9 Mei 2011. Niet alleen op Wall Street of bij de banken zijn de criminelen die de kredietcrisis hebben veroorzaakt vrijuit gegaan. Ook in Den Haag heeft een kliek van ambtenaren, politici, banken en vastgoedidioten ongestoord de stad naar de financiele afgrond geholpen.
Den Haag dendert (opnieuw) in snel tempo af op de artikel 12-status. Met maar 1 oorzaak: Onverantwoorde vastgoedspeculatie door de gemeente. In 2009 werd al 40 miljoen verlies geleden op de grondexploitaties, in 2010 kwam daar nog eens 60 miljoen bij. En 2011 zal nog grotere verliezen opleveren. De huidige commotie over de twee ministeries die door de gemeente worden gekocht voor 75 miljoen zonder dat er uitzicht is op herontwikkeling is slechts een symptoom. Een symptoom van een groter probleem: Een ongecontroleerde bende politici die er ongestraft een puinhoop van maakt en de burger met de gebakken peren (keiharde bezuinigingen) laat zitten.
Ministeries vormen strop
AD/Haagsche Courant, 7 mei 2011
DEN HAAG De gemeente Den Haag zit opgescheept met twee enorme
kantoorkolossen in het centrum. Ze is verplicht voor tientallen miljoenen
de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie te kopen.
Den Haag koopt gebouwen, ontwikkelaar haakt af
Maar de projectontwikkelaar die op die plek woningen, kantoren, winkels en
horeca zou bouwen is vanwege de crisis afgehaakt.
Daarom moet Den Haag nu op zoek naar nieuwe partijen die iets willen
ontwikkelen op de plek van de gebouwen die over een jaar leeg moeten zijn,
hoewel het crisis is in de vastgoedwereld en grote projecten niet of
nauwelijks van de grond komen.
Wethouder Marnix Norder (PvdA, bouwen en wonen) bevestigde gisteren het
probleem. Hij spreekt van een vervelende situatie. Je hoopt dat dit soort
projecten op een belangrijke plek in de stad snel kan worden gerealiseerd.
Er is geen bouwer meer, maar daarnaast moet Den Haag ook de enorme
financiële tegenvaller opvangen. Volgens Norder betekent dat laatste niet
direct dat er nu nog eens extra moet worden bezuinigd. Maar als er nog
meer grote bouwprojecten niet doorgaan – en daar ziet het wel naar uit is
het de vraag of er in het najaar nog voldoende reserves zijn. Dan gaan we
kijken of er aanvullende maatregelen nodig zijn.
In 2002 maakte Den Haag met onder meer de Rijksgebouwendienst (Rgd) en
projectontwikkelaar MAB afspraken over nieuwbouw van de departementen in
het Wijnhavenkwartier en wat er met de oude gebouwen zou gebeuren. Een
onderdeel van de deal was dat Den Haag de huidige ministeries zou kopen
van de Rgd. MAB kocht het ontwikkelrecht. Nu is de ontwikkelaar
afgehaakt. ,,Het ging om plannen van vóór de kredietcrisis en MAB ziet er
nu vanaf, aldus Norder. Hij stelt dat de gemeente nu vrij is om een nieuwe
ontwikkelaar te gaan zoeken. ,,We zijn rustig aan het kijken hoe we met
deze situatie moeten omgaan.
Zeker is wel dat er nog hoogbouw komt, aldus Norder. Maar ook dat het hele
gebied niet meer in één keer door één partij wordt ontwikkeld, zoals eerst
wel de bedoeling was. Ook komen er minder kantoren dan gepland en meer
woningen. Dat past beter bij de huidige trends op de markt. ,,Het voordeel
is ook dat je meer mensen naar de stad trekt. De wethouder zegt dat hij
inmiddels met verschillende partijen in gesprek is om dat te realiseren.
