland mee geconfronteerd worden, zoals bijvoorbeeld huwelijksdwang of genitale verminking. Deze vrouwen horen de hulp en bescherming te krijgen die hen toekomt. Maar seksisme is geen importproduct. We moeten vrouwenstrijd niet laten kapen door racisme en zondebokpolitiek, laten we in gezamenlijkheid blijven strijden voor radicale verandering richting een solidaire samenleving met gelijke rechten voor álle vrouwen!
Fatima Faïd en Sanne van der Gaag, gemeenteraadsleden Haagse Stadspartij
_____________________________________________________________________________________________________________________
* Op 8 maart wordt in het Atrium in het Stadhuis van Den Haag om 17.15 de fototentoonstelling ‘Vrouwen hebben nooit stilgezeten’ geopend. Aansluitend volgt er een openbaar debat tussen 7 vrouwen en een netwerkborrel. Raadslid Sanne van der Gaag neemt deel aan het debat.
* Comité 8 maart organiseert op Internationale Vrouwendag een strijdbare demonstratie voor vrouwenrechten. De demonstratie vertrekt om 18.00 vanaf de Dam in Amsterdam.
* Raadslid Fatima Faïd is zondag 13 maart aanwezig bij de Haagse viering van Internationale Vrouwendag in de Haagse Hogeschool. Het programma begint om 11:00 uur.