Op 14 juli 2021 besprak de gemeenteraad de programmarekening over 2020 van de gemeente Den Haag. In deze programmarekening legt het college van b&w verantwoording af over het gevoerde beleid en het financiële resultaat van het afgelopen jaar. De Haagse Stadspartij diende met succes een aantal moties in en Peter Bos, woordvoerder financiën hield namens de Haagse Stadspartij het volgende betoog:
Voorzitter,
Hoe heeft het stadsbestuur het gedaan in het jaar 2020? Het staat allemaal te lezen in de programmarekening die het college aan ons heeft voorgelegd en die we vandaag met de raad vaststellen. Het jaar 2020 zal de geschiedenis in gaan als het jaar dat de mensheid werd aangevallen door een virus dat ons leven zou gaan beheersen. Tot op de dag van vandaag heerst Corona over ons en is de strijd tegen het virus nog steeds niet gestreden. Tegen die achtergrond is alles anders geworden en heeft ook de programmarekening een andere smaak dan anders.
Corona heerst, maar heeft ons niet verslagen. Het heeft enorm veel gevergd van ons aanpassingsvermogen, ons geduld, van onze solidariteit en ons incasseringsvermogen, maar uiteindelijk is de maatschappij en daarmee ook de stad door blijven draaien. Natuurlijk zijn er ook harde klappen gevallen, in de horeca, de evenementensector, het toerisme en de cultuursector. In de ziekenhuizen en in de zorg is enorm hard gevochten om Covid te verslaan en is bovenmenselijk veel gepresteerd, net als in het onderwijs en de kinderopvang en al die andere sectoren die plotseling hun hele organisatie moesten omgooien. Ook de gemeente Den Haag heeft kei- en keihard gewerkt om niet alleen de eigen organisatie draaiende te houden, maar ook waar het kon de helpende hand te bieden voor groepen die het moeilijk hadden. Een van de mooiste voorbeelden betrof de opvang van daklozen in hotels, waarmee werd aangetoond dat het onmogelijke mogelijk werd: namelijk alle daklozen van de straat en onderdak bieden. Tot een jaar geleden leek dat nog een utopie.
Voor dit en veel meer Coronagerelateerde zaken verdient het college een groot compliment. Natuurlijk heeft de financiële Coronasteun van het Rijk enorm geholpen en is er ook vanuit de stad zelf veel steun gekomen, maar de inzet van het ambtelijk apparaat was fenomenaal.
Daarover gesproken wil de Haagse Stadspartij iedereen die heeft meegewerkt aan het tot stand brengen van de programmarekening een compliment geven. Het is een leesbaar en inzichtelijk stuk geworden. Dank ook aan de accountantsdienst en de Rekeningencommissie die onder moeilijke omstandigheden en grote tijdsdruk hun controlerende werk hebben moeten doen.
Het jaarrekeningonderzoek is herhaaldelijk vertraagd vanwege de uitloop van de accountantscontrole. Naast coronagerelateerde oorzaken hing een belangrijk deel van de vertraging samen met tekortkomingen in de interne beheersing van de gemeentelijke organisatie. En dat is toch wel een heel zorgelijk punt. Want uit de bevindingen van de accountant komt het beeld naar voren dat de interne beheersing van de gemeente Den Haag op onderdelen tekortschiet zoals de kwaliteit van de administratie en het jaarrekeningdossier, de interne kennis van de administratieve regels en de checks & balances in de financiële processen. Deze bevindingen zijn zeer zorgelijk, zeker in het licht van een aantal ernstige fraudegevallen die de afgelopen tijd naar boven zijn gekomen en ook in het licht van de vele integriteitsissues die het stadhuis op haar grondvesten heeft doen schudden de afgelopen jaren. De vraag is dan ook: Is dit college nog wel in control als het gaat om de interne beheersing? En welke inspanning gaat het college leveren om weer in control te komen?
Het financiële resultaat over 2020 is onverwacht en ongekend positief. Het resultaat voor de gemeente bedraagt maar liefst 84 miljoen voordelig. Wie had dat gedacht? Dit voordeel is in belangrijke mate het gevolg van de effecten van de coronapandemie, staat in de programmarekening. Vorig jaar was wethouder Mulder van Financiën nog sterk overtuigd van de schade die Corona ons zou toebrengen en besloot hij een greep uit de algemene reserve te doen voor een Coronabuffer. Die greep werd gedekt door gemeentelijk vastgoed te gaan verkopen, waardoor de vraag nu opdoemt: Moeten we dat nou eigenlijk nog wel doen? Nu blijkt dat Corona ons financieel geen pijn doet en ook de vooruitzichten op herstel goed zijn, is een heroverweging van die vastgoeduitverkoop dan niet opportuun, vraag ik het college?