Politiek wil snel oplossing in kwestie rond ministeries
AD/Haagsche Courant, 9 mei 2011
De problemen die door het afhaken van projectontwikkelaar MAB
zijn ontstaan voor de vernieuwing van het Wijnhavenkwartier, moeten snel
worden opgelost. Ook al leidt dat tot nieuwe bezuinigingen.
,,We moeten dit niet doorschuiven naar een volgende periode, waarschuwt
VVD-raadslid Ibo Gülsen. Hij wil dat wethouder Marnix Norder (PvdA, bouwen
en wonen) snel in beeld brengt welke tegenvallers zich nog meer kunnen
voordoen in het centrum van de stad en wat de financiële gevolgen daarvan
zijn. Het geld dat dit de gemeente kost moet ook nu al worden
afgeschreven. Als de gemeente daardoor geen reserves meer heeft, dienen
die nu te worden aangevuld, zegt Gülsen. Waarmee hij indirect ook aangeeft
dat er dus nog eventueel extra moet worden bezuinigd.
Ook de andere coalitiepartner, D66, wil zo snel mogelijk de problemen
oplossen. Al houdt raadslid Martijn Bordewijk wel een slag om de arm. ,,We
kunnen wel heel stoer zeggen dat we alle gevolgen nu pakken, maar dat moet
niet betekenen dat we niets meer kunnen doen.
Afgelopen zaterdag meldde deze krant dat de gemeente tegen een enorme
financiële tegenvaller aanloopt. In 2002 spraken onder meer Den Haag, de
Rijksgebouwendienst (Rgd) en projectontwikkelaar MAB af dat de gemeente de
huidige ministeries van Financiën en Justitie zou kopen op het moment dat
de nieuwe, even verderop, af zouden zijn. MAB zou die panden overnemen en
het gebied ontwikkelen. Maar dat bedrijf is vanwege de crisis afgehaakt.
Den Haag is toch verplicht de gebouwen voor vele tientallen miljoenen euro’s te kopen.
De grootste coalitiepartner, de PvdA, ziet de situatie niet te somber in,
zegt raadslid Jos de Jong. ,,Dit gebied ligt geweldig, het is een
AAA-locatie. Zeer geschikt voor hoogbouw ook. Ik zie veel mogelijkheden.
Daarom wil hij dat de gemeente rustig op zoek gaat naar een nieuwe
ontwikkelaar. Tot die is gevonden, kunnen de gebouwen tijdelijk worden
gebruikt.
Andere partijen noemen de kwestie wel pijnlijk, zoals D66. En zowel
Gülsen als Bart Brands van de PVV wijzen erop dat dit de tweede keer in
korte tijd is dat de gemeente dacht een deal rond te hebben met een
ontwikkelaar en dit niet doorging. Eerder gebeurde dat al bij de bouw van
de M van Koolhaas bij het Centraal Station.
Brands heeft scherpe kritiek. ,,Dit lijkt op speculeren met belastinggeld.
Blijkbaar heeft de gemeente slechte contracten gesloten, die nu zomaar
opengebroken kunnen worden. Dat is uitermate kwalijk. Hij wil Norder om
opheldering vragen.
‘Bouwafspraken te groot risico’
DEN HAAG – Het Haagse college van burgemeester en wethouders nam te veel
risico toen het in 2002 bouwafspraken maakte met projectontwikkelaar MAB.
Dat zeggen de Haagse Stadspartij en de SP.
Die afspraken gingen over nog te plegen nieuwbouw op de Schedeldoekshaven,
waar nu nog de kantoren van de ministeries van Justitie en Binnenlandse
Zaken zijn gevestigd. De twee ministeries verhuizen binnen een jaar naar
het Wijnhavenkwartier, op de plek waar de Zwarte Madonna stond.
Nu projectontwikkelaar MAB is afgehaakt, moet de gemeente van de
Rijksgebouwendienst, de huidige eigenaar, de twee kantoren kopen. En dat
gaat Den Haag waarschijnlijk miljoenen kosten.
