‘Houdbaarheid Schenkviaduct allang over de datum!’

Den Haag Centraal, 22 okt 2015
Door Gerwin van Vulpen

Recent onderzoek heeft aangetoond dat het Schenkviaduct niet is afgeschreven, maar bouwtechnisch nog tot 2040 meekan. Helaas is in dat onderzoek de verkeerstechnische houdbaarheid van het viaduct niet meegenomen. Een gemiste kans, want het Schenkviaduct past al meer dan 25 jaar niet meer in de huidige visie op de verkeersafwikkeling rond het centrum. Sterker nog, het viaduct staat een adequate verkeersafwikkeling rond het centrum letterlijk in de weg en zet daarmee de bereikbaarheid van de stad, maar ook de leefbaarheid en de luchtkwaliteit in woonwijken binnen de Centrumring onverantwoord zwaar onder druk. Het Schenkviaduct is in 1939 gebouwd en sloot in de periode na de oorlog, net als het Prins Bernhardviaduct, goed aan bij plannen om de wijken in het zuidwesten van Den Haag middels grote fly-overs door en over het centrum heen met de snelweg A12 te verbinden. Terwijl andere grote steden, naar Amerikaans model, plannen maakten voor een ringweg om de stad, wilden Haagse plannenmakers in die periode doorgaand verkeer met vierbaanswegen dwars door het centrum naar de snelweg leiden. Zij hadden wel de enorme groei van het aantal auto’s voorzien, maar totaal geen rekening gehouden met de gevolgen van deze ‘dwarswegen’ voor de leefbaarheid in wijken als het Oude Centrum en de Rivierenbuurt. Succesvolle acties van bewoners uit het Oude Centrum om de dwarsweg, het Bernhardviaduct, door hun wijk weg te krijgen (‘Dwarsweg weg!’, 1975) waren de eerste voortekenen dat een dikke stroom doorgaand verkeer door het centrum van de stad voor de leefbaarheid een slecht idee was. Jaren later werd nog een andere dwarsweg door het centrum, de Grote Marktstraat, afgesloten voor het verkeer. En met het Verkeerscirculatieplan (VCP) kwam er eindelijk een nieuwe visie op de verkeersafwikkeling rond de binnenstad: het doorgaand verkeer zou voortaan niet dóór maar óver de Centrumring óm het centrum naar zijn bestemming gaan rijden. Dat heeft in belangrijke mate bijgedragen aan een prettiger leef- en vestigingsklimaat in de binnenstad. Mede hierdoor staat onze binnenstad op de tweede plaats van aantrekkelijke winkelgebieden. In theorie leek Den Haag met de introductie van de Centrumring en het VCP, net als alle andere grote steden, de leefbaarheid en de vitaliteit van zijn binnenstad weer te herstellen. Maar in de praktijk bleven de fly-overs als reusachtige mastodonten staan, waardoor het sluipverkeer door het Centrumringgebied wordt gefaciliteerd.

Schadelijk
Uit verkeerstechnisch oogpunt schiet het Schenkviaduct al decennialang zijn doel letterlijk voorbij, want in de verkeersschema’s van de Haagse Nota Mobiliteit verbindt het keurig de A12 en de noordelijk gelegen wijken met de Centrumring, maar in de praktijk leidt het Schenkviaduct het doorgaand verkeer juist óver de Centrumring heen, om het midden in het centrum uit te spugen. Vandaar uit moet dit sluipverkeer via de Hoefkade en de Parallelweg een weg naar het zuidwesten van de stad zoeken. Met schadelijke gevolgen voor de leefbaarheid in de Stationsbuurt en de Schilderswijk. De geregistreerde knelpunten op het gebied van de luchtkwaliteit op de Hoefkade en de Vaillantlaan zijn een direct gevolg hiervan.

Verbeteren
Het Schenkviaduct is vanuit verkeerstechnisch oogpunt allang over zijn houdbaarheidsdatum heen. Er is geld gereserveerd voor sloop en een nieuwe verbinding. Vanuit de huidige visie op de verkeersafwikkeling kunnen we concluderen dat het deel tussen de Lekstraat en het Rijswijkseplein per direct kan worden gesloopt. Om de Centrumring optimaal te laten functioneren, zou het resterende deel van het viaduct over de spoorlijnen heen vervolgens in beide rijrichtingen op de Lekstraat aangesloten moeten worden. Vraag is of een directe verbinding met de snelweg op die plek van de Centrumring (verkeers) technisch verstandig is. De bereikbaarheid van de stad zal vooral met een nieuwe verbinding ter hoogte van de Neherkade sterk verbeteren, omdat het doorgaand verkeer richting de wijken in Den Haag Zuidwest dan wel een kortere route geboden wordt. Een ander teken dat het Schenkviaduct verkeerstechnisch over de houdbaarheidsdatum is, is het feit dat er indertijd geen fietsof voetpad aangelegd is. Later is er een fietstunnel onder de spoorlijnen gekomen, maar deze tunnel is onveilig en de fietsers moeten hun rijwiel over een trap omhoog duwen. Dat kan in nieuwe plannen ook meteen verbeterd worden. Afbraak van (een deel van) het Schenkviaduct biedt daarnaast ook nieuwe kansen voor de leefbaarheid in de Rivierenbuurt, Stationsbuurt en Schilderswijk. Met een groen buurtpark of een mooie waterpartij op de Schenkkade en het Rijswijkseplein zou de luchtkwaliteit in de wijk er flink op vooruitgaan. Schonere lucht is ook goed nieuws voor de kinderen die straks op het dak van de aangrenzende brede buurtschool aan de Zaanstraat buiten mogen sporten en spelen.