Ondanks de financiële meevaller van 84 miljoen hebben we wel een structureel financieel probleem, maar dat hebben we al heel lang en dat is dat het Rijk ons structureel afknijpt en de grote steden (en Den Haag nog het meest) financieel wurgt en letterlijk en figuurlijk laat stikken. De uitvoering van de Wmo, Jeugdzorg en bijstandsverlening door de gemeente leidt al jaren tot grote structurele tekorten. Ook als het gaat om woningbouw en infrastructuur krijgen we kruimels vergeleken met de miljarden die we vroeger kregen van het Rijk. Daar komt de dreigende korting op het Gemeentefonds nog bovenop. Het gevolg is dat we op alle fronten als gemeente tekort schieten en onze publieke taken sterk verwaarlozen. Er is te weinig geld voor het schoonhouden van de stad, voor kunst en cultuur, voor sociale woningbouw, voor voldoende groen, voor monumentenzorg, voor dienstverlening, en noem het allemaal maar op. Deze publieke armoede begint zichtbaar gênante vormen aan te nemen en is een schande voor een rijk land als Nederland.
Deze week las ik dat Den Haag er nog verder op achteruit gaat als het aan minister Ollongren ligt. Want van alle grote steden wordt Den Haag straks het meest gekort bij de herverdeling van het Gemeentefonds. Hoe kan dat, voorzitter? We waren nog zo verguld dat onze nieuwe burgemeester voorzitter van de VNG was, dat onze wethouder Financiën voorzitter werd van de G4. Maar wat heeft dit nieuwe VVD-duo eigenlijk binnengesleept voor onze stad? Ik vrees helemaal niets. We zijn van de regen in de drup gekomen lijkt het wel. Komt het omdat de VVD over de hele linie, van het Binnenhof tot aan het Spui, heilig gelooft in marktwerking? Ik vrees het, maar ik hoop dat het niet waar is. En wat heeft wethouder van Asten (D66) die verantwoordelijk is voor de lobbystrategie van het college eigenlijk bereikt?
Corona
Corona is en blijft de komende tijd een zeer zorgelijk punt. Nu de besmettingen weer oplopen, zeker onder jonge mensen, pleit de Haagse Stadspartij -als straks het nieuwe onderwijsseizoen weer start- voor een vaccinatiecampagne, die nieuwe internationale studenten stimuleert en helpt om zich te vaccineren. Daarom dienen wij de Motie Vaccinatiecampagne nieuwe internationale studenten in. (Deze motie werd aangenomen).
Minder vergaderen
Door Corona is het videovergaderen explosief toegenomen. Ook binnen de gemeente. De hoeveelheid tijd die ambtenaren achter hun computer doorbrengen is flink gestegen, met als gevolg dat er minder tijd is voor het echte werk aan de stad. Dat begint zich te wreken. Daarom de volgende Motie: Minder vergaderen, meer doen. (Deze motie werd aangenomen).
Voorzitter,
De economie lijkt zich snel te herstellen van corona. Het aantal faillissementen en de werkloosheidscijfers vallen enorm mee. In veel sectoren is inmiddels zelfs weer sprake van personeelstekorten. Het college heeft veel aandacht voor Den Haag Zuidwest en probeert veel Rijksgeld binnen te slepen om de woningbouw, infrastructuur en werkgelegenheid aan te pakken. Als het gaat om werkgelegenheid in Zuidwest hebben wij twee moties. Een om het succesvolle project Pand Zuidwest in winkelcentrum Leyweg voort te zetten en een om het bedrijventerrein ZKD bij de planvorming van Zuidwest te betrekken. (Deze twee moties werden aangenomen).
Het jaar 2020 was ook het jaar van Black Lives Matter. En ook in Den Haag heeft deze beweging tegen racisme vleugels gekregen.
Jammer genoeg wordt met de recente anti-discriminatienota van het college het institutioneel racisme niet concreet aangepakt. Dialogen zijn leuk, maar bij lange na niet voldoende. Gelukkig zijn er maatschappelijke organisaties die hun verantwoordelijkheid hebben genomen en het Zwart Manifest hebben opgesteld. Hier staan concrete voorstellen in om discriminatie direct aan te pakken. Daarom dienen wij de motie ‘Zwart Manifest als leidraad’ in. (Deze motie werd aangenomen).
De Queernota van het college daarentegen is een grote stap vooruit voor de emancipatie van de Haagse queergemeenschap en zeker ook voor Haagse burgers die nog veel te leren hebben over seksualiteit en genderidentiteit.
De geslaagde campagne van ‘Den Haag tegen Menstruatie Armoede’ heeft laten zien hoe lastig en belangrijk de problematiek rondom menstruatieproducten voor veel vrouwen is. We kijken uit naar de verdere uitwerking van dit initiatief samen met de wethouder.