Bron: http://www.westonline.nl/nieuwsitem/50906
Oppositie geschokt over probleem ministeries
De oppositiepartijen in de Haagse gemeenteraad reageren in het AD geschokt
op het nieuws dat de gemeente de gebouwen van de ministeries van Justitie
en Binnenlandse Zaken moet kopen. Projectontwikkelaar MAB zou de panden
eigenlijk slopen en woningen, winkels en kantoren gaan bouwen.
De krant onthulde zaterdag dat de MAB is afgehaakt en Den Haag de kantoren
moet overnemen. Dat gaat waarschijnlijk miljoenen kosten. De SP en de
Haagse Stadspartij zeggen dat er te veel risico is genomen en de PVV heeft
het over speculeren met belastinggeld.
Nieuwe bezuinigingen
Collegepartij D66 noemt de zaak pijnlijk, de VVD sluit nieuwe
bezuinigingen niet uit en de PvdA denkt dat de gebouwen tijdelijk gebruikt
kunnen worden tot er een nieuwe projectontwikkelaar is gevonden.
Bron: Den Haag FM
Norder verwacht meer tegenvallers op bouwprojecten
(RTVWest)
DEN HAAG – Wethouder Norder verwacht nog meer financiële tegenvallers voor de gemeente Den Haag op bouwprojecten. Het kan oplopen tot tientallen miljoenen euro’s.
Dit weekend lekte via de krant AD/HC uit dat Den Haag voor miljoenen euro’s het schip dreigt in te gaan bij de ontwikkeling van de plek waar nu nog de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie zitten.
Economische crisis
Projectontwikkelaar MAB had in 2002 afgesproken met de gemeente Den Haag dat het de locatie zou ontwikkelen maar trekt zich terug uit het project vanwege de economische recessie.
Norder denkt dat door de crisis bij meer bouwprojecten in de stad verliezen zullen ontstaan. Welke projecten dit zijn en om hoeveel geld het precies gaat kon hij niet zeggen. Dit moet in het najaar duidelijk worden.
Norder erkende verder dat aan de terugtrekking van MAB onderhandelingen vooraf zijn gegaan tussen de gemeente en de projectontwikkelaar. Hij wilde niet ingaan op de vraag of MAB een tussenoplossing heeft geboden.
Reactie VVD
De VVD in de Haagse gemeenteraad vindt dat alle bouwprojecten in de stad tegen het licht gehouden moeten worden zodat duidelijk wordt welke tegenvallers nog meer op de stad afkomen.
Ook maakte VVD-raadslid Gülsen duidelijk dat de tekorten wat hem betreft niet doorgeschoven moeten worden naar een volgend college. Als er extra bezuinigingen moeten worden doorgevoerd dan accepteert hij dat, maar een verhoging van de belastingen ziet hij niet als oplossing.
Strop van € 75 miljoen dreigt voor Norder na terugtrekken ontwikkelaar
JuBi-kavel
Den Haag Centraal, 13 May 2011
Door Elske Koopman
Net als in 2002 staat Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij nog
steeds achter hergebruik van de huidige onderkomens van de ministeries van
Justitie en Binnenlandse Zaken, de zogeheten JuBikavel. De kwestie is weer
actueel nadat projectontwikkelaar MAB is afgehaakt voor de nieuwbouw op
die plek. De gemeente moet de gebouwen volgens oude afspraken kopen, een
strop van € 75 miljoen.
Het nieuws dat de projectontwikkelaar zich terugtrok, lekte afgelopen
weekend uit via AD/HC. Wijsmuller was in 2002 al kritisch over de plannen.
Hij diende toen met de voltallige oppositie een alternatief plan in om
zowel de gebouwen van de ministeries als de Zwarte Madonna te behouden.
Eén ministerie zou volgens het plan naar het Koningin Julianaplein gaan,
het andere bleef achter in een gerenoveerde toren en in de ander zouden
woningen komen. “Dat plan is nu achterhaald. De gemeente moet de panden
kopen en geld lenen, dan krijg je ook nog rente erbij, dus dat gaat veel
meer geld kosten”. De aankoop is pas in 2013 als de ambtenaren gaan
verhuizen naar de nieuwbouw, maar Wijsmuller voorziet voor die tijd geen
oplossing. “Dat zou wel een nieuw record zijn. Planontwikkeling kost
tijd”. Hij heeft wel een idee om een deel van het oude oppositieplan te
behouden. “Je zou in plaats van de miljoenen aan nieuwbouw op het
Spuiplein slimmer aan de slag kunnen en goed combineren. Het
conservatorium zou voor een deel in de 100.000 m2 tellende panden kunnen.
Je zou een deel van het geld kunnen inzetten voor de renovatie en een deel
kunnen ombouwen tot woningen. Ik ben nog steeds voor meer woningen op die
plek, dat maakt de buurt levendiger”. Hij voelt wel iets voor de plannen
zoals Peter Drijver die vorige week in deze krant beschreef. Drijver ging
daarin uit van behoud van de gebouwen, de vestiging van het conservatorium
in de laagbouw en woningen in de hoogbouw in combinatie met een facelift
voor het hele gebied.
De kostenpost van 75 miljoen kan een woordvoerster van wethouder Marnix
Norder (PvdA, Stedelijke Ontwikkeling) niet ontkennen, noch bevestigen.
Als er geen andere oplossing komt voor de gebouwen, dan moet de gemeente
de gebouwen in 2013 kopen. “We zijn wel in overleg met andere
ontwikkelaars, maar meer kan ik daarover nog niet zeggen”, aldus de
woordvoerster.
Risico
MAB heeft zonder sanctie de gemeente laten zitten. “MAB bouwde De Kroon in
de eerste fase van Wijnhaven. Het bouwen op die locatie, dat doen ze op
risico. Ook al is het een zogenoemde AAA-locatie, je weet vooraf nog niet
of je als projectontwikkelaar na de bouw wel kopers hebt. En ondertussen
moet je wel investeren. In de tweede fase wilde MAB meedoen aan de
herontwikkeling van de oude ministeriegebouwen. In die tijd hebben we
daarover een intentieovereenkomst met een bouwrecht gesloten”. Sinds het
aantreden van wethouder Norder, ruim vijf jaar geleden, kent de gemeente
geen bouwrecht meer, maar een bouwplicht. “We werken met een
grondreserveringsovereenkomst. De gemeente doet een aanbesteding of de
ontwikkelaar benadert de gemeente met een plan. We maken afspraken over
grondprijs, functies, feitelijk gebruik van de grond en een termijn voor
de ontwikkeling tot het verlenen van de bouwvergunning. De ontwikkelaar
maakt kosten voor het meedoen aan de aanbesteding, inhuur van een
architect en andere voorbereidingen voor de bouw. De gemeente reserveert
de grond voor de ontwikkelaar en deze betaalt hiervoor. Als hij zich na
het sluiten van de overeenkomst terugtrekt, volgt volgens de overeenkomst
een boete”. Dat was in de tijd van de afspraken met MAB dus nog niet
opgenomen in de overeenkomst. Dat Eurocommerce met het terugtrekken uit de
bouw van de M van Koolhaas dat aan het Koningin Julianaplein had moeten
komen, ook zonder boete wegkwam, was volgens de woordvoerster omdat toen
alleen de intentieovereenkomst er was en nog geen nadere afspraken voor
een grondreserveringsovereenkomst waren gemaakt.
“Ik waarschuwde toen al dat het onverstandig was om te roeien met de
riemen die je niet hebt”, besluit Wijsmuller
Gemeente moet 75 miljoen betalen voor twee ministeries
(AD/Haagsche Courant, 10 May 2011)
(Maarten Brakema)
DEN HAAG De gemeente Den Haag moet 75 miljoen euro betalen voor de
huidige ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie in het
Wijnhavenkwartier.