Wonen
Er zijn het afgelopen jaar goede stappen gezet op het gebied van wonen. Maar het blijft dweilen met de kraan open. De Haagse Pandbrigade is uitgebreid, maar klachten over de trage behandeling of het totaal ontbreken van een reactie zijn er nog steeds. En weliswaar is de verkamering aan banden gelegd, maar blijft de situatie in een aantal wijken onhoudbaar. En ook hier is het wachten op landelijke wetgeving die maar niet komt.
De wethouder Wonen is ambitieus als het gaat om de woningbouwproductie, maar als puntje bij paaltje komt wijkt hij vaak af van zijn eigen woonagenda en verzuimt deze af te dwingen bij lopende projecten. Ook in 2020 bleek de eis van 30% sociale woningbouw onhaalbaar en zijn er vooral woningen in het duurdere segment gebouwd. In het jaarverslag van de Welstandscommissie geeft de voorzitter een harde conclusie: “Opvallend is dat in Den Haag veel wordt overgelaten aan de markt.” Daarover gesproken: Wanneer komt het langverwachte onderzoek naar de macht van de vastgoedmarkt naar de raad?
En als de PVDA wethouder dan ambitie toont, zoals in de Dreven, Gaarden en Zichten in Den Haag Zuidwest wordt alles ondergeschikt gemaakt aan de woningaantallen. Bestaande bewoners, inspraak, samen stad maken, sociale structuren, de ruimtelijke kwaliteit, het open groene karakter, lucht en ruimte, een beschermd stadsgezicht, alles wordt weggewalst door wethouder Walster. En daarmee treedt hij in de voetsporen van marktgerichte socialistische voorgangers als Peter Noordanus en Marnix Norder. Dit terwijl al lang en breed duidelijk is dat een aanpak van onderop, vanuit de bestaande bewoners, veel succesvoller is.
Waar is de wethouder Monumentenzorg als je hem nodig hebt? Wat heeft Robert van Asten ondernomen om de sloop van een compleet beschermd stadsgezicht in Zuidwest te voorkomen? Erfgoed is sowieso een wat ondergeschoven kindje bij dit college. Monumenteninventarisaties blijven jaren op de plank liggen. De inventarisatie van Indisch erfgoed bijvoorbeeld, ligt al ruim een decennium op de plank te verstoffen. Daarom de volgende motie: Versnel aanwijzing monumenten. (Deze motie werd verworpen).
Over de prestaties het afgelopen jaar op het gebied van onze leefomgeving kan ik kort zijn. Den Haag, en het college in het bijzonder, scoort hierop onvoldoende: Op het gebied van duurzaamheid verspillen we onder leiding van nota bene een GroenLinks-wethouder kostbare jaren. Klimaatneutraal in 2030 raakt zo verder weg dan ooit.
En ook met het groen schiet het niet op: Den Haag groeit, maar het groen slinkt. De raad tast wat betreft bomen, kapvergunningen en herplant nog altijd in het duister. En op de Mient kan iedereen zien wat de afspraak ‘bomen worden niet gekapt tenzij het aantoonbaar niet anders kan’ in de praktijk betekent. Een ding weten we wel zeker: er zijn domweg te weinig middelen om de gemeentelijke groen-ambities waar te kunnen maken.
Wat het college wel kan doen en wat geen geld kost is de Koekamp groen en rustig houden. Schrap de door de Raad van State geweigerde horecabestemming definitief. Daarom de volgende motie: Geen horeca in de Koekamp. (Deze motie werd verworpen).
Wethouder Van Asten is wel hard bezig om de mobiliteitstransitie in gang te zetten, maar zolang de VVD in het college zit, met Groep de Mos op de achterbank, blijft het dweilen met de kraan vol auto’s open, waarbij de Vaillantlaan het grootste dweilputje is geworden. Wanneer gaat dit college nu samen met de bewoners plannen maken om het doorgaande verkeer uit Schilderswijk en Transvaal te weren?
Samen prioriteiten stellen met bewoners moet zeker ook gebeuren bij de aanpak van alle rotzooi op straat, en dan met name in de stadsdelen Laak, Centrum en Escamp. De Haagse Stadspartij stelt al langer dat de gemeente niet moet wijzen naar bewoners, maar ook zelf het voortouw moet nemen en extra geld moet vrijmaken om het structurele straatvuil aan te pakken. Ik ben dan ook blij dat GroenLinks deze handschoen heeft opgepakt met de “Motie Intensiveer opruimen bijplaatsingen en troep bij afval hotspots”, die we van harte mee ondertekenen. (Deze motie werd aangenomen).