Dat blijkt volgens fractievoorzitter Joris Wijsmuller van de Haagse
Stadspartij uit de contracten die in 2002 werden gesloten tussen de
gemeente en de Rijksgebouwendienst.
Wijsmuller stelt dat het debacle rond de ministeries aantoont dat er
jarenlang op de pof is geleefd. ,,De gemeente is maar dure, megalomane
plannen blijven ontwikkelen zonder dat zeker was dat er inkomsten
tegenover stonden. Daarvoor gaan we nu de prijs betalen. Ik kan me daar
boos over maken, vooral omdat de wethouder nog steeds denkt dat hij veel
ballen in de lucht kan houden in plaats van dat hij een realistischer
koers gaat varen.
Het gevolg van dit alles, zegt Wijsmuller, is dat Den Haag nu fors moet
bezuinigen. ,,En daar zijn de kwetsbaren de dupe van.
Afgelopen zaterdag meldde deze krant dat de gemeente Den Haag met een
enorme financiële tegenvaller wordt geconfronteerd als gevolg van het
afhaken van projectontwikkelaar MAB bij het vernieuwen van het
Wijnhavenkwartier. In 2002 spraken onder meer Den Haag, de
Rijksgebouwendienst (Rgd) en MAB af dat de gemeente de huidige
ministeries van Financiën en Justitie zou kopen op het moment dat de
nieuwe, even verderop af zouden zijn. MAB zou die panden overnemen en
het gebied ontwikkelen. Maar dat bedrijf is vanwege de crisis afgehaakt.
Den Haag moet nu toch 75 miljoen voor de gebouwen betalen, zonder dat
honderd procent zeker is dat hier nieuwbouw komt.
SP-leider Ingrid Gyömörei zegt te koken van woede. ,,Dit is heel
slecht onderhandeld door de gemeente. Iedere gek had dit kunnen zien
aankomen. De grootste fout is dat de gemeente MAB bouwrecht heeft
gegeven in plaats van -plicht. Dat is de weggever van de eeuw.
Ook zij stelt dat de bezuinigingen – bijvoorbeeld op welzijn en
bibliotheken – het gevolg zijn van dit beleid.
Den Haag heeft tegenvaller van 75 miljoen
(Binnenlands Bestuur, 10 mei 2011)
Den Haag zit in haar maag met een financiële tegenvaller van 75 miljoen euro. Voor dat bedrag heeft de gemeente de gebouwen van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie gekocht van de Rijksgebouwendienst, maar de projectontwikkelaar
die de ze moet herontwikkelen heeft zich teruggetrokken. Nu dreigt langdurige leegstand en betaling van rentekosten.
Zwarte Madonna
Op de plek waar ooit de vermaledijde Zwarte Madonna stond, worden twee
kantoren gebouwd voor de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie,
en een woonflat. Die naderen hun voltooiing. Na verhuizing van de
ministeries zou projectontwikkelaar MAB de huidige kantoren een grote
opknapbeurt geven; bouwkundig verkeren ze namelijk nog in goede staat.
Ingezakt
Het verschil met 10 jaar geleden, toen tot nieuwbouw werd besloten, is
dat de kantorenmarkt is ingezakt. Den Haag heeft zich verplicht om de
kantoren van de ministeries na de verhuizing in 2013 van de ministeries
aan te kopen voor 75 miljoen euro van de Rijksgebouwendienst, MAB ziet
geen brood meer in de onderneming en heeft zich teruggetrokken.
Slecht onderhandeld
“De toenmalige wethouder heeft heel slecht onderhandeld”, zegt Ingrid
Gyömorei, fractievoorzitter van de SP. “Het blijkt dat hij
projectontwikkelaar MAB een bouwrecht heeft gegeven in plaats van een
bouwplicht.” De gemeente heeft haar hoop nu gevestigd op een andere
ontwikkelaar, maar zelfs als die gevonden wordt, gaat er tijd overheen
voordat er een goedgekeurd plan ligt. Tot die die tijd staan de 2
gebouwen leeg en betaalt de gemeente hoge rentekosten.
Strop
Joris Wijsmuller, fractievoorzitter van de Haagse Stadspartij, ziet het
somber in. “Bij al die kantorenleegstand kan dadelijk nog eens 100
duizend vierkante meter worden opgeteld. Dat is fors. Al trekt de markt
aan, ze zal niet meer de omvang van vroeger krijgen.” Volgens Wijsmuller
is ook het college ervan overtuigd dat de gemeente verlies zal lijden.
“Meevallers in de begroting worden al gebruikt om het verlies af te
boeken.” Hij wijt de financiële strop aan ‘megalomane plannenmakerij’.
“De gemeente dacht de hoofdprijs te realiseren. Elke wethouder wil in
zijn periode iets nalaten. Naar de haalbaarheid van de plannen wordt te
weinig gekeken.”
Tien jaar werken voor niets
AD/Haagsche Courant, 14 May 2011
DEN HAAG Ontwikkelaar MAB Development werkte tien jaar aan de plannen voor het Wijnhavenkwartier. Het was niet makkelijk om te stoppen, stelt MAB.
De eigen ontwerpstudio dacht na, er kwam een gebiedsvisie en een architect werd ingeschakeld om een masterplan te maken: 112.000 vierkante meter aan woningen, kantoren, een hotel, winkels. Maar financieel was het allemaal niet haalbaar, zegt een woordvoerder van MAB.
Waarop de beslissing werd genomen niet door te gaan met de ontwikkeling van de plek waar nu nog de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie staan. De woordvoerder: ,,We hebben er veel tijd, energie en geld in gestopt. Maar het is financieel niet haalbaar. Het is een complex, binnenstedelijk project. En de schaal is te groot in deze moeilijke markt.
Fractievoorzitter Joris Wijs-muller van de Haagse Stads-partij herinnert zich nog goed hoe het allemaal zover is gekomen. Ruim tien jaar geleden ging het rijk op zoek naar nieuwe gebouwen voor de departementen. Niet omdat de uit 1976 stammende panden niet meer voldeden, maar omdat de technische installaties waren verouderd. Wijsmuller: ,,Toenmalig wethouder Peter Noordanus zag zijn kans schoon om af te rekenen met de in zijn ogen lelijke Zwarte Madonna. Hij kwam met het idee om op de plek van het wooncomplex nieuwbouw te plegen.
Wijsmuller – en met hem de hele oppositie in de Haagse raad – maakte groot bezwaar tegen deze constructie. Het leidde in zijn ogen tot twee keer kapitaalvernietiging: de in een nog prima staat verkerende Zwarte Madonna moest worden gesloopt evenals de nog goede ministeries. ,,De oppositie vond dat dwaas, herinnert hij zich. Vandaar dat eensgezind een alternatief werd gepresenteerd. Dat haalde het niet.
In plaats daarvan kwam een creatieve deal tot stand. De gemeente kocht de Madonna voor 80 miljoen van woningbouwcorporatie HaagWonen en verkocht het complex weer aan het rijk. Tegelijk werd afgesproken dat Den Haag de oude ministeries voor 75 miljoen zal kopen op het moment dat de departementen verhuizen naar hun nieuwe plek. De gemeente gaat die panden slopen en de grond bouwrijp verkopen aan MAB, staat in een intentieovereenkomst. Maar de ontwikkelaar ziet nu dus geen kans het project tot een goed einde te brengen.
Wethouder Marnix Norder (PvdA, bouwen en wonen) zegt in gesprek te zijn met verschillende partijen die geïnteresseerd zijn. Een ding is wel duidelijk: het hele gebied wordt niet meer in een keer ontwikkeld. En MAB kan nog steeds een stukje voor z n rekening nemen.
De ontwikkelaar: ,,Het is spijtig dat we na een decennium plannen maken tot deze conclusie moeten komen. Heel erg vervelend.
Ontwikkelaar MAB baalt ook van mislukken